Այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսն, այսպես ասած, պաշտոնականացրել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդի նախօրեին հնչեցրած հայտարարությունը:
«ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդի նախօրեին հրապարակածը Մինսկի խմբի բոլոր համանախագահող երկրների կողմից վերահաստատված սկզբունքներն են, որոնք Հայաստանի կառավարությունը հիմք է ընդունել ղարաբաղյան բանակցությունների համար»,-ասել է Միլզը:
Դեսպանը նաև վերահաստատել է, որ սկզբունքները ամբողջական են` անուղղակիորեն հակադարձելով ՀՀ ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալբանդյանի երեկ երեկոյան տարածած հայտարարությանը, որտեղ ասվում էր Հոգլանդի կողմից թույլ տրված «անճշտությունների և բացթողումների» մասին:
Սակայն այսօր ավելի հետաքրքիր և ուշագրավ արձագանք է ստացվել Բաքվից: Ինչպես արդեն նշել էինք` այնքան էլ էական չէր այն` ինչ ասել էր Հոգլանդն, ավելի սկզբունքային է այն, որ նա, ըստ էության, հրաժարվել էր երկու շաբաթ առաջ իր կողմից առաջնահերթ համարված Վիեննայի օրակարգից և նախօրեին առաջ էր քաշել օրակարգ, որն, ըստ էության, ենթադրում է բանակցային գործընթացի ռեստարտ:
Ընդ որում` ամերիկյան շեշտադրումների էական փոփոխությունը տեղի է ունենում Նալբանդյան- Մամեդյարով հանդիպման նախաշեմին:
Հիշեցնենք, որ երկու արտգործնախարարների հիմնական խնդիրը` Սարգսյան-Ալիև հանդիպման կազմակերպումն է և, փաստորեն, Հոգլանդն, ըստ էության, ձևակերպել է երկու նախագահների ենթադրյալ բանակցությունների օրակարգը: Դա այն է, ինչին ամիսներ շարունակ ձգտում էր Ադրբեջանի դիվանագիտությունը` Մոսկվայի ուղղակի կամ անուղղակի խրախուսմամբ:
Պատահական չէ, որ չնայած Ադրբեջանը ժամանակին մերժել էր Մադրիդյան սկզբունքներն` այսօր գոհունակությամբ է արձագանքել Հոգլանդի հայտարարությանը` անկախ այն հանգամանքից, որ դրանում կան կետեր, որոնց Բաքվում սկզբունքորեն դեմ են: Ադրբեջանը հետևողականորեն ձգտում է ստատուս-քվոյի փոփոխությանը, որի միակ բանալին բովանդակային բանակցություններն են, կարգավորման գործընթացի վերսկսումը:
Պատահական չէ Մամեդյարովի այսօրվա այն դիտարկումը, որ եթե հայկական կողմն ընդունի, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդի ընդգծած սկզբունքները նոր չեն, այդ դեպքում անհրաժեշտ է առարկայական բանակցություններ սկսել: «Եվ այդ տարրերը կազմում են նորացված Մադրիդյան սկզբունքների հիմքը: Այդ սկզբունքները ևս մեկ անգամ ընդգծել է ԱՄՆ-ից համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդը»,- ասել է Ադրբեջանի արտգործնախարարը:
Մամեդյարովը նշել է, որ ադրբեջանական կողմը բազմիցս հայտարարել է, որ «պատրաստ է ստատուս քվոյի փոփոխության, հակամարտության շուտափույթ կարգավորման և տարածաշրջանում կայուն խաղաղության ապահովման վերաբերյալ լուրջ բանակցությունների»:
Ադրբեջանն ակնհայտորեն ընդունել է Հոգլանդի փոխանցումը ու հիմա գնդակը Հայաստանի դաշտում է: Հայաստանի իշխանությունները սկզբունքորեն կարող են պնդել, որ չեն մասնակցելու բանակցությունների, քանի դեռ Ադրբեջանը չի կատարել Վիեննայի պայմանավորվածությունները, սակայն ամբողջ խնդիրն այն է, որ Հոգլանդի հայտարարությունից հետո` Վիեննայի օրակարգը կորցրել է իր ակտուալությունը: Մյուս կողմից` Երևանի համար դժվար է պահել իր կարծր դիրքորոշումը, երբ այս հարցում չունի ԱՄՆ-ի կամ Ռուսաստանի տեսանելի աջակցությունը:
Ի վերջո, Երևանը կարող է գնալ բանակցությունների, որովհետև պարզ է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն ակնհայտորեն համաձայնության չեն գալու Հոգլանդի նշած վեց կետերի շուրջ, մանավանդ, երբ սատանան թաքնված է դրանց` չհրապարակված ենթակետերում: Սակայն անպտուղ բանակցությունններն ու գործընթացի հերթական ձախողումն էլ ունեն իրենց ռիսկերը, որոնք ի վերջո կարող են հանգեցնել պատերազմի վերսկսմանը: Սակայն մեր արտաքին քաղաքականությունն ունի չօգտագործված ներուժ, օրինակ` հարավային ուղղությամբ, մանավանդ, որ Երևանն ու Թեհրանը բնական դաշնակիցներ են տարածաշրջանային ստատուս-քվոյի պահպանման հարցում:
