Հիմնադիր խորհրդարանի Գյումրիի հանրահավաքում տեղի ունեցած աղմկոտ միջադեպն ու դանակահարությունը ըստ էության դարձան Հայաստանում ստեղծված նոր քաղաքական իրավիճակի առանցքային դրսևորումներից մեկը:
Սա, իհարկե, մի կողմից, քանի որ ընդհանուր առմամբ Գյումրիում տեղի ունեցածը հայաստանյան հին «ավանդույթ» է, երբ իշխանությունները որևէ ընդդիմադիր գործունեություն կամ գործողություն փորձում են կանխել կամ ձախողել քրեական տարրերի և խաժամուժի գործադրմամբ, ինչն էլ տեղի ունեցավ Գյումրիում Հիմնադիր խորհրդարանի դեմ:
Եվ այս տեսանկյունից, իհարկե, մենք պետք է խնդիրը դիտարկենք երկու ասպեկտով: Մի պարագայում սրանք «ավանդական» բռնարարքներ են, որոնք արդեն երկու տասնամյակ իշխանությունների հիմնական զենքերից մեկն են ընդդիմադիր ցանկացած գործողության հանդեպ: Եվ այս առումով երևի թե գնահատականների հարցում երկու կարծիք լինել չի կարող՝ սա միանշանակ դատապարտելի է, և իշխանությունները միայն մի անելիք ունեն այս հարցում սեփական ուղղակի կամ անուղղակի պատասխանատվությունը հերքելու առումով՝ բացահայտել ամեն ինչ և պատժել մեղավորներին: Եթե այս ամենը տեղի չունենա, ապա թիվ մեկ պատասխանատուն և կազմակերպիչը ինքնաբերաբար դառնում են իշխանությունները: Եվ դժբախտաբար, այս տեսանկյունից Հայաստանում բացահայտում տեղի չի ունենում:
Սրանից զատ՝ կա երկրորդ, արդեն քաղաքական կամ ներքաղաքական ասպեկտը: Այս տեսանկյունից Հիմնադիր խորհրդարանի գործունեությունն արդեն տևական ժամանակ է, ինչ դարձել է տարբեր բռնարարքների թիրախ: Իսկ բռնարարքները Հայաստանում, ինչպես հայտնի է, այսպես ասած՝ իրական ընդդիմադիր գործունեության չափանիշներ կամ չափորոշիչներ են, և տարածված է այն մոտեցումը, որ եթե իշխանությունները որևէ ուժի հանրահավաք կամ գործունեություն նման կերպ չեն թիրախավորում, ուրեմն այստեղ ինչ-որ բան կա:
Իհարկե, տարածված է նաև մեկ այլ մոտեցում, որ իշխանությունները կարող են նաև նման թիրախավորումներով բարձրացնել իրենց համար ցանկալի ուժի ընդդիմադիր վարկանիշը: Սա, իհարկե, իշխանություններին բավական բարդ խաղերի հնարավորություն է տալիս ներքաղաքական դաշտում:
Թե ինչի հետ հասարակությունը գործ ունի հատկապես այս դեպքում՝ շատ դժվար է ասել և երևի թե իմաստ էլ չկա խորամուխ լինելու ու գուշակելու, թե ի վերջո բռնարարքների հատկապես որ մոտիվացիայի հետ գործ ունենք:
Սակայն խնդիրն այն է, որ այսպիսով արձանագրվում է Հայաստանի ներքաղաքական, մասնավորապես՝ ընդդիմադիր դաշտում որոշակի նոր ստատուս քվոյի ձևավորումը, որտեղ ավելի ու ավելի առաջատար դիրքերում է հայտնվում Հիմնադիր խորհրդարանը: Ցանկանում են սա իշխանությունները, թե պարզապես նրանք փորձում են քրեական տարրերով կանխել իրենց համար անցանկալի այս ստատուս քվոյի հաստատումը՝ այլ հարց է, սակայն ակնհայտ է, որ նման իրավիճակում առաջանում է նաև մյուս քաղաքական ուժերի դիրքորոշման և դիրքավորման խնդիրը:
Ըստ էության երկակի այս վիճակը բավականին բարդ հանգույց է ձևավորում քաղաքական դաշտում: Մյուս քաղաքական ուժերը, որոնք հավակնում են հանդիսանալ հասարակական շահերի թիվ մեկ կամ առաջատար սպասարկող քաղաքական ուժը, ըստ էության բավականին ուժեղ և աճող վարկանիշով մրցակից են ստանում՝ ի դեմս Հիմնադիր խորհրդարանի: Այլ կերպ ասած՝ ընդդիմադիր դաշտում առկա է աճող մրցակցություն, և սա մի իրողություն է, որն անկախ այս դաշտում գործող սուբյեկտների ցանկությունից կամ նպատակներից՝ գոյություն ունի, և որը չնկատելը այդ սուբյեկտներին չի ազատելու դրա առկայության հետևանքներից:
Հետևաբար այդ մրցակցության իրողությունը պետք է ոչ թե չնկատելու տալ, այլ արձանագրել առկա նոր իրավիճակը և գտնել լուծումներ՝ ելնելով հանրային, ոչ թե կուսակցական շահերից: Սա ըստ էության փետրվարից հետո ստեղծված նոր իրավիճակի նոր մարտահրավերն է, որն ավելի է խորանալու և լրջանալու, եթե ընդդիմադիր դաշտում գործող կամ հայտ ներկայացրած սուբյեկտները արագ չարձագանքեն և չձեռնարկեն կանխարգելիչ կամ, այսպես ասած, մրցակցային իրավիճակը կարգավորող և այդ մրցակցությունը պարզապես հասարակական, ոչ թե իշխող համակարգի շահերին համապատասխանեցնող քայլեր:
