Բազմիցս հրապարակված փաստաթղթերը նոր «սոուսով» են փորձում հրամցնել մեր հասարակությանը

Քաղաքական իրադարձություններին տարիներ շարունակ հետևող լրագրողները, վերլուծաբանները լավ են հիշում, թե ինչպես 2010-11 թվականներից «Վիկիլիքսը» զբաղված էր  2008թ․ մարտի 1-ին, նրան նախորդող իրադարձություններին վերաբերող փաստաթղթեր գաղտնազերծելով և հրապարակ նետելով։ Այդ հրապարակումները հանրության վրա երբեմն շոկային ազդեցություն էին գործում։

Վերջին շրջանում երևի շատերը հասցրել էին մոռանալ «Վիկիլիքս»-ի մասին, բայց օրեր առաջ կրկին «Իմ Ձայնը» նախագիծը 12 տարի անց հանրության ուշադրությանը ներկայացրեց 2008թ․ ՀՀ նախագահի ընտրությունների և մարտի 1-ի իրադարձությունների մասին ամերիկյան դիվանագիտական աղբյուրների որոշ տեսակետներ և գնահատականներ, որոնք տեղ են գտել «Վիկիլիքս»-ի կողմից գաղտնազերծված փաստաթղթերում։ Նախկին ռեժիմի հետ առնչվող մամուլն էլ անմիջապես այդ փաստաթուղթը հրապարակեց, այն տարածվեց նաև սոցցանցերում։ Շատերի ուշադրությունն էին գրավել հատկապես Լեռնային Ղարաբաղի բանակցությունների  հարցով ՀՀ առաջին նախագահ, 2008թ․ ՀՀ նախագահի ընտրություններում առաջադրված ընդդիմադիր թեկնածու Լևոն Տեր-Պետրոսյանին վերաբերող հատվածը, նրա հանդիպումները ՀՀ-ում ԱՄՆ գործերի ժամանակավոր հավատարմատար Պերինայի հետ։

«12.10.2007թ.  «Լ. Տեր-Պետրոսյանն առաջարկներ է ներկայացնում ԼՂ հարցի վերաբերյալ» վերտառությամբ նամակում Պերինան նշում է, որ Լ. Տեր-Պետրոսյանը ԱՄՆ գործերի Ժամանակավոր հավատարմատարին հրավիրել է իր մոտ և տեսակետեր ներկայացրել ԼՂ հարցի վերաբերյալ՝ խնդրելով դրանք փոխանցել հատուկ դեսպան Մեթյու Բրայզային։ Տեր-Պետրոսյանի հիմնական գաղափարն այն էր, որ հարկավոր է ունենալ մեկ պաշտոնական փաստաթուղթ, որը կամփոփեր, թե ԼՂ բանակցային գործընթացում ի՛նչ արդյունքներ են գրանցվել Քոչարյանի կառավարման ժամանակաշրջանում։ Նա առաջարկում էր, որպեսզի Մինսկի Խմբի համանախագահները ներկայացնեին հակամարտության կարգավորման պլան, որտեղ կամփոփվեին մինչ այժմ համաձայնեցված բոլոր հանգամանքները։ Անկախ նրանից՝ կողմերը դրան կհամաձայնեն, թե ոչ (իսկ իր կարծիքով այս փուլում չեն համաձայնի), այդպիսի փաստաթղթի առկայությունը կնշանակեր Քոչարյանի ընթացքում բանակցային գործընթացի ամփոփ արդյունքի հրապարակում։ Տեր-Պետրոսյանի պնդմամբ՝ սա մյուս նախագահներին հնարավորություն կտար բանակցությունները շարունակել այդ կետից և չսկսել ամեն ինչ զրոյից։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը խնդրել է, որ առաջարկը չներկայացվի որպես իրենը, այդ հանգամանքը գաղտնի պահվի և ներկայացվի ամերիկյան համանախագահի անունից։ Տեր-Պետրոսյանը նաև խնդրել է հանդիպում կազմակերպել Բրայզայի հետ։

Մեկնաբանելով Տեր-Պետրոսյանի առաջարկությունը՝ Պերինան նշում է,որ դա ունի որոշ քաղաքական մոտիվացիա։ Նախ, ըստ նրա, սպասվող քարոզարշավի ժամանակ մի փուլում Լ. Տեր-Պետրոսյանը ցանկանում է հայտնել, որ քննարկել է ԼՂ հարցը ԱՄՆ-ի հետ՝ ցույց տալու համար, որ ինքը լուրջ այլընտրանք է Ս. Սարգսյանի համեմատ։ Երկրորդ, եթե նա կարողանա նախագահ դառնալ, ինչն ինքը՝ Տեր-Պետրոսյանը, շատ հավանական է համարում, այդ փաստաթուղթը կարևոր կլինի, որպեսզի ցույց տա, թե իբր Քոչարյանը նույնպես բանակցել է պարտվողական փաստաթղթի շուրջ, ինչի համար իրեն 98թ․-ին հեռացրին։ Սա նրան հնարավորություն կտա նաև որպես նախագահ զիջումների գնալ Ադրբեջանի հետ բանակցություններում»,- մասնավորապես նշված է գաղտանազերծված փաստաթղթում։

Սոցցանցերում որոշ օգտատերեր փաստաթուղթը սկսեցին մեկնաբանել՝ նշելով, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Լեռնային Ղարաբաղի հարցն օգտագործել է իշխանության գալու համար։

«Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանից, ում անունը հաճախ է հիշատակվում «Վիկիլիքս»-ի փաստաթղթերում, որպես Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ներկայացուցիչ, բանակցող անձ, հետաքրքրվեցինք, թե ինչպես են արձագանքում այդ մեկնաբանություններին։

«Մեր հասարակությունը շատ կարճ հիշողություն ունի, հետևողական չէ և ուշադիր չի հետևում իրադարձություններին։ «Վիկիլիքս»-ի ամերիկյան աղբյուրների դիվանագիտական հրապարակումը եղել է 2010թ․։ Ոչ մի նոր բան դրան չի ավելացել։ Այն, ինչ Դուք մեջբերում եք, բազմիցս հրապարակված, քննարկված, մեկնաբանված նյութեր են, որոնք նորից վերահրապարակում են և մեկնաբանում»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց ՀԱԿ փոխնախագահը։

Հարցին, թե ինչու նախկին ռեժիմի հետ կապ ունեցող ԶԼՄ-ներն անմիջապես արձագանքեցին  և վերահրապարակեցին «Վիկիլիքս»-ի գաղտնազերծած փաստաթղթերը, Լևոն Զուրաբյանն արձագանքեց․ «Հարցրեք այդ կայքերին՝ ինչո՞ւ են իրենք 2010թ․ նյութերը նոր հիշել, մեկնաբանում։ Քարոզչական խնդիր են լուծում, այդքան բան»։

Հետաքրքրվեցինք, թե  այնուամենայնիվ, 2008թ․ ՀՀ նախագահի ընտրություններից առաջ հանդիպումների ժամանակ քննարկվե՞լ է Լեռնային Ղարաբաղի հարցը Տեր-Պետրոսյանի կողմից։

«Ղարաբաղի հարցը քննարկվել է բոլոր հանդիպումների ժամանակ, բոլոր դեսպանների հետ՝ և՛ ԱՄՆ-ի, և՛ ՌԴ-ի, և՛ Ֆրանսիայի։ Որ դեսպանի հետ հանդիպում ենք ունենում, Լեռնային Ղարաբաղի հարցը, բնականաբար, քննարկվում է։ Չի կարող չքննարկվել, քանի որ դա ամենակարևոր հարցերից մեկն է։ Ոչ թե պրոբլեմ կա քննարկման հետ, այլ դա եղել է դիվանագիտական բանակցությունների առարկա, որն էլ ԱՄՆ դիվանագետները ո՛չ հաստատում են, ո՛չ հերքում։ Բնականաբար նույն պահվածքն ունեն նաև նման զրույցների և հանդիպումների այլ մասնակիցներ։ Այլ կերպ վարվելը դիվանագիտական էթիկայից դուրս կլինի»,- ասաց Լևոն Զուրաբյանը։ Նա նկատեց, որ բազմիցս հրապարակված փաստաթղթերը նոր  «սոուսով» են փորձում հրամցնել մեր հասարակությանը, ինչը նշանակում է կեղտոտ քարոզչություն։

«Եթե 10 տարի հետո նման մեկնաբանություններ են անում, ապա այդ մեկնաբանների և՛ ինտելեկտուալ ազնվությունը, և՛ նպատակների ազնվությունը պետք է խիստ կասկածի ենթարկել»,- նշեց նա։