Մի կողմ թողնելով հարցի քաղաքական ենթատեքստը (որը, ըստ էության, գոյություն էլ չունի), թերեւս պետք է հասկանալ, թե ո՞վ է Կարեն Կարապետյանը, ի՞նչ է արել մինչեւ այժմ Հայաստանի եւ ՀՀ քաղաքացիների համար, ինչից էլ կարելի է հետեւություն անել, թե նա ինչ է ընդունակ անելու Երեւանի համար: Որպեսզի դա հասկանանք, թերեւս պետք է ընդամենը նայել, թե ինչ է արել եւ անում Կարեն Կարապետյանը` որպես «ՀայՌուսգազարդ»-ի տնօրեն: Առավել եւս, որ գաղտնիք չէ` երբ մենք ասում ենք Կարեն Կարապետյան, հասկանում ենք «ՀայՌուսգազարդ», եւ հակառակը: Իսկ «ՀայՌուսգազարդ»-ի հետ կապված պատմության ողջ խորությունը իր բազմաթիվ ելույթներում ներկայացրել է նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, դա ներկայացված է նաեւ գազի գնի ապօրինի բարձրացման դեմ վարչական դատարան ներկայացված Հայ ազգային կոնգրեսի հայցադիմումի մեջ: Նշենք, որ հենց այն հարցերի միջոցով, որոնք բարձրացվել են թե° Բագրատյանի, թե° Կոնգրեսի ներկայացված հայցում` այդ ընկերությունը ՀՀ քաղաքացիների գրպանի հաշվին ստացել է իր այն գերշահույթները, որոնք հետագայում այլոց գրպաններն են մտել:
Նախկին վարչապետի փաստարկները
Այս տարվա սկզբին կայացած ասուլիսներից մեկի ժամանակ Հրանտ Բագրատյանը թվերով հիմնավորել էր այդ ընկերության գործունեության հետ կապված ողջ ապօրինությունը: Բագրատյանը հիշեցրել էր, որ 5-6 տարի առաջ, երբ գազը ներմուծում էինք 110 դոլարով, դոլարի կուրսը 580 էր, իսկ գազի գինը` 59-60 հազար դրամ: Այժմ Ռուսաստանը բարձրացրել է գազի գինը` 180 դոլար: Դոլարի կուրսը 375 է, գազի գինը էլի 59-60 հազար դրամ է կազմում: ««ՀայՌուսգազարդ», եթե գազի գինը քեզ համար չի փոխվել, ինչո՞ւ ես այս մի քանի տարվա մեջ 2-3 անգամ գին ավելացնում: Խնդիրն այն է, որ 180 դոլար գինը կամ 110 դոլար գինը նույնն է «ՀայՌուսգազարդ»-ի համար կուրսով, բայց ահա 180-ով ստանալով` նա 341-ով է մեզ վաճառում: Խնդիրն այս 161 դոլար տարբերությունն է: «ՀայՌուսգազարդ», ինչպե՞ս է ստացվում, որ գազը ստանում ես a գնով, եւ 2a գնով վաճառում ես մեզ, որովհետեւ մանրածախ գինը մեծածախ գնից երկու անգամ բարձր է:…Եթե 180-ով ստանում ես, ինչո՞ւ ես 340-ով վաճառում:…Ինչո՞ւ նախկին գինը չէր բավարարում ձեզ, ի՞նչ ծախսեր ունես, հիմնավորիր ծախսերդ, ո՞վ է ստուգելու քո ծախսերը: Ինչպիսի՞ն է, օրինակ, պարոն ղեկավարի անձնական աշխատավարձը (ըստ մեր տեղեկությունների` Կարեն Կարապետյանը ամսական 40 հազար դոլար աշխատավարձ է ստանում.-հեղ.), ինչքա՞ն են «ՀայՌուսգազարդ»-ի կորուստները: Ինչո՞ւ եք խոշոր գնորդին գազը վաճառում ավելի ցածր գնով: Աշխարհում կամ հավասար է, կամ` նույնիսկ հակառակը: Շփոթեցնում են, երբ ասում են, թե Ռուսաստանը գազի գինը 17 տոկոս բարձրացրել է: Ռուսաստանը գազի գինը բարձրացրել է 26 դոլարով, բայց մեզ վաճառում է 341 դոլարով: 341-ի մեջ 26-ը 7 տոկոս է կազմում: 7 տոկոսանոց պրոբլեմը մեր ուսերին դարձնում են 42 տոկոսանոց պրոբլեմ: Ասում է` ներդրում եմ կատարել, դրա համար էլ վնասով եմ աշխատում, հետո էլ ասում է, որ հետո 18 մլրդ շահույթ է ունեցել: Մարդը երեւի չգիտի, որ ներդրումային ծախսերն ինքնարժեքի մեջ են մտցվում` դիսկոնտի ձեւով: Բառացի անգրագիտություն է մինչեւ վերջ: Ես վստահ եմ` նույն ձեւ անգրագետ է կառավարությունը կամ չի համարձակվում սրանց հետ նստել-խոսել: Չի համարձակվում ասել` մի հատ հաշիվներդ բացեք նայենք, վերջապես ժողովուրդ կա:…Ինչպե՞ս է ընթանում գազի մաքսազերծումը, այն մաքսազերծվո՞ւմ է, պետությունն այնտեղ, որտեղ չափում է, գազաչափիչն է, պետությունն իր չափիչը դրե՞լ է, որ «ՀայՌուսգազարդ»-ն իրոք այդքան գազ է օգտագործում: Նորից պատասխան չկա այս հարցին»,- ասել էր Հրանտ Բագրատյանը: Նախկին վարչապետը նաեւ շեշտել էր` մեծածախ գինը մանրածախ գնի հետ կապ չունի: Խոսակցության թեման մեծածախ գինը չէ, խոսակցության թեման մանրածախ գինն է, որը երկու անգամ մեծ է մեծածախից: «Մեր տվյալներով, 2006-2007 թվականներին ԿԲ-ի հիմար, հանցավոր քաղաքականության պատճառով` դրամի արժեւորման հետ կապված, այս մարդը մոտ 200 տոկոս շահույթ է ունեցել` ահռելի միջոցներ: Այն պահին, երբ ներմուծվող գազի գինը չի հասցրել բարձրանալ, մանրածախ գինը մոտավորապես մնացել է այդ մակարդակին, այս մարդն ունեցել է ահռելի շահույթ»,- ասել էր Բագրատյանը:
Ընդդիմության հայցը
Ըստ Կոնգրեսի Վարչական դատարան ներկայացրած հայցի` վերջին 5 տարիներին «ՀայՌուսգազարդ» ՓԲԸ-ն գազը ստացել եւ ստանում է անփոփոխ մեծածախ գնով` 60 հազար դրամ, նկատի ունենալով դրամի փոխարժեքի փոփոխությունը: Այդ ընթացքում, ըստ հայցադիմումի` անհասկանալի է գազի մանրածախ գնի բարձրացումը մի քանի անգամ: «Անհասկանալի է գազի գնի բարձրացումը բնակչության համար 37.5%-ով, իսկ խոշոր սպառողների համար` 13 տոկոսով: Անընդունելի է բնակչության համար գազի մանրածախ գնի սահմանումը 40%-ով ավելի բարձր, քան խոշոր սպառողներին մատակարարվող գազի գինը: Բացատրություններն առ այն, թե իբր մանր սպառողներին մատակարարվող գազի ինքնարժեքն ավելի բարձր է, անհիմն են. խոշոր սպառողների մոտ է գոյանում մասշտաբի էֆեկտը եւ սպառողական ավելցուկը: Տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում գազի մեծածախ եւ մանրածախ գների ահռելի (2 անգամ) տարբերությունը: Կասկածից վեր է, որ գազի գնի բարձրացման հիմնական պատճառը ոչ թե Ռուսաստանի կողմից սակագնի վերանայումն է, այլ «ՀայՌուսգազարդ»-ի անարդյունավետ տնտեսվարումը: 2010 թվականի համար բնական գազի օգտակար առաքումը նախատեսվել է 1641,1մլն խմ` 20 մլն-ով պակաս, քան 2009 թվականին: Սակայն դա անտրամաբանական է, քանի որ 2010 թվականին նախատեսվել է 1.2% տնտեսական աճ, իսկ հայտնի քննարկման պահին (փետրվար ամսվա վերջին) հայտնի էր, որ հունվարի տնտեսական աճը 2.4% է (հունվար-փետրվարին 3.1%)»,- գրված էր Կոնգրեսի հայցադիմումի մեջ: Ըստ այդմ, «ՀայՌուսգազարդ» ՓԲԸ-ի աշխատողների թվաքանակն անփոփոխ է դիտարկված այն դեպքում, երբ ըստ «ՀայՌուսգազարդ» ՓԲԸ-ի` գազի սպառման ծավալը 20 տոկոսով իջել է: Միջին աշխատավարձն ընդունված է 110.000 դրամ, սակայն համեմատական վերլուծության համար չի ներկայացվել որեւէ ապացույց առ այն, թե որքան է եղել միջին աշխատավարձը 2008 թվականին: Չի ներկայացվել որեւէ ապացույց առ այն, թե որքան է եղել միջին աշխատավարձի դինամիկան ղեկավար աշխատողների համար, ինչ բոնուսներ կան տնօրենների խորհրդի անդամների համար: «Փոխադրման համակարգի ծախսերը հաշվարկվել են ըստ Нормативные показатели расхода материалов, часть 1, Магистральные трубопроводы газонефтепродуктов՝ հաշվի առնելով նաեւ գազի փոխադրման համակարգի շահագործվող օբյեկտների հուսալիության ու անվտանգության ապահովման անհրաժեշտությունը: Սակայն չի բացահայտվում, թե ինչքանով են այդ նորմատիվային ցուցանիշները հարմարեցված հայկական պայմաններին եւ ինչ է նշանակում այդ «նաեւ»-ը. դա ինչ-որ լրացուցիչ ծախս է: Նույնը վերաբերում է նաեւ բաշխման համակարգի ծախսերին: Ի վերջո այս երկու հոդվածներով նյութական ծախսերը գնահատվել են 797,11 մլն դրամ: Չի բացահայտվել, թե ինչու են 100451 կենցաղային եւ երկու հարյուր արդյունաբերական գազաչափիչների ստուգաչափման ծախսերը գնահատվել 352.17 մլն դրամ»,- գրված էր Կոնգրեսի հայցադիմումում, որտեղ նաեւ հավելվում էր. «Չի բացահայտվել եւ հիմնավորվել 76.75 մլն դրամի ներկայացուցչական ծախսերի նպատակը, եւ թե որքանով են դրանք անհրաժեշտ: Սակագների սահմանման հարցում խտրականություն է դրսեւորվել մանր ու խոշոր սպառողների միջեւ: Չի ներկայացվել ու հիմնավորվել գազի սպառման կառուցվածքը մանր ու խոշոր գազասպառողների միջեւ»:
Ահա թվերով ներկայացված այն աշխատանքը, որը այսքան տարի իրականացրել է Կարեն Կարապետյանը, ով ընտանիքով ամառները հանգստանում է աշխարհի ամենաթանկ երկրներում, տարեկան 24 անգամ գործուղման է մեկնում` ամեն անգամ ծախսելով 1 մլն դրամ, վերջերս Լոնդոնում մասնակցել է «բուրժուական» մի միջոցառման, որտեղ ամեն մի մասնակից միայն մուտքի համար վճարել էր 25 հազար ֆունտ, գազաֆիկացման համար, ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք, օգտագործում է իր հոր գործարանում արտադրված խողովակները եւ ընդհանրապես` իշխանությունների համար ժողովրդից լավ փող քամող եւ իրենց լավ փող բերող տղա է:
