Որ օլիգարխիան դարձել է Հայաստանի զարգացման գլխավոր արգելակներից մեկը, կարծես թե որևէ կասկած չկա: Այդ մարդկանց համար որևէ զարգացում վտանգավոր է, որովհետև կարող է վտանգի տակ դնել իրենց գերադրական տնտեսա-քաղաքական դիրքը: Քանի դեռ Հայաստանում չի կազմալուծվել օլիգարխիական համակարգը, բարեփոխումների արդյունավետության մասին խոսելն ավելորդ է: Դա նույնիսկ իշխանությունն է ընդունում, թեև վարչապետ Կարեն Կարապետյանն ի տարբերություն, օրինակ Տիգրան Սարգսյանի, արձակումներ չի գործում օլիգարխիայի վրա: Թեև Տիգրան Սարգսյանի հարձակումները, գերազանցապես բանավոր հարձակումներ էին, այսպես ասած՝ անմեղ կսմիթներ, որոնք օլիգարխիային նույնիսկ խուտուտ են տալիս՝ թույլ չտալով բթացնել զգոնությունն ու այսպես ասած՝ լճանալ ինքնամոռացումի մեջ:
Հարցն այստեղ հենց այն է, թե արդյո՞ք Սերժ Սարգսյանն ունի օլիգարխիայից ազատվելու անկեղծ ցանկություն, թե՞ նա մի ձեռքով Կարեն Կարապետյանի օգնությամբ հասարակությանն է փորձում սիրաշահել, իսկ մյուս ձեռքով ամուր բռնել է օլիգարխիայի ձեռքը և քայլում է նրա հետ: Ի վերջո, կարծես թե մի փոքր չափազանցություն կլինի օլիգարխիան վերագրել Քոչարյանին որպես ժառանգություն` Սերժ Սարգսյանի դերն այդ համակարգի կայացման գործում մատնելով անուշադրության: Չէ՞ որ այն օլիգարխների մի մասը, որ ձևավորվում էին Քոչարյանի կառավարման տարիներին, հենց Սերժ Սարգսյանի հովանավորությունն էին վայելում: Օլիգարխիան հստակ բաժանված էր Սերժ Սարգսյանի և Քոչարյանի յուրայինների թևերի, և Սարգսյանի յուրայինները իրենց առաջնորդի հետ միասին հանգիստ սպասում էին իրենց ժամին: Նրբերանգը, ըստ երևույթին, այստեղ է, որ այդ ժամը եկավ, իսկ ահա Քոչարյանն ու նրա յուրային օլիգարխիան չեն ուզում առաջնայնությունը զիջել Սարգսյանին ու նրա յուրային օլիգարխներին: Քոչարյանը իշխանությունը դե յուրե զիջել է, բայց եթե դե ֆակտո զիջի նաև օլիգարխիան, կկորցնի իշխանության վրա դե ֆակտո զգալի ազդեցություն ունենալու հնարավորությունը:
Բնական է, որ Սերժ Սարգսյանի համար էլ իշխանության խնդիր է Քոչարյանի յուրային օլիգարխիկ համակարգն ապամոնտաժելն ու սեփականը ձևավորելը: Այլ կերպ ասած՝ օլիգոպոլ և մոնոպոլ համակարգը քանդելու և մրցակցային միջավայր ձևավորելու մասին իշխանության հրապարակային հայտարարությունները իրականում ոչ այլ ինչ են, քան միջանկյալ քարոզչական ֆոն, որ անհրաժեշտ է տնտեսա-քաղաքական համակարգը քոչարյանական օլիգարխիայի ռելսերից հանելու և Սերժ Սարգսյանի յուրային օլիգարխիայի «երկաթե տրամաբանությանը» ենթարկելու գործընթացը սպասարկելու համար:
Մինչդեռ երկրի շահը բխում է ոչ թե օլիգարխիական կլանների փոխատեղումից, այլ համակարգի ամբողջական ապամոնտաժումից: Բայց Սերժ Սարգսյանը կարծես թե անկարող է անել այդ բանը, քանի որ նրա իշխանությունը հենված է հենց օլիգարխիական սյանը: Մյուս կողմից՝ իրավիճակը աշխարհում և Հայաստանում իսկապես դինամիկ է փոխվում, և նույն այդ օլիգարխիական սյունը, եթե շարունակի մնալ Հայաստանի ընթացիկ ճանապարհի կենտրոնում տնկված, կարող է արդեն լինել ոչ թե Սերժ Սարգսյանի հենարան, այլ Սերժ Սարգսյանի լրջագույն խնդիր թե՛ հասարակության, թե՛ միջազգային հանրության հետ հարաբերվելու առումով: Այսինքն՝ իր իսկ անվտանգությունից ելնելով, Սերժ Սարգսյանը վաղ թե ուշ դիմելու է օլիգարխիան ամբողջությամբ, այսպես ասած՝ հիմքից կազմաքանդելու քայլին, անկախ յուրային, թե օտար օլիգարխներից: Բայց պարզ է նաև, որ դրա համար նա պետք է ինչ-որ այլընտրանքային հենարան գտնի: Այսինքն՝ եթե նա հենված է օլիգարխիկ սյանը, ապա այն կտրելու և ճանապարհից հեռացնելու համար պետք է գտնի մեկ այլ հենարան:
Բանն այն է, որ Սարգսյանը չի կարող երկու ոտքի վրա ամուր կանգնել առանց հենարանի, որովհետև նա ունի լեգիտիմության խնդիր, որը չի լուծել առ այսօր և լեգիտիմության հարցը չի լուծելու նույնիսկ առաջիկա խորհդարանական ընտրությունը: Մյուս կողմից՝ օլիգարխիկ սյունից իրապես, համոզիչ քայլերով հրաժարվելը Սերժ Սարգսյանին կարող է տալ այն ամրությունը, որը նրան թույլ կտա յոլա գնալ առանց որևէ հենարանի` հենվելով հասարակական քարտ-բլանշի վրա, որ նա կարող է ստանալ այդ գործում համոզիչ և հետևողական լինելու պարագայում: Դժվար է ասել` այդ հարցում անվստահությունը, թե պարզապես ցանկության բացակայությունն է Սերժ Սարգսյանին հետ պահում կարևոր քայլերից, բայց փաստ է, որ դրանք բացակայում են՝ հիմք ստեղծելով երկրում հերթական լարված սոցիալ-քաղաքական ֆոնի համար:
Առկա կլանա-օլիգարխիկ համակարգի առկայությունը միայն Քոչարյանին վերագրելը չի կարող հարատև բանաձև լինել, եթե իհարկե Քոչարյանը չփորձի իր անհարկի միջամտություններով արդարացումների հիանալի առիթ տալ Սերժ Սարգսյանին: Առկա համակարգի համար արդեն 9 տարի է, ինչ թիվ մեկ պատասխանատուն է Սերժ Սարգսյանը: Չէ՞ որ նա հստակ գիտեր, թե ինչ համակարգ է ժառանգություն ստանում: Եվ պետք է որ հստակ պատկերացներ այդ համակարգի առաջ բերելիք ռիսկերը: Հետևաբար, նա կա՛մ պետք է հրաժարվեր պատասխանատվությունից, կա՛մ եթե ստանձնել է, պետք է այն կրի մինչև վերջ՝ չփորձելով տեղափոխել այլոց վրա: Իսկ եթե Սերժ Սարգսյանն այլոց վրա պատասխանատվություն է տեղափոխելու, ապա միմիայն իրավական հարթության վրա, որովհետև քաղաքականն այստեղ արդեն անպատեհ է:
