ՀԱՊԿ երկրների նախագահները նախօրեին Բիշքեկում տեղի ունեցած ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովի ընթացքում վերջապես կայացրել են Հայաստանի ներկայացուցչին այդ կազմակերպության գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում ներկայացնելու որոշումը, որի մասին խոսվում էր արդեն մեկ տարի և ավելի ժամանակահատված: Այդ պաշտոնը կզբաղեցնի Հայաստանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբի նախկին պետ, ԱԱԽ քարտուղար Յուրի Խաչատուրովը: Նա պաշտոնը կստանձնի մայիսի 2-ից:
Այս նշանակումը առաջացնում է մի շարք հարցեր, այն հարցադրումների կոնտեքստում, որ կային ՀԱՊԿ գործունեության և Հայաստանի նկատմամբ ՀԱՊԿ վերաբերմունքի, մասնավորապես հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտում ՀԱՊԿ դիրքորոշման, Ադրբեջանի հանդեպ ՀԱՊԿ անդամների վերաբերմունքի մասով: Ի՞նչ է փոխելու Հայաստանի ներկայացուցչի պաշտոնավարումը գլխավոր քարտուղարի կարգավիճակում: ՀԱՊԿ-ը դրանից ավելի՞ պարտաճանաչ է դառնալու իր պարտավորությունները Հայաստանի հանդեպ կատարելու մասով: Բելառուսը, Ղազախստանը դադարելո՞ւ են Հայաստանից ավելի ջերմ լինել Բաքվի հանդեպ, Ռուսաստանը դադարելո՞ւ է Ադրբեջանին սպառազինություն մատակարարելը: Երբ Ադրբեջանը դիվերսիաներ իրականացնի Հայաստանի հանդեպ, ՀԱՊԿ դադարելո՞ւ է լռել և անելո՞ւ է քաղաքական հայտարարություններ, գոնե:
ՀԱՊԿ-ը Հայաստանի մասով այն աստիճան է անհավատարիմ եղել դաշնակցային պարտավորություններին, որ պաշտոնական Երևանը Սերժ Սարգսյանի մակարդակով անգամ արտահայտվել է դրա կապակցությամբ, մի քանի անգամ մտահոգություն հայտնելով այդ իրողությամբ:
Ի՞նչ է փոխվելու այդ հարցում, երբ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում նշանակվում է Հայաստանի ներկայացուցիչը: ՀԱՊԿ դրանից ավելի՞ սերտ դաշինք կդառնա, թե՞ ընդամենը Հայաստանին արվում է այսպես ասած բարոյական ժեստ, որով էլ ՀԱՊԿ առանձին անդամներ իրենց այսպես ասած էլ ավելի մեծ բարոյական իրավունք կվերապահեն Ադրբեջանի հետ սիրախաղերի հարցում: Հարցերն իսկապես շատ են:
Մի բան հստակ է, որ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնը գործադիր պաշտոն է, այսինքն ոչ թե որոշումներ կայացնող, այլ կայացված որոշումների հիման վրա աշխատող: Որոշումներ կայացնելու են ՀԱՊԿ անդամ պետությունները: Իսկ նրանք որոշում կայացնելու են իրենց ազգային-պետական շահերից ելնելով: Այդ շահերի փոխարեն Հայաստանի ներկայացուցիչ չի նշանակվել, այդ շահերը մնում են անփոփոխ:
Հետևաբար, առերևույթ բավական հնչեղ իրադարձությունը պրակտիկ քաղաքականության իմաստով մեծ հաշվով արարողակարգային է: Մյուս կողմից, իհարկե պետք չէ բացառել կուլիսային գործոնների առկայությունը, որոնք գուցե նպաստեին, որ Հայաստանի ներկայացուցչի հարցը ի վերջո լուծվեց՝ մի քանի հետաձգումից հետո:
Բայց այդ հանգամանքը առավել ևս առաջացնում է հարցեր և գուցե մտահոգություններ, որովհետև եթե խնդիրը լուծվում է կուլիսային հանգամանքների ազդեցությամբ, ապա հարց է առաջանում, թե որն է գինն ու ով է այն վճարելու, կամ ով ինչ գին է վճարելու:
Միով բանից, Հայաստանի ներկայացուցչի անունը հայտնվել է բավական պատասխանատու մի դիրքում: Բայց պարզ չէ, թե այդ դիրքում որն է Հայաստանի շահը և ինչ դիրքում է Հայաստանը: