Սոչիում Ռուսաստանի նախագահ Պուտինի հետ հանդիպումից հետո Սերժ Սարգսյանը Երևանում ընդունում է Թուրքմենստանի նախագահ Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովին: Այս հանդիպումը բավականին ուշագրավ է մի շարք առումներով: Նախ այն տեսանկյունից, որ հանդիպումը տեղի է ունենում Սոչիից գրեթե անմիջապես հետո, այսինքն՝ Թուրքմենստանի նախագահի օդանավը գուցե նույնիսկ օդում էր, երբ Սոչիում դեռ ընթանում էր Պուտին-Սարգսյան հանդիպումը: Իսկ Թուրքմենստանի նախագահը Հայաստան է ժամանում Սերժ Սարգսյանի հրավերով: Մյուս ուշագրավ հանգամանքը այն է, որ Սերժ Սարգսյանը դեռևս օգոստոսի 5-ին Իրանում այդ երկրի նախագահի հետ հանդիպմանն էր խոսել Թուրքմենստան-Իրան-Հայաստան գործակցության մասին, համենայնդեպս, ըստ տարածված պաշտոնական հաղորդագրության: Եվ մեկ այլ, արդեն խորհրդանշական հանգամանք:
Թուրքմենստանը հետխորհրդային հանրապետություններից միակն է, որ հայտարարել է, այսպես ասած, չեզոք քաղաքականության մասին: Իսկ այդ երկրի նախագահը Երևանում հայտարարեց նաև, որ Հայաստանը մշտապես աջակցել է իրենց այդ չեզոքության քաղաքականությանը: Թուրքմենստանի չեզոքության հանգամանքը այստեղ խորհրդանշական է հենց այն համատեքստում, որ Պուտինի հետ հանդիպումից հետո Սերժ Սարգսյանն ունենում է «չեզոք քաղաքականության» հետ անմիջական շփում, ինչը, ըստ էության, խորհրդանշում է ընդհանուր աշխարհաքաղաքական իրավիճակի և զարգացումների տրամաբանությունը: Թուրքմենստան-Իրան-Հայաստան գործակցությունը, ըստ տրամաբանության, չի կարող ունենալ այլ նպատակ, գոնե Իրանի և չեզոք Թուրքմենստանի համար, քան Հայաստանի միջով դուրս գալ Վրաստան և Սև ծով: Եթե չկա այդ նպատակը, ապա առնվազն միամիտ է մտածել, որ Թեհրանն ու Աշխաբադը կարող են այն էլ բարձրաձայն մտածել Երևանում ինչ-որ փակուղում ծվարելու մասին: Հետևաբար, ռազմավարական նպատակի կամ թիրախի առումով այստեղ երևի թե չի կարող լինել երկրորդ կարծիք:
Սերժ Սարգսյանը Երևանում հայտարարել է, որ բանակցությունների ընթացքում Թուրքմենստանի իր գործընկերը խոսում էր այն մասին, որ մտածում է ոչ թե միլիոնանոց, այլ միլիարդանոց նախագծերի վերաբերյալ: Իսկ ի՞նչը կարող է ենթադրել, կամ հանդիսանալ միլիարդանոց նախագիծ՝ իհարկե տարանցիկ գազամուղը դեպի Եվրոպա: Իսկ դա նշանակում է, որ երկրորդ կարծիք լինել չի կարող նաև այն տեսանկյունից, որ այդ նախագծերը չեն արժանանալու Մոսկվայի ողջույնին, որովհետև դրանք Եվրոպային կարող են դուրս բերել ռուսական էներգակիրների կախվածությունից: Բայց կարո՞ղ է Հայաստանը բավականին թափանցիկ ակնարկներով խոսել այդօրինակ հեռանկարների մասին, այն էլ Սոչիում Պուտինի հետ հանդիպումից հետո: Մի դեպքում թերևս, եթե այդ հանդիպմանը Սերժ Սարգսյանի առաջ դրվել է խիստ անցանկալի ինչ-որ պահանջ: Բայց այդպիսի նշաններ, համենայնդեպս, չկան, ինչը նշանակում է, որ իրավիճակը դուրս է ավանդական ընկալումներից:
Եվ ընդհանրապես, Ռուսաստանի հանդեպ միջազգային մեկուսացման արևմտյան քաղաքականությունից հետո, և հատկապես ԱՄՆ նոր վարչակազմի և ամերիկյան քաղաքականության նոր իրողությունների պայմաններում ավանդականն ու ոչ ավանդականը քաղաքական ընկալումների առումով դառնում են հարաբերական: Այդ իմաստով է, որ թուրքմենական չեզոքությունը խորհրդանշում է հայկական որոշակի անցում, անցումային փուլ ոչ միայն ներքաղաքական առումով, այլ նաև արտաքին քաղաքական: Այդ անցումը ոչ թե Ռուսաստանի դեմ է, այլ ուղղակի դրան դեմ լինել չի կարող Ռուսաստանը, չունի համապատասխան աշխարհաքաղաքական ռեսուրս: Եվ ԱՄՆ-ը ցույց է տվել, որ ռեսուրսների այդ սահմանափակումը երկարատև գործընթաց է, երկարատև որոշում: Այսինքն՝ հուսալ, թե կանցնի, Ռուսաստանին չարժե, դա վառ կերպով ցույց տվեց Թրամփի ընտրությունը: Հետևաբար Ռուսաստանին չի մնում այլընտրանք, քան փոխվել: Այդ փոփոխությունը անխուսափելիորեն զգացվելու է Ռուսաստանի ազդեցության ավանդական գոտիներում: Ավանդականը, ի դեպ, այստեղ էլ դառնում է հարաբերական:
