Human Rights Watch-ը` Թուրքիայի մասին

26 Հունվար, 2011 20:53

Հեղինակ՝ Քնարիկ Խուդոյան

Դիտումներ՝ *

Human Rights Watch հեղինակավոր կազմակերպության հրապարակած 2010թ.-ի տարեկան զեկույցի համաձայն` Թուրքիան որոշ առումով առաջընթաց է գրանցել մարդու իրավունքների պահպանման հարցում, ինչը պայմանավորված է սահմանադրական փոփոխությունների ընդունմամբ: Այսուհանդերձ, Թուրքիան նաև թերանում է մարդու իրավունքների պահպանման այլ հարցերում, մասնավորապես երկրում շարունակում են ազատազրկել, հետապնդել և դատապարպել մարդկանց ` ահաբեկչության մասին հորդվածով, ինչպես նաև ոտնահարվում է մարդու խոսքի ազատության և արտահայտման իրավունքը: Զեկույցի հեղինակները կարծում են նաև, որ թուրքական կառավարությունը չի իրականացրել մարդու իրավունքների պաշտպանության ուղղությամբ իր 2009թ.-ի ծրագիրը: «Փակվել է քրդամետ Դեմոկրատական հասարակություն կուսակցությունը` անջատողական գործունեություն իրականացնելու պատճառաբանությամբ: Կուսակցության հարյուրավոր անդամներ դատվել են »,- նշված է զեկույցում:
Անդրադառնալով մարդու արտահայտման ազատության ոտնահարմանը Թուրքիայում ` զեկույցը նշում է.« Մարդկանց շարունակում են հետապնդել և դատել ելույթներ ունենալու, հոդվածներ գրելու և ցույցերի մասնակցելու համար: Որոշ խմբագիրներ ու լրագրողները դատական պատասխանատվության են ենթարկվել»: Արտահայտման իրավունքի մյուս խախտումը Թուրքիայում որոշ կայքերի, այդ թվում` YouTube-ի արգելված լինելն է, ինչպես նաև ձախական և քրդամետ քաղաքական թերթերը և ամսագրերը փակումը:
Թուրքիան չի ապահովում նաև մարդու իրավունքների պաշտպանների անվտանությունը: Այս հատվածում հեղինակները նշում են.«Մարդու իրավունքների միջազգային դատարանը սեպտեմբերին մեղադրել է Թուրքիային հայ լրագրող և մարդու իրավունքների պաշտպան Հրանտ Դինքի կյանքը չպաշտպանելու և սպանության գործով արդյունավետ հետաքննություն չիրականացնելու համար: Միջազգային դատարանը համարում է նաև, որ Դինքին առաջադրված «Թուրք ժողովրդին վրավորելու» մեղադրանքը ևս ազատ արտահայտման իրավունքի ոտնահարում է»:
Ըստ Human Rights Watck-ի` ոստիկանության աշխատակիցները չարաշահում են իրենց իրավունքները, վայրագ են վերաբերվում մարդկանց հատկապես ցույցերի ժամանակ: «Թուրքական բանտերում անպատշաճ վերաբերմունքի դեպքերը ավելի քիչ են: Թեև 2010թ. Թուրքիայի բանտերում մահացել է 4 կալանավոր, ում մահվան հանգամանքները չեն պարզվել»:
Անդրադառնալով միջազգային դերակատարներին վարած քաղաքականությանը Թուրքիայում` զեկույցի հեղինակները քննադատում են ԱՄՆ-ին և գովաբանում ԵՄ-ի դերը. «ԱՄՆ նախագահը իր այցի ընթացքում կենտրոնացավ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության վրա` Միջաին Արևելքում և Հայաստանում` երկրի ներսում մարդու իրավունքների պահպանմանը անդրադառնալու փոխարեն»: Human rights watch –ը համաձայն է Եվրոհանձնաժողովի հետևյալ տեսակետի հետ. «Սեպտեմբերին հանրաքվեով ընդունված սահմանադրական փոփոխությունները «շատ քիչ» են և անհրաժեշտ է ամբողջովին վերանայել թուրքական սահմանադրությունը: