Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի հայաստանյան այցի ընթացքում ստորագրվել են մի շարք փաստաթղթեր, որոնց թվում կա մի բավական ուշագրավ մեկը. «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Իրանի Իսլամական Հանրապետության կառավարության միջև Իրանի Իսլամական Հանրապետության կողմից Հայաստանի Հանրապետությանը զարգացման օժանդակություն տրամադրելու մասին» Փոխըմբռնման հուշագիր:
Նախ, բավական հետաքրքրական է այն, որ Իրանի նախագահի հայաստանյան այս այցը հետաձգվեց այն պատճառաբանությամբ, որ հայկական կողմը չէր պատրաստել մի շարք փաստաթղթր, որոնք պետք է ստորագրվեին: Ինչպես հայտնի է, այցը պետք է կայանար դեռևս հունիսին, սակայն հետաձգվեց: Եվ ահա այդ փաստաթղթերը ստորագրվում են, որոնց մեջ է այդ փոխըմբռնման հուշագիրը:
Ինչպե՞ս է Իրանը աջակցելու Հայաստանի զարգացմանը: Ինչո՞վ է աջակցելու՝ փողո՞վ, թե նյութապե՞ս: Հուշագիրը առաջացնում է այդ հարցերը: Միգուցե այդ աջակցության հա՞րցն էր պատճառը, որ Իրանի նախագահի հայաստանյան այցը հետաձգվեց ամռանը և կայացավ հիմա: Միգուցե Իրանը չէ՞ր համաձայնում այդ աջակցությունը ցուցաբերել, կամ Հայաստանից այդ աջակցության համար պահանջում էր մի բան, որին մեր երկիրը ամռանը պատրաստ չէ և պատրաստ է հիմա:
Այս հարցերի պատասխանները միգուցե ավելի հստակ կլինեն առաջիկայում, երբ իրանական աջակցությունը Հայաստանին կսկսի արդեն առարկայորեն դրսևորվել, այսպես ասած միս ու արյուն ստանալ: Այն ժամանակ պարզ կլինի, թե ինչպես ու ինչով է Իրանը աջակցելու Հայաստանի զարգացմանը: Նաև հետաքրքրական հարցերից մեկն այն է, թե արդյո՞ք Արևմուտքը դրան խանդով չի վերաբերի, նաև Ռուսաստանն իհարկե: Չի բացառվում, որ նաև հենց այս պատճառով էր ամռանը հետաձգվել Ահմադինեժադի այցը: Հայաստանն այն ժամանակ գուցե չուներ այդ խանդի մասին հարցերի հստակ պատասխանը նաև իր համար և պաշտոնական Երևանը այցը հետաձգեց այնքան, մինչև Սերժ Սարգսյանի աշնանային շրջագայությունների ընթացքում պարզեց Արևմուտքի և Ռուսաստանի հնարավոր վերաբերմունքը հայ-իրանական հուշագրի ստորագրման վերաբերյալ:
Բանն այն է, որ հուշագիրը թերևս մեծածավալ օժանդակություն է ենթադրում, եթե այդ ամենը տեղի է ունենում հանդիսավոր ստորագրության մակարդակում: Ըստ ամենայնի Հայաստանն ապահովագրվել է արևմտյան և ռուսական խանդերից, կամ ստացել է հավանություն Արևմուտքում կամ Ռուսաստանում: Ավելին, գուցե իրանական օժանդակությունը Հայաստանի համար փոխարինում է այն օգնությանը, այն փողին, որ պաշտոնական Երևանն ակնկալում էր Ռուսաստանից, սակայն այդպես էլ կարծես թե չստացավ, դրանից հետո արդեն հանգիստ խղճով դիմելով Իրանին: Ինչ վերաբերում է Արևմուտքին, ապա այստեղ, թող տարօրինակ չթվա, բայց ավելի նախընտրելի կդիտվի որ Հայաստանին Իրանը օժանդակություն ցուցաբերի, քան Ռուսաստանը: