Կազանում վաղը կայանալիք Սարգսյան-Մեդվեդև-Ալիև եռակողմ հանդիպմանը, ըստ էության ոչ միայն և նույնիսկ ոչ այնքան Ղարաբաղի հարցի ճակատագիրն է լուծվելու, ինչքան Ռուսաստանի քաղաքական կշռի հարցը թե՛ կոնկրետ Մինսկի խմբում, թե՛ ընդհանրապես տարածաշրջանային քաղաքական կոնֆիգուրացիաներում՝ նկատի ունենալով այն իրողությունը, որ Մինսկի խումբը վաղուց ի վեր այլևս դարձել է ոչ միայն ղարաբաղյան, այլ տարածաշրջանային և մերձտարածաշրջանային ավելի լայն ֆորմատի քաղաքական քննարկումների փակ ակումբ:
Ռուսաստանը արդեն երկու-երեք տարի է, ինչ այդ ակումբում հայտ ներկայացրեց հանգուցային հարցերից մեկի՝ Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացի առաջխաղացման և հակամարտ կողմերին համաձայնության հանգեցնելու գործի ստանձնելու ուղղությամբ: Ռուսաստանն արդեն մոտ երեք տարի է իրականացնում է եռակողմ ֆորմատի ձևաչափը, իսկ Միացյալ Նահանգներն ու Ֆրանսիան էլ թեև իհարկե թելերը բաց չեն թողնում, այդուհանդերձ նկատելիորեն ետ են քաշվել ակտիվ միջամտություններից՝ Ռուսաստանին փորձելով այսպես ցուցադրաբար թույլ տալ առաջ մղել իր նախաձեռնությունը և դառնալ այսպես ասած կարգավորման «կնքահայր»: Մյուս կողմից իհարկե պարզ է, որ ԱՄՆ և Ֆրանսիան կանեն հնարավորը, իհարկե՝ ոչ բացահայտ, որ այդ բանը տեղի չունենա, քանի որ կարգավորման գործընթացում միջնորդ գերտերությունների շահագրգռությունը, այսպես կոպիտ ձևակերպած՝ հենց այդ «կնքահայրության» տիտղոսի մեջ է:
Հետևաբար կասկած չկա, որ ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան չեն կարող հանդուրժել ռուսական նախաձեռնության արդյունավետություն: Ավելին, երևի թե ըստ էության հենց սույն նկատառումներով էլ նրանք իրավիճակը հանգեցրին այն կետին, որ Կազանն ըստ էության դարձավ այսպես ասած բախտորոշ, հանգրվանային մի կանգառ, որտեղ կողմերից ակնկալվում է համաձայնություն: Միևնույն ժամանակ, ըստ էության թե՛ ԱՄՆ, թե՛ Ֆրանսիան թերևս լավ են հասկանում, որ կողմերը այժմ պատրաստ չեն համաձայնության: Եվ այս հասկանալով էլ գեներացրին համաձայնության մի մթնոլորտ, որտեղ բեկումնային սպասումներ ձևավորվեցին: Այլ կերպ ասած, Կազանն ինչ որ իմաստով ծուղակ է ավելի շատ Ռուսաստանին, քան օրինակ հակամարտող կողմերի համար: Այսինքն, կամ Ռուսաստանը նրանց ինչ որ բեկումնային համաձայնություն է պարտադրում, իր նախաձեռնությունն ու դեմքը փրկելու համար, կամ պարզապես Կազանում արձանագրվում է, որ Ռուսաստանի դիվանագիտական ջանքերը տապալվեցին և այլևս Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացում ձևավորվում է նոր իրավիճակ:
Ի՞նչպիսին կլինի այդ նոր իրավիճակը, ինչպե՞ս կպահեն իրենց դրանում ձախողված Ռուսաստանը, ինչպես նաև նրան ձախողման մղած ԱՄՆ և Ֆրանսիան, արդյոք ի՞նչ մարտահրավերներ կլինեն Հայաստանի, Ղարաբաղի և Ադրբեջանի համար, բնականաբար կերևա ժամանակի ընթացքում: Ընդամենը կարձանագրվի, որ Ռուսաստանը, իհարկե՝ ոչ ճակատագրական և անդառնալի, բայց զգալի դիվանագիտական ձախողման ենթարկվեց թե՛ ղարաբաղյան գործընթացի, թե՛ ընդհանրապես տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական պայքարի իմաստով: Այլ կերպ ասած, Կազանում երևի թե սեղանին դրված է հիմնականում հենց այդ, ոչ թե բուն կարգավորման խնդիրը:
