Հաջորդ կյանքում` միայն էշ. Առաքել Սեմիրջյան (տեսանյութ)

Նվիրում եմ այն ավանակին, ով առյուծների վանդակում սպանվեց ճիվաղների կրակոցներից:

Երբ փոքր էի, մտածում էի, որ մեծանամ, փիղ եմ դառնալու, որ աշխարհը ուսերիս վրա կրեմ ու տանեմ էն բեռը, որ կուտակվել է աշխարհիս վրա: Հետո, երբ մի քիչ մեծացա, հասկացա, որ բեռն այդ իմ նախատեսածից ավելի ծանր է, ու որոշեցի դառնալ արծիվ, որ ճախրեմ ու վերևից ուսումնասիրեմ աշխարհը ու ահազանգեմ ցանկացած դեպքի մասին, սակայն հասկացա, ինչքան էլ թռչեմ` ձվադրման շրջանում անպայման պետք է իջնեմ թուխս նստելու: Հետո եկավ ընտանի կենդանիների շրջանը, ու որոշեցի դառնալ «նեմեցկի ավչարկա», քանի որ համ պունկտուալ են` ինչպես ցանկացած գերմանացի, համ հավատարիմ` ինչպես ցանկացած շուն, սակայն շատ շուտով հասկացա, որ ինչքան էլ հավատարմությունն ու ճշտապահությունը լավ արժանիքներ են, միևնույն է, ծառայամտությունից ավելի սարսափելի բան չկա, դրա համար էլ որոշեցի մի փոքր ինձ ազատություն տալ ու դառնալ դոդոշ, անմեղսունակ պառկել ճահճի մեջ ու բերանը բացել, լեզվով ճըլըփ` ճանճ, հետո ճըլըփ` մոծակ ու լափել տեսադաշտում հայտնված ցանկացած ինձանից փոքր թռչող արարածի: Հետո ինքս ինձնից զզվեցի ու, արժանապատվություն փնտրելով, շտապեցի դառնալ առյուծ, սակայն տեսա, որ էնքան են ինձնից առաջ վազողները, որ առյուծի արժանապատվությունից մնացել է միայն նրա մորթին, որն էլ նա չափից ավելի է պաշտում, հետո կաշկանդվեցի ու, ընկղմվելով ինքս իմ մեջ, սկսեցի սողալ, սողալ ու աստիճանաբար դարձա օձ` դարանակալել ու խայթել, դարանակալել ու խայթել: Սկզբում վատ չէր ստացվում, իսկ երբ սկսվեց կաշի փոխելու ժամանակը, զգացի ինչքան ստոր եմ ես, ինչքան ապուշ եմ ես, ինչքան հիմար եմ ես, ինչքան էշ եմ ես, էշ եմ ես, ես էշ եմ, պարզապես էշ… Ես հպարտ եմ, որ ես ավանակ եմ, ով, փակված առյուծների վանդակում, հաղթում է առյուծներին, տրորում սողուններին, արհամարհում դոդոշներին ու հեռու վանում շներին, ոչ էլ կնճիթով ուրիշների համար ճամփա բացում ու ոչ էլ տանում աշխարհի ծանրությունը, ոչ էլ հետո թխսի վրա նստած սպասում, թե ձվերից ինչեր դուրս կգան:

Ես էշ եմ ու թեկուզ այս բոլորին հաղթած` դատապարտված եմ գնդակահարության, միևնույն է, ես էշ եմ, ով կարողացավ ցույց տալ, որ իրենից բարձրակարգ կենդանի չկա, իսկ ցածրակարգը մարդիկ էին, ովքեր խրախճանում էին մահապատժիս օրը:

Առաքել Սեմիրջյան
«Ժամանակ», 10 դեկտեմբերի 2009թ.