Ակնառու է, որ Սերժ Սարգսյանը վերջին շաբաթներին բավականին հաճախակի է խոսում աշխարհաքաղաքական ներկայիս բարդ պայմաններում Հայաստանի համար ոչ միայն ռիսկերի, այլև նոր հնարավորությունների մասին: Նա այդ մասին խոսում էր մի քանի շաբաթ առաջ ԱԳՆ աշխատակազմի հետ հանդիպմանը, օրերս նա այդ մասին խոսեց Մյունխենի անվտանգության միջազգային համաժողովում, իսկ փետրվարի 20-ին էլ Սարգսյանն այդ մասին խոսել էր Գերագույն Հոգևոր խորհրդի անդամների հետ, ընդունելով նրանց նախագահի նստավայրում: Սարգսյանի հռետորաբանության այդ շեշտադրումը, անկասկած, համարժեք է թե՛ իրականությանը, թե՛ ընդհանրապես Հայաստանի խնդիրներին և կարիքներին:
Անշուշտ, մտածողության այսպես ասած ռեժիմը պետք է գտնվի ոչ թե անընդհատ ինչ-որ ռիսկերից կամ վտանգներից ծվարելու, այլ հնարավորություններ փնտրելու և դրանք օգտագործելու «կետի» վրա: Դա չի նշանակում արկածախնդրություն, վտանգների և ռիսկերի անտեսում, թերագնահատում: Բայց պետք չէ նաև թերագնահատել հնարավորություններն ու սեփական ներուժը, կամքը, միտքը, և պետք չէ գերագնահատել ռիսկերն ու մարտահրավերները: Առաջին հայացքից այդ ամենը չափազանց պարզունակ է և թվում է, թե չկա կրկնելու կամ բարձրաձայնելու անհրաժեշտություն, սակայն ներկայիս հայկական կամ հայաստանյան իրականությունը՝ պատմական բարդույթների ճնշման ներքո, գործնականում ապատիկ մտածողության «պաշտամունքի» մի իրականություն է, երբ ճշմարտախոսության և համարժեքության նշաձող է դիտվում հոռետեսությունը և ապոկալիպտիկ տրամադրությունների գեներացումը: Մինչդեռ, այդ ամենի օգտակար գործողության գործակիցը զրո է, և բարձր է քայքայիչ գործողության գործակիցը:
Այդպիսով, հնարավորությունների շեշտադրումը կարևոր է, որ տեղ է գտել Սերժ Սարգսյանի հռետորաբանության մեջ: Մյուս կողմից, սակայն, նույնքան պարզ է, որ հնարավորություններ գտնելն ու դրանք օգտագործելը պահանջում է ռեսուրսներ, ընդ որում ոչ միայն ֆինանսա-տնտեսական, այլ մարդկային, ստեղծագործական, երևակայական, կամային: Այլ կերպ ասած, հնարավորությունների ռեժիմի անցնելու համար Հայաստանում կա որակական վերափոխման անհրաժեշտություն, այլապես ներկայիս իրավիճակում Հայաստանն ինքնին չի կարող ձեռնամուխ լինել ներկայիս բարդ աշխարհակարգի ընձեռած հնարավորություններն օգտագործելուն, եթե չենթարկվի հիմնարար որակական փոփոխության:
Դա ամենևին «մանտրա» չէ, որ կրկնվում է անընդհատ և ամեն առիթով, այլ միանգամայն ռացիոնալ ու պրագմատիկ եզրահանգում: Հայաստանն իր ներկայիս ռեսուրսով ի վիճակի չէ անգամ կազմակերպել իր համարժեք պաշտպանությունը, կամ, այլ կերպ ասած՝ ամբողջական արձագանքել զուտ անվտանգային անմիջական մարտահրավերներին, որ գալիս են Ադրբեջանից: Այդ արձագանքը ապահովելու համար Հայաստանը ստիպված է դիմել համահայկական մոբիլիզացիայի, այսպես ասած՝ վաղվա պատերազմին պատրաստվելու և այդպիսով ամենօրյա խաղաղություն ապահովելու համար: Ինքնին այդ խնդիրը Հայաստանից արդեն իսկ պահանջում է հիմնարար որակական վերափոխում, որը ընդհանուր բնորոշմամբ կարող ենք գնահատել իբրև արտադրողականության աճի կենսական անհրաժեշտություն:
Մեր մարտահրավերը՝ այն էլ զուտ անմիջական, ներկա և շոշափելի ռեժիմում, արդեն իսկ պահանջում է ավելին, քան այսօր ունենք կամ ի վիճակի ենք ստեղծել ներկայիս համակարգով, տնտեսական ու հանրային հարաբերությունների կառուցվածքով, ինստիտուցիոնալ պաշարով և հոգեբանական լիցքերով: Մինչդեռ, խոսքն ընդամենը պաշտպանունակության մասին է: Հնարավորությունների օգտագործման հետևողական գործընթացը անհնարին է, եթե լիարժեք և կայուն, առնվազն միջնաժամկետ հեռանկարում ապահովված չէ պաշտպանունակությունը: Ընդ որում, այստեղ մենք չենք խոսում դեռ չերևացող, քողարկված, լատենտ մարտահրավերների մասին, որոնք նույնպես առկա են և գեներացվում են: Երբ առկա համակարգի «արտադրողականությունը» չի բավականացնում պաշտպանունակության հարցերի համալիր ու կայուն լուծում ապահովելուն, ապա ավելորդ է խոսել հնարավորություններն օգտագործելու համար անհրաժեշտ ռեսուրսների բավարարության մասին, եթե անգամ հնարավոր լինի մեկտեղել կամ համադրել պաշտպանունակության և հնարավորությունների օգտագործման մի շարք քայլեր և ուղղություններ:
Ըստ այդմ, եթե հնարավորությունների մասին «թեզը» զուտ հռետորաբանություն չէ, որի նպատակը կարճաժամկետ էֆեկտ ապահովելն է, ապա դրան պետք է հաջորդի որակական վերափոխման գործընթացը, առնվազն շատ կոնկրետ թիրախայաին, նկարագրային, բնութագրական հռչակագրերով, որոնք չեն թողնի երկիմաստ կամ երեսպաշտ մեկնաբանությունների տեղ և կսահմանեն պատասխանատվության շատ կոնկրետ շրջանակներ: Սերժ Սարգսյանն առայժմ ձեռնամուխ չի եղել այդ երկրորդ՝ առավել կարևոր և արդեն հիմնարար մասին, որը կվկայի հնարավորությունների մասին նրա հռետորաբանության ռազմավարական խորության, գործնականության և կոնկրետ պատկերացումների առկայության մասին:
