1880թ. այս օրը Թիֆլիսում մահացավ հայ գրող և հրապարակախոս Ծերենցը (Շիշմանյան Հովսեփ):
Ծնվել է 1822թ. սեպտեմբերի 16-ին Կոստանդնուպոլսում: Միջնակարգ կրթությունն ստացել է Վենետիկի Մխիթարյան վարժարանում։ 1837թ. վերադարձել է Կ.Պոլիս, ծավալել ազգային-լուսավորչական գործունեություն։ 1848թ. մեկնել է Փարիզ, ընդունվել Սորբոնի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը, միաժամանակ դասավանդել Մուրատ-Ռափաելյան վարժարանում։ Ֆրանսիական բուրժուական հեղափոխությունը, իտալական ազգային–ազատագրական շարժումները մեծ ազդեցություն են ունեցել Ծերենցի աշխարհայացքի վրա։
1849թ. Նահապետ Ռուսինյանի, Ծերենցի և այլոց ջանքերով Փարիզում ստեղծվել է Արարատյան ընկերությունը։ 1852թ. ավարտել է Պիզայի համալսարանը, 1853-ին վերադարձել Կ.Պոլիս, հանդես եկել կրթադաստիարակչական բնույթի հրապարակախոսական հոդվածներով, մասնակցել ազգային սահմանադրության մշակմանը, պայքարել դավանաբանական վեճերի դեմ, դարձել հակահասունյան շարժման պարագլուխ։ 1860-ական թթ. սկզբներին, լինելով Պոլսում կազմակերպված «Բարեգործության ընկերության» հիմնադիրներից մեկը, զբաղվել է հայ ժողովրդի ազատագրական շարժման հարցերով, հարելՍվաճյան-Նալբանդյան խմբին։
Զեյթունի ապստամբության նախօրեին մեկնել է Կիլիկիա, հալածվել քաղաքական գործնուեության համար։ 1872-ից ազգային կյանքին նվիրված հոդվածներով աշխատակցել է Մ. Մամուրյանի «Արևելյան մամուլ» հանդեսին։ Ենթարկվելով նոր հալածանքների՝ 1876թ. բժշկի պաշտոնով մեկնել է Կիպրոս։ Կյանքի վերջին տարիներին Ծերենցը ապրել է Թիֆլիսում։ Այդ շրջանում նա եղել է Վանում, Ալաշկերտում, Բասենում և այլուր, բժշկական օգնություն ցույց տվել բնակչությանը։
Նրա առաջին վեպը՝ «Թորոս Լևոնի»-ն (1877թ.), պատկերում է Կիլիկիայի պատմական իրադարձությունները։ Քննադատելով հայ ֆեոդալների կենտրոնախույս ձգտումները՝ Թորոսը երկրի անկախության վերականգնման երաշխիքը տեսնում էր ժողովրդի միասնության և կենտրոնաձիգ իշխանության հաստատման մեջ։
1879թ. Ծերենցը հրատարակել է «Երկունք Թ դարու» պատմական վեպը։ Հայրենիքի ազատագրման համար արաբական խալիֆայության դեմ հանդես է գալիս «ժողովրդի մարդը»՝ Խութեցի Հովնանը։ Հովնանի կերպարում հեղինակն ընդգծել է անձնազոհության, անշահասիրության, մարդկային առաքինության բարձր հատկանիշները։ Վեպն ավարտվում է «երկունքից» ծնվող լավատեսությամբ. հաղթում է ժողովուրդը՝ վերականգնելով երկրի անկախությունը։
1881թ. լույս է տեսնում «Թեոդորոս Ռշտունի» վեպը։ Թեման վերցված է VII դ.Հայաստանում տեղի ունեցած պատմական իրադարձություններից։
Ծերենցի քաղաքական երազանքը, հասարակական իդեալները խարսխվում են XVIII դ. եվրոպական լուսավորիչների գաղափարների վրա։ Նա երազում էր պետական այնպիսի համակարգ, որտեղ գործեր հասարակության բոլոր դասերի «բարոյական միասնության» դաշինքը։
Նշանակալից է Ծերենցի դերը պատմառոմանտիկական դասական վեպի ստեղծման ու զարգացման գործում։