«Մենք հաղթեցինք Ադրբեջանի դեմ պատերազմը, որովհետև մենք յոգերի պես ենք… Եթե նայենք մեր քարտեզին և դիրքին, որևէ մեկը ընդհանրապես չի կարող գոյատևել մեր իրավիճակում, բայց մենք գոյատևում ենք, որովհետև ունենք անսպառ ինչ-որ անհասկանալի ուժ, և այդ ուժն է հասցնելու մեզ պետք եղած ժամանակ Բաքու»,- «Առավոտ»-ին տված հարցազրույցում իր մտքի հերթական գոհարներն է մեր հասարակությանը մատուցել ԼՂՀ նախագահի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը:
Երբ հաղթանակը միֆականացվում է, կորցնում է իր իրական քաղաքական նշանակությունը, որովհետև վերագրվում է ոչ թե պետության որակներին, ընտրված մոդելի արդյունավետությանը, վարվող քաղաքականության՝ միջազգային համատեքստին համահունչ լինելուն, այլ պատեհապաշտությանը, մեզանից դուրս ինչ-որ հանգամանքների:
Հաղթանակն առարկայական է, երբ առկա է դրա կապն իրականության, վարվող քաղաքականության, հետապնդվող նպատակների հետ: Երբ թեկուզ փոխաբերական իմաստով խոսվում է Բաքուն գրավելու հեռանկարի մասին, գործ ունենք իրականություն վտանգավոր ձևախեղման հետ, որն, ի վերջո, հանգեցնում է իրական ձեռքբերումների կորստի:
Իրենց հաղթանակների հիմքում «ինչ-որ անհասկանալի ուժ» փնտրում են ոչ պետական վիճակում գտնվող ժողովուրդները, իսկ Ղարաբաղյան առաջին պատերազմը հաղթել է հենց մեր պետական մտածողությունը, այն հանգամանքը, որ Հայաստանն ուներ հավակնություններ և երազանքներ, իր մոդելով համահունչ էր համաշխարհային զարգացման միտումներին ու քաղաքակրթական գերազանցություն ուներ Ադրբեջանի հանդեպ:
Տարիների ընթացքում հաղթանակը քաղաքականապես, բարոյապես մաշվեց, որովհետև մեր անտաղանդության հետևանքով աստիճանաբար վերացրինք այն որակական գերազանցությունը, որ ունեինք Ադրբեջանի հանդեպ: Երբ խոսում ենք որակական գերազանցության մասին, խոսքը բնավ չի վերաբերում պատերազմի հետ առնչվող չափանիշներին: Խնդիրն ավելի գլոբալ հարթության վրա է և հանգում է գործոնների, հարաբերությունների հանրագումարին, որն արժևորում է քաղաքացուն պետության կյանքում, պետությանը՝ միջազգային հարցերում:
90-ականներին Հայաստանը հաղթել է այս որակների շնորհիվ, 2016-ին մեր պետությունն այլևս չուներ այդ որակները, ու Ադրբեջանը համարեց, որ եկել է ռևանշի պահը: Իներցիան, 90-ականների հաղթանակի դեռ ամբողջովին չփոշիացված պոտենցիալը մեզ փրկեցին քառօրյա պատերազմում, բայց դա արդեն հաղթանակ չէր, այլ լավագույն դեպքում արդյունավետ դիմադրություն նախկին հաղթանակի հաշվին:
Սրանք ճշմարտություններ են, որոնք կարող են հասու չլինել միջակություններով համալրված իշխանության համար: Ու բնական է, որ նման իշխանության խոսնակը հաղթանակը բացատրում է «ինչ-որ անհասկանալի ուժ»-ով, Աստված մի արասցե՝ պարտության դեպքում կխոսեն համաշխարհային ինչ-որ դավադրությունների մասին: Երբ հաղթանակը կտրում ենք իրականությունից, օտարում ենք մեզանից, հող ենք նախապատրաստում անպատասխանատու պարտության, գաղթականի հեռանկարի համար, երբ հայրենիքը դառնում է Լոսում կամ Փարիզում ծվարած «ազգային ջոջի» կենացի թեմա, բաժակի պարունակություն:
