Ռուսաստանի փոխվարչապետ Իգոր Շուվալովը Դավոսի միջազգային տնտեսական համաժողովում հայտարարել է, որ Ռուսաստանը մտնում է ծանր ու տևական ճգնաժամի փուլ, որն ավելի ծանր է լինելու, քան 2008-09 թվականների ճգնաժամը: Շուվալովը հայտարարել է, որ պետք է պատրաստվել «կոշտ վայրէջքի», և հասարակությունը, բիզնեսն ու իշխանությունները պետք է պատրաստվեն նոր պայմաններում ապրելու:
Եթե Ռուսաստանի փոխվարչապետը հայտարարում է այդ մասին, կարող ենք պատկերացնել, թե իրականում ինչպիսին է վիճակը: Եվ եթե Ռուսաստանը պատրաստվում է «կոշտ վայրէջքի», ապա կարող ենք պատկերացնել, թե ինչի պետք է պատրաստվի ռուսական խնամատարության ներքո գտնվող Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը: Կամ ավելի ճիշտ կլինի ասել, որ Հայաստանը չի կարող ոչնչի պատրաստվել, որովհետև Հայաստանը զրկվել է նույնիսկ ինչ-որ բանի պատրաստվելու հնարավորությունից` անդամակցելով ԵՏՄ կոչվող կառույցին: Խնդիրն այն է, որ այս կառույցը, ըստ էության, սահմանափակել է Հայաստանի գործողությունների հնարավորությունները, կապել է Հայաստանի ձեռքերը, և այսօր Հայաստանն ընդամենը կարող է հուսալ, որ այդ կապկպված վիճակում կմնա այն դիրքում, որ երբ Ռուսաստանը կոշտ վայրէջք կատարի, Հայաստանը դրա տակ չմնա, այսինքն` վայրէջք չկատարի Հայաստանի վրա:
Այս ամենից հետո, Հայաստանը Եվրասիական տնտեսական միություն տարատեսակ մեկնաբանություններով խցկողները պետք է պատրաստվեն հայ ժողովրդից ներողություն խնդրելու այն ստորության համար, որ գործի են դրել ակնհայտորեն հստակ վտանգների պայմաններում: Նրանք ակնհայտորեն տեսնում էին, թե ինչ գահավիժում է տեղի ունենում Եվրասիական միությունում, Ռուսաստանում, սակայն շարունակում էին Հայաստանի հասարակությանը կերակրել տնտեսական օգուտների մասին սին խոստումներով: Բայց հազիվ թե բարոյականությունը թույլ տա ներողություն խնդրել այդ ամենի համար, եթե թույլ էր տվել նմանօրինակ բացահայտ կեղծիքներով խեղաթյուրել հանրային կարծիքն ու տրամադրությունները:
Իշխանությունների և նրանց աջակցած` այսպես կոչված քաղաքական ուժերի մասին խոսելն ընդհանրապես ավելորդ է, թեև հենց նրանք են երևի թե այսօր ամենից շատ մտածում, այսպես ասած, գնացքից թռչելու մասին: Ոչ մի կասկած, որ և իշխանությունները, և նրանց ուղղակի կամ անուղղակի աջակցած քաղաքական ուժերը՝ իհարկե աջակցած Ռուսաստանի ահից, ոչ թե իշխանությունների սիրուց, այսօր պատրաստվում են ԵՏՄ-ի կամ Ռուսաստանի կոլապսին, և ամենայն հավանականությամբ գրվում են ապագա ելույթների տեքստեր այդ կոլապսի և փլուզման մարգարեությունների մասին ավետելու համար: Այսօր անկասկած աչքի են անցկացվում նախկին տեքստերը, այսպես ասած` գույքագրվում են նախկին տեքստերը, որպեսզի հայտնաբերվեն կախման կետեր՝ փլուզման մարգարեությունների հղումներ կառուցելու համար: Այս ամենն, իհարկե, այսպես ասած զուսպ դինամիկայով, քանի որ Ռուսաստանի փլուզումը դեռ պետք է վերապրել:
Մինչդեռ այստեղ կան մեծ հարցականներ, որովհետև, ինչպես ժողովրդական խոսքն է ասում` մինչև գերը նիհարի, նիհարը հոգին կավանդի: Մինչև պուտինյան կառուցվածքի և տրամաբանության Ռուսաստանը կգտնի իր տրամաբանական վախճանը՝ քաշային կատեգորիայից ավելի մեծ հավակնություններ ունենալու արդյունքում, քրեաօլիգարխիկ Հայաստանը կարող է շունչը փչել: Իսկ սա մարտահրավեր է ոչ միայն իշխանությունների, այլ նաև այսպես ասած ընդդիմադիր ուժերի համար: Հարցն այն է, որ եթե Հայաստանում իրավիճակը կտրուկ վատանում է կամ թեկուզ ոչ կտրուկ, բայց դինամիկ կերպով ծանրանում է սոցիալ-տնտեսական կացությունը,- իսկ դա թվում է անխուսափելի, ինչի մասին են վկայում նաև Հայաստանի տնտեսության մասին միջազգային կանխատեսումներն ու վարկանիշների նվազեցումը,- ապա այս իրավիճակը ոչ միայն իշխանությունների համար է մարտահրավեր, այլ նաև նրանց ընդդիմություն ներկայացող ուժերի, քանի որ նրանց համար անհնար կդառնա հասարակության սոցիալական բողոքը առաջնորդելուց խուսափելը, հասարակությանը ինչ-որ պատրվակներով փողոցից տուն ճամփելը կամ նրանց փողոց չհրավիրելը: Իսկ սա նշանակում է, որ իշխանափոխության հարցը պետք է դրվի անխուսափելիորեն, եթե ոչ Սերժ Սարգսյանի հեռացման, ապա առնվազն Հովիկ Աբրահամյանի:
Այսինքն` առաջատար ընդդիմադիր ուժի կարգավիճակում հայտնված Գագիկ Ծառուկյանը անխուսափելիորեն պետք է պահանջի Սերժ Սարգսյանի կամ առնվազն իր խնամու՝ Հովիկ Աբրահամյանի հրաժարականը, այն Աբրահամյանի, որին վարչապետի պաշտոնի բերեցին մի քանի ամիս առաջ: Իհարկե, կասկածից վեր է, որ եթե ոչ իշխանական ուժերը փոքր-ինչ քաղաքական հեռատեսություն ունենային, ապա կանխատեսելով Ռուսաստանի նմանօրինակ գահավիժումը` ձեռնպահ կմնային Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականը պահանջելուց և նրան կպահեին, այսպես ասած, ավելի վատ օրերի համար: Սակայն մյուս կողմից էլ` ապրիլին դեռևս հստակ չէր, որ ՌԴ հանդեպ պատժամիջոցներին գումարվելու է նաև նավթի գնի ավելի քան 60 տոկոս անկումը:
Այսպիսով, Հայաստանում սոցիալ-տնտեսական լարվածության աճին զուգահեռ, այսպես ասած ոչ իշխանական բևեռի մանևրի հնարավորությունը նվազում է: Սրան զուգահեռ, ոչ իշխանական ուժերն, իհարկե, Սերժ Սարգսյանի հրաժարական հազիվ թե պահանջեն: Այստեղ միայն կարողության հարց չէ, այլ նաև ցանկության: Ներկայիս բարդ իրավիճակում այդ բևեռը անկասկած կխուսափի իրավիճակի ողջ պատասխանատվությունը ստանձնելու հեռանկարից, առավել ևս աշխարհաքաղաքական ներկայիս լարվածության պայմաններում: Հետևաբար կմնա Հովիկ Աբրահամյանի հրաժարականը պահանջելը: Սակայն դա էլ կնշանակի վերջ Աբրահամյանի նախագահական հավակնություններին:
Մյուս կողմից` այս իրավիճակը կարող է նպաստավոր լինել Ռոբերտ Քոչարյանի համար, որն, ի դեպ, նախօրեին հերթական անգամ հարցազրույցով խախտել էր լռությունն ու հիշեցրել իր քաղաքական գործոնի մասին: Հովիկ Աբրահամյանն ակնհայտորեն հանդիսանում է Սերժ Սարգսյանի ժառանգորդության հավակնորդ, և նա ավելի շատ ակնկալում է ոչ թե իշխանությունների, այլ ոչ իշխանական ուժերի աջակցությունը այս հարցում: Նման աջակցություն ակնկալում է նաև Ռոբերտ Քոչարյանը, համենայնդեպս: Եվ եթե Հովիկ Աբրահամյանը դուրս է գալիս այս շարքից, ապա ԲՀԿ-ի համար Քոչարյանի թեկնածությանը այլընտրանք կարծեք թե չի մնում, որովհետև 2018 թվականին Սերժ Սարգսյանի պլանները փոխելու համար դրածո թեկնածուն խիստ անբավարար կլինի, պետք կլինի ուժեղ թեկնածու: Իսկ այդպիսին կարող է լինել միայն Ռոբերտ Քոչարյանը, մնացյալն, իհարկե, կախված կլինի արդեն հարակից ներքին ու արտաքին բազում հանգամանքներից, որոնցով էլ կպայմանավորվի Քոչարյանի հնարավոր որոշումը:
Ոչ իշխանական բևեռը, սակայն, ակնհայտորեն լիովին պատրաստ չէ նման արագ զարգացումների և հավանական է, որ սոցիալ-տնտեսական լարվածության աճին զուգահեռ, այս բևեռը կփորձի իր միջոցներն ի սպաս դնել իրավիճակը կայունացնելու իշխանական ջանքերին, ներկայիս ներքաղաքական ստատուս քվոն և դինամիկան պահպանելու համար:
Լուսանկարը` Irakan.info-ի
