«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԳԽ նախկին պատգամավոր, նախկին քաղբանտարկյալ Ազատ Արշակյանը:
– Պարոն Արշակյան, այն, ինչ այս օրերին տեղի ունեցավ Ուկրաինայում՝ կարելի՞ է դաս համարել նաև Հայաստանի համար: Ի՞նչ հնարավոր զարգացումներ եք այդ ամենից հետո տեսնում մեզ մոտ:
– Ես կարծում եմ, որ Ուկրաինայում տեղի ունեցածը ազգային-ազատագրական շարժում էր, և այդ ազգային-ազատագրական շարժումն ավարտվեց ուկրաինացի ժողովրդի հաղթանակով, ռուսական իմպերիալիզմը պարտվեց: Իսկ առանց Ուկրաինայի՝ ռուսական իմպերիա չի կարղ գոյություն ունենալ, այսինքն՝ ռուսական իմպերիան ուղղակի դարձավ մեծ տարածքով պետություն: Գուցե Ռուսաստանը ինքը դառնա ազգային պետություն, ուկրաինացիները ազատագրեցին ոչ միայն իրենք իրենց, այլև Ռուսաստանի մյուս ժողովուրդներին՝ ազատություն տվեցին հենց ռուս ժողովրդին: Վերջապես ռուս ժողովուրդը պետք է թոթափի իրենից իմպերիալիստական ժողովուրդ լինելու բեռը: Կարծում եմ՝ դրանից պետք է ազատվեն նաև Ռուսաստանի մյուս ժողովուրդները: Դա շատ ծանր հատված էր ռուսական իմպերիալիզմին, և փառք ու պատիվ ուկրաինացի ժողովրդին:
Հայ ժողովուրդը այս անգամ առանց մեծ կորուստների, ուղղակի ուրիշ ժողովրդի արյան գնով ստացավ որոշակի հույս, որ ավելի շուտ ինքը կազատվի, քան ենթադրվում էր:
– Կարո՞ղ ենք այս ամենից հետո ասել, որ ռուսական իմպերիայից առանց արյան ազատվել հնարավոր չէ: Հայաստանի համար սա ճանապարհ բացե՞լ է արդեն , թե՞ նույն ճանապարհը նաև մենք պետք է անցնենք:
– Անկախ նրանից, թե ինչ տեղի ունեցավ Ուկրաինայում և Ռուսաստանում՝ հայկական պետությունը միշտ վտանգված է: Կողքի հարևանների կողմից հայկական պետությունը համարվում է ապօրինի պետություն, այսինքն՝ մենք շրջապատված ենք ոչ թե հարևաններով, այլ հակառակորդներով: Հենց առիթ լինի և հնարավորություն՝ հակառակորդ պետությունները կոչնչացնեն մեր պետությունը: Այդ իմաստով մենք պետք է միշտ զգոն լինենք և միշտ պատրաստ լինենք պաշտպանել մեր ինքնությունն ու հայկական պետությունը:
Իսկ ի՞նչ է սպասվում մեզ ուկրաինական դեպքերից հետո՝ կարծում եմ, որ Ռուսաստանին երբեք չի կարելի վստահել, Ռուսաստանն անվստահելի երկիր է: Ռուսաստանի ամբողջ պատմությունը ագրեսիայի պատմություն է, դա ոչ հումանիստական պետություն է: Այսինքն՝ պետություն, որը ղեկավարվում է 21-րդ դարում միջնադարյան արժեքային համակարգով, որտեղ դիսկրիմինացիոն օրենքներ կան: Այսինքն՝ այդպիսի երկիրը միշտ վտանգավոր է, և քանի որ Հայաստանը շատ մեծ կախվածության մեջ է այդ երկրից՝ Ռուսաստանից, ուրեմն միշտ վտանգ կա, նա կարող է և՛ որպես դաշնակից, և՛ որպես հակառակորդ մեզ վնաս տալ: Բոլոր դեպքերում, Ռուսաստանը վտանգավոր երկիր է, Ռուսաստանը վտանգավոր է նույնիսկ իր երկրի քաղաքացիների համար: Հետադիմական արժեքներով ղեկավարվող երկիրը վտանգավոր երկիր է, մենք պետք է զգոն լինենք:
– Մաքսային միության հետագա ճակատագիրն ինչպե՞ս կարելի է պատկերացնել: Կարո՞ղ ենք ասել նաև, որ անհավանական է այս ամենից հետո Հայաստանի անդամակցությունն այդ միությանը:
– Ես հույս ունեմ, որ ռուսական ծրագրերը առանց Ուկրաինայի էապես կփոխվեն, այդ թվում և՝ Մաքսային միությունը, որպես քաղաքական միություն, ընդհանրապես բացառված է, դա չի կարող քաղաքական միություն լինել: Իսկ որպես տնտեսական միություն՝ Ռուսաստանը պարզապես կխեղդվի իր ծրագրերի մեջ: Ես հույս ունեմ, որ մենք այս փորձանքից կպրծնենք և ոչ շատ ուշ, դա կարող է շատ շուտ տեղի ունենալ: Ես ուզում եմ ասել, որ Մաքսային միություն, սովետական միություն… այդ բոլոր միություններն ուղղակի իմպերիալիստական ծրագրեր են, և դրանք չեն կարող գոյություն ունենալ, 21-րդ դարում գաղութատիրություն լինել չի կարող, մանավանդ, որ Ռուսաստանը կրում է այդ իմպերիայի արժեքները, բայց ռեսուրսներ չունի՝ ո՛չ նյութական, ո՛չ քաղաքական, ոչ էլ բարոյական: Պարզապես իմ ամենահոռետեսական պատկերացումն այն է, որ Ռուսաստանը հիմա այնքան թափթփված է, որ իր առջև դրված խնդիրը չի կարող լուծել, այդ իմաստով մենք կազատվենք Մաքսային միությունից: Ռուսաստանն իր առջև դրած խնդիրները չի կարող լուծել՝ կձախողվի:
– Այս ամենից հետո ի՞նչ զարգացումներ եք տեսնում Ուկրաինայում, խոսվում է երկրի մասնատման մասին: Դա ի՞նչ անդրադարձ կունենա Հայաստանի վրա:
– Հայաստանն ուղղակի կշահի, Հայաստանը շահեց: Ուկրաինայում տեղի ուենցած իրադարձությունները Հայաստանի օգտին էին: Վիրավորված, թուլացած իմպերիան՝ մեր հակառակորդը, խոցված է: Ուկրաինան մեզ մեծ աջակցություն ցույց տվեց: Իսկ Ուկրաինայում ի՞նչ տեղի կունենա՝ շատ դժվար է ասել, բայց շատ քիչ հավանական է, որ Ուկրաինան կմասնատվի: Ուկրաինայի մասնատման մասին էլի խոսում են ռուսական իմպերիալիստները, այսինքն՝ նրանք Ուկրաինային սեպարատիզմով սպառնում են, որպեսզի ներգրավեն իրենց իմպերիալիստական ծրագրերի մեջ: Բայց ես կարծում եմ, որ Ուկրաինան նախ ինքը չի պառակտվի, քաղաքական էլիտան դա թույլ չի տա, քաղաքացիները դա նույնպես չեն ցանկանա: Բացի այդ՝ Ուկրաինան ունի դաշնակիցներ, դաշնակիցների շահերից չի բխում Եվրոպայում ծանր և տագնապալի հարևանություն ունենալ: Աշխարհի բոլոր ժողովուրդներին հարմար է խաղաղ և ամբողջական, դեպի ժողովրդավարություն գնացող Ուկրաինա: Իսկ պառակտումը դա միայն Ռուսաստանի խարդավանքն է Ուկրաինայի դեմ, սպառնում է քաղաքացիական անախորժություններով իր կարգավիճակը բարձրացնելու համար՝ կամ իմպերիա, կամ երկրորդ կարգի քաղաքացիություն ուկրաինացի ժողովրդի համար ռուսական իմպերիայում, կամ արյունահեղություն, անկայունություն, տնտեսական կամ քաղաքական ճգնաժամ: Ես կարծում եմ, որ Ռուսաստանը դա չի կարող անել: Ռուսաստանը չի կարող ծվատել Ուկրաինան՝ դա իր ուժերից վեր է: Ես կարծում եմ, որ այդ շարժումը կարող է տեղափոխվել բուն Ռուսաստանի տարածք, այսինքն՝ Ռուսաստանը պետք է մտածի ոչ թե Ուկրաինան պառակտելու մասին, այլ իր երկրի ամբողջականությունը պահպանելու մասին: Իսկ այդ պառակտումը դեռ հարյուր տարի առաջ պետք է տեղի ունենար, Ռուսաստանը պետք է դառնա քաղաքակիրթ եվրոպական պետություն:
– Պարոն Արշակյան, նշեցիք, որ Հայաստանն այս ամենից կշահի, բայց արդյո՞ք Հայաստանի պրոռուսական իշխանությունը, ընդդիմությունը, հասարակությունը ցանկություն ունեն պոկվել ռուսական լծից: Մենք նույնիսկ ՄՄ-ի դեմ բազմամարդ բողոքի ակցիաներ չունեցանք:
– Ես խորապես վստահ եմ, որ Հայաստանի պրոռուսական խավը՝ դա խորամանակ խավն է, դա խորամանկություն է: Իրականում հայ ժողովուրդը մենթալիտետով, իր պատմությամբ այդպիսին չէ: Նրանք, ովքեր պրոռուսական են իրենց համարում ՝ նրանք հանձնվող են: Դա միջնադարյան երազանք է, որ Եվրոպայի հզոր, բարեգործ ժողովուրդը կգա, կփրկի հայ ժողվրդին, և մենք այդ հզոր, մարդաասեր բարեգութ ժողովրդի թևի տակ կապրենք բարեգութ կյանքով: Դա հին պատմություն է, և մերոնք այդ հին պատմության ազդեցության տակ են՝ հենց այնպես ռուսները կգան, մեզ կփրկեն՝ մինչև լավ օրերը կգան: Իրենք չգիտեն, որ այդ լավ օրերը արդեն եկել են, նրանք պատուհան չունեն, որ դուրս նայեն տեսնեն, թե որ դարն է դրսում: Նրանք դեռ չգիտեն, որ դարը փոխվել է: Նրանք տանից դուրս չեն եկել, հենց դուրս գան, կտեսնեն, որ Ռուսաստանն առաջնորդվում է իր շահերով, ինչպես նաև մյուս պետությունները: Հենց մեր ու Ռուսաստանի շահերը համընկնում են՝ նրանք մեր կողքին են, հենց մեր ու Ռուսաստանի շահերը չեն համընկնում, հայտնվում ենք բարիկադի հակառակ կողմում: Դա մանկամտություն, հետադիմություն, խավարամտություն է, որ մտածում են, եթե գնանք ռուսներին քծնենք, ուրեմն դրանով շահում ենք, իսկ քծնանքը երբ քաղաքական գործիչները, քաղաքական շարժումներն են անում՝ առավել նողկալի է: Այդ ամենը պատիվ չի բերում մեր քաղաքական ուժերին:
Լուսանկարը՝ PanARMENIAN Photo-ի
