Ֆրանսիայի խորհրդարանի ստորին պալատ է ներկայացվել Արցախի անկախությունը ճանաչելու մասին օրինագիծ: Օրինագիծն առաջինը ստորագրել է Սոցիալիստական կուսակցության պատգամավոր Ֆրանսուա Պուպոնը:
Նախաձեռնությունը կքննարկվի առաջիկա շաբաթների ընթացքում: Ինչպիսի ընթացք կունենա խորհրդարանական նախաձեռնությունը՝ կհասնի՞ այն Արցախի ճանաչման, թե՞ ոչ: Դա մի հարց է, որի պատասխանն անշուշտ կախված է թե՛ ռազմական, թե՛ քաղաքական բազմաթիվ հանգամանքներից, որոնք այս պահին թվարկելը թերևս չունի իմաստ: Ավելի էական է այն, որ Ֆրանսիան փաստացի հայտնվել է Արցախի անկախության ճանաչման առաջնագծում, ինչպես որ Հայաստանն է Արցախում կանգնած քաղաքակրթության առաջնագծում: Եվ այդ հանգամանքը քաղաքականից առաջ, նախ, թերևս, խիստ խորհրդանշական է, հաշվի առնելով ժամանակակից, արդիական քաղաքակրթության գործում Ֆրանսիայի պատմա-քաղաքական առանձնահատուկ դերը, որ եղել է պատմության տարբեր շրջափուլերում՝ թե՛ քաղաքական ազդեցության, քաղաքական առաջնորդության և թե՛ արժեհամակարգային խթանիչի ու գեներատորի իմաստով:
Այդպիսով խորհրդանշական է, որ քաղաքակրթության առաջնագիծ Արցախի անկախության ճանաչման առաջնագծում հայտնվել է քաղաքակրթության առաջատար Ֆրանսիան: Այժմ խնդրի մյուս՝ քաղաքական ասպեկտի մասին: Բանն այն է, որ Փարիզի համար այդ դերը լոկ խորհրդանշականության և քաղաքակրթության առաջատարի բարոյական պարտքի հարց չէ: Ֆրանսիայի համար կա շատ կոնկրետ քաղաքական հարց, կամ հարցերի մի լայն շրջանակ, որտեղ Արցախի անկախության ճանաչումը կարող է ունենալ հիմնարար նշանակություն և ազդեցություն: Մեծ հաշվով, Արցախում վճռվում է թե՛ քաղաքակրթության և թե՛ նոր աշխարհակարգի հարցը, աշխարհակարգի ապագան: Ով դեր ունեցավ այդ հարցում, ով ունեցավ այդ հարցին առնչվող զարգացումներում, և այդ համատեքստում նաև հայկական հարցին առնչվող համաշխարհային իրողություններում վճռորոշ նշանակություն կամ մասնակցություն, նա իր էական տեղն ու դերն է հաստատելու նոր աշխարհակարգում: Այդ իմաստով, Ֆրանսիայի համար Արցախը բացառիկ ճանապարհ է, առավել ևս նկատի ունենալով այն, որ պատերազմի և ահաբեկության միջոցով դեպի Արցախի իր ճանապարհն է փորձում հարթել Թուրքիան: Այսինքն՝ այժմ Թուրքիայի, ոչ թե Ադրբեջանի խնդիր է: Իսկ դա մարտահրավեր է Ֆրանսիային, որովհետև եվրոպական միատարրությունը կամ մոնոլիտը քանդված է, այստեղ կասկած լինել չի կարող: Միևնույն ժամանակ, դրա փոխարեն լինելու է ոչ թե ավերակ կամ շինաղբ, այլ նոր կառուցվածք կամ գուցե կառուցվածքներ, և Անկարայի համատարած ագրեսիվությունը թելադրված է նաև դրանով, այսինքն՝ ի վերջո, դեպի Եվրոպա ծավալվելով:
Բավական է այդ իմաստով դիտարկել եվրոպական ներկայիս քաղաքական շրջանակում դերակատար ուժային մեծ, թե միջին կենտրոնների՝ Թուրքիայի հետ հարաբերության տրամաբանությունն ու դրա շրջանակում եղած գործոնները, երբ ակնառու է դառնում, որ նոր թուրքական հավակնությունների եվրոպական առաջին լուրջ թիրախը դառնալու է Ֆրանսիան, և այդ հարցում Թուրքիային օգնելու են նաև այլ եվրոպական պետություններ՝ հուսալով, որ այդպիսով ազատվելու են Անկարայի ագրեսիայից: Այլ հարց է, որ նրանց հույսերը չեն արդարանալու, սակայն այդ մասին հաջորդիվ: Այն, որ Փարիզը չափազանց հստակ ու աներկբա դիրքորոշումով արտահայտվեց Արցախի դեմ պատերազմի հարցում, անշուշտ, ոչ միայն Ֆրանսիայի քաղաքակրթա-բարոյական նկարագրի, այլ նաև քաղաքական համարժեք գնահատման դրսևորումն էր: Դրա շարունակություն է դառնում Ֆրանսիայի խորհրդարանում Արցախի ճանաչման գործընթացի մեկնարկը: Եթե Ֆրանսիան այն չհասցնի տրամաբանական ավարտին, ապա դա լինելու է ոչ թե Արցախի կամ Հայաստանի, այլ Թուրքիային Ֆրանսիայի պարտությունը, ընդ որում՝ պարտության սկիզբը: Այնպես որ՝ առաջ, Ֆրանսիա:
