Արցախի խնդրում միջազգային հանրությունն ու Հայաստանը խոսում են գրեթե նույն լեզվով՝ ԱԳՆ-ում տոնական հանդիպմանը հայտարարել էր Սերժ Սարգսյանը:
Նրա այդ հայտարարությունը թերևս ավելին է, քան զուտ քարոզչական նկատառումով դիվանագիտական ձեռքբերման մասին հիշատակումը, քանի որ ակնառու է Հայաստանի և միջազգային հանրության զգալիորեն ընդհանուր լեզուն: Ավելին, այդ ընդհանուր լեզուն ամենևին հայկական դիվանագիտության արդյունքը չէ կամ՝ առավելապես այդ դիվանագիտության արդյունքը չէ, այլ ապրիլյան քառօրյա պատերազմում Հայաստանի զինված ուժերի և հասարակության այն հավաքական կամային աջակցության, որն օգնեց ոչ միայն զսպել, այլ նաև հետ մղել մի քանի անգամ առավել սպառազինված հակառակորդի ագրեսիան: Հայկական դիվանագիտությունն ընդամենը կարողացել է դրանից հետո քիչ թե շատ առավել համարժեք լինել իրավիճակին և արդյունավետ սպասարկել այն: Սակայն տվյալ պարագայում առանցքային հարցն անշուշտ այն է, թե ինչ է լինելու այդ ընդհանուր լեզվի հետ:
Բանն այն է, որ այստեղ կա թերևս աքսիոմատիկ մի ճշմարտություն: Միջազգային հանրության, առաջատար աշխարհի հետ հնարավոր չէ ընդհանուր լեզվով խոսել մի հարցում, թեկուզ կարևորագույն, սակայն այդ ընդհանուր լեզուն չունենալ նաև այլ կարևոր հարցերում: Միջազգային հանրության կամ առաջատար աշխարհի հետ հնարավոր չէ ընդհանուր լեզու ունենալ արտաքին հարցերում՝ չունենալով այդ լեզուն ներքին կյանքի կազմակերպման գործում: Որովհետև Հայաստանը Չինաստան չէ, անգամ Թուրքիա և Իրան չէ կամ Ռուսաստան: Ըստ այդմ, Հայաստանը միջազգային հանրության հետ կա՛մ ընդհանուր լեզու ունի ընդհանրապես հայկական պետականության որակի, քաղաքական առաքելության, քաղաքակրթական և անվտանգային տեղի ու դերի հարցում, կա՛մ որևէ առանձին, թեկուզ առանցքային հարցում ընդհանուր լեզվի առկայությունը կլինի խիստ կարճաժամկետ էֆեկտ՝ ժամանակի ընթացքում չեզոքանալով, փոշիանալով:
Եվ ուրեմն այստեղ է գլխավոր հարցը՝ ի՞նչ է անելու Հայաստանն Արցախի հարցում միջազգային հանրության հետ ընդհանուր լեզու ունենալու հանգամանքը, ի՞նչ է կառուցելու այդ իրողության վրա մյուս հարցերում, որքանո՞վ է կարողանալու այդ լեզուն տարածել մյուս խնդիրների վրա, որոնք կան ներքին և արտաքին ոլորտում: Այլ կերպ ասած՝ Հայաստանը չունի այլընտրանք, քան ընդհանուր լեզուն զարգացնել և տարածել ներքին բարեփոխումների և Հայաստանի արդիականացման ուղղությամբ:
Մեծ հաշվով, Արցախի խնդրում ընդհանուր լեզուն Հայաստանին տրված ավանս է՝ նաև այն ահռելի և հերոսական ջանքի դիմաց, որ ապրիլին գործադրեց հայկական բանակն ու ըստ էության պահեց միջազգային անվտանգության համակարգի այս կարևորագույն օղակը: Հայաստանի իշխանությունն այդ ավանսը պետք է արդարացնի ներքին բարեփոխումների, ներքին կյանքի արդիականացման և արդյունավետության, ըստ այդմ՝ ժողովրդավարացման և կառավարման համակարգում թափանցիկության, հաշվետվողականության ուղղությամբ շոշափելի, հիմնարար քայլերի տեսքով:
Համենայնդեպս, այդ ընդհանուր լեզվի նախանշանն է, այսպես ասած, ընդհանուր «լեզվական ձեռնարկը», որ կոչվում է Հայաստան-ԵՄ շրջանակային համաձայնագիր: Եթե այդ ձեռնարկով նախանշված ուղին չլինի կայուն, սահուն, հետևողական, ապա միջազգային հանրության հետ Արցախի խնդրում ընդհանուր լեզվի մասով պարզապես անխուսափելի է դառնալու բաբելոնյան աշտարակաշինության ճակատագիրը, երբ լեզուները կխառնվեն միմյանց, այն էլ՝ անշրջելի տարբերակով:
