Կայացած ժողովրդավարական երկրներում ընտրական շրջանում իշխանական համակարգում պաշտոնանկություններ, կադրային փոխատեղումներ, որպես կանոն, տեղի են ունենում ընտրություններից հետո: Եթե մինչև ընտրական շրջանը իշխող քաղաքական ուժը, նրա ղեկավարը չեն «դիպչել» բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, ուրեմն գոհ են նրանց աշխատանքից և որևէ պատճառ չկա ընտրություններից առաջ փոխել կադրերին: Նման երկրներում հիմնականում ընտրությունների արդյունքով է որոշվում հաղթած քաղաքական ուժի կադրային քաղաքականությունը: Տրամաբանությունն այն է, որ ընտրողն է գնահատական տվողը թե´ ընդհանուր առմամբ իշխող քաղաքական ուժին, թե´ մասնավորաբար այդ ուժի կադրերին:
Ժողովրդավարական պետություններում ընտրություններից առաջ կադրային շարժի առումով ընդունված է բարձրաստիճան պետական պաշտոնյաների հրաժարականների պրակտիկան, այն էլ այն դեպքում, երբ կոնկրետ պաշտոնյան անձնապես ակտիվորեն ներգրավվելու է նախընտրական պայքարում: Հասկանալի է, որ այդ ավանդույթն ընդունված է, որպեսզի պետական դիրքը, պաշտոնը չօգտագործվեն ընտրություններում անհավասար պայմաններ ստեղծելու համար:
Այլ է իրավիճակը ժողովրդավարությամբ «չփայլող» երկրներում, ինչպիսին, օրինակ, Հայաստանն է, ուր վերոնշյալի ուղիղ հակառակ պատկերն է: Այժմ Հայաստանում տեղի են ունենում ինչպես կադրային փոխատեղումներ, այնպես էլ պաշտոնանկություններ և այնպիսի հրաժարականներ, որոնք պայմանավորված չեն պետական դիրքը ընտրապայքարում չօգտագործելու նկատառումով:
Փաստորեն իշխանությունները նախընտրական շրջանում են «ընտրություններ» իրականացնում` այդ շրջանում էլ կուլիսային պայքարի արդյունքում ձևավորելով այն թիմը, որը և ընտրություններից հետո պետք է գտնվի երկրի ղեկին: Այսինքն` իշխանությունները ընտրությունները դիտարկում են որպես նախօրոք ձևավորված իշխանական թիմի ֆորմալ ամրագրման, այլ ոչ թե իշխանությունների ձևավորման մեխանիզմ: Իշխանություններն այդ գործելակերպով նաև հասարակության գիտակցության մեջ ամրագրում են, որ ընտրություններն արդեն կատարված են: Հիշյալ տրամաբանության մեջ միանգամայն տեղավորվում է Տիգրան Սարգսյանի վերջերս արած հայտարարությունը, թե ով չհամագործակցի ՀՀԿ-ի հետ, կմնա «կոտրած տաշտակի» առջև: Այսինքն` ասել կուզեն, որ ոչ թե ժողովուրդն իր ընտրությամբ, այլ արդեն «ընտրություններ» իրականացրած ՀՀԿ-ն է որոշում, թե որ քաղաքական ուժը ինչ դիրք է ունենալու քաղաքական դաշտում:
Այստեղ իրենց տրամաբանությամբ, թվում է, առանձնանում են Հովիկ Աբրահամյանի և Միքայել Մինասյանի հրաժարականները, քանզի առաջինը պատրաստվում է ստանձնել ՀՀԿ շտաբի ղեկավարի պաշտոնը, իսկ երկրորդը` նրա տեղակալի, ինչը կարող են բացատրել պաշտոնական դիրքը նախընտրական քարոզչության ժամանակ հօգուտ ՀՀԿ-ի չօգտագործելու նկատառումներից ելնելով: Սակայն այստեղ էլ ամեն ինչ միանշանակ չէ:
ԱԺ արդեն նախկին խոսնակ Հովիկ Աբրահամյանը` «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցի ժամանակ հիմնավորելով իր հրաժարականի պատճառները, մի շարք ուշագրավ հայտարարություններ է արել: Դրանց թվում հատկանշական է ընտրություններին վերաբերող մի դիտարկում. խոսելով այն պատճառների մասին, որոնցով կարևորվում է ՀՀԿ նախընտրական շտաբի ղեկավարումը, նա ի թիվս այլոց նշել է, որ Հայաստանի Հանրապետության համար շատ կարևոր է, որ 2012թ. ընտրությունները լինեն արդար, թափանցիկ և ազնիվ: «Սա մեզ համար քննություն է, քանի որ մենք` ե’ւ նախագահը, ե’ւ բոլորս բազմաթիվ առիթներով ասել ենք, որ մեր գերակա խնդիրն է եվրոպական ընտանիքում ինտեգրվելը»:
Մի կողմ թողնենք այն, որ փաստացի հայտարարվում է, թե արդար, թափանցիկ, ազնիվ ընտրություններն իշխանություններին անհրաժեշտ են եվրոպական ընտանիքում ինտեգրվելու, այլ ոչ թե ժողովրդի իշխանությունն ապահովելու համար: Մի կողմ դնենք նաև այն հարցը, թե որքանով են անկեղծ իշխանություններն այս հարցում: Ասվածից պարզվում է, որ Հովիկ Աբրահամյանը` որպես ՀՀԿ շտաբի պետ, պատրաստվում է զբաղվել այնպիսի մի աշխատանքով, որը չի մտնում և չի կարող մտնել շտաբի պետի լիազորությունների մեջ: Խոսքն ազատ ու արդար ընտրությունների ապահովման մասին է, որոնց պատշաճ կազմակերպման պատասխանատուն Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն է, իսկ ընդհանուր առմամբ` դա ի պաշտոնե երկրի գլուխը հանդիսացող Հանրապետության նախագահի պարտականությունն է, քանզի նա է ՀՀ սահմանադրության երաշխավորը: Ցանկացած կուսակցության նախընտրական շտաբի պետ լիազորված է զբաղվելու իր կուսակցության նախընտրական արշավի կազմակերպմամբ ու համակարգմամբ` ոչ ավելին:
Ստացվում է, որ Հովիկ Աբրահամյանը խորհրդարանի խոսնակի պաշտոնից հրաժարվել է, որպեսզի ստանձնի գոյություն չունեցող, բայց փաստացի ստեղծվող ոչ ֆորմալ և, առնվազն, սահմանադրության ոգուն անհամապատասխան պետական պաշտոն: Եվ այս հանգամանքը բավարար է, որպեսզի սույն հրաժարականը նույնպես դասվի նախընտրական շրջանում վաղօրոք իշխանական թիմ ձևավորելու տրամաբանության շրջանակում: Պարզապես միակ տարբերությունն այն է, որ Աբրահամյանը չի զբաղեցնելու ֆորմալ պետական պաշտոն և ընտրությունների արդյունքներով է մեծապես պայմանավորվելու Հովիկ Աբրահամյանի ապագա պաշտոնի հարցը:
Ինչ վերաբերվում է Միքայել Մինասյանին, ապա վերջինս news.am-ին տված հարցազրույցում իր հրաժարականը հիմնականում պայմանավորել է Աբրահամյանի նշած հանգամանքներով, այսինքն` այստեղ ևս նույն պատմությունն է: Մնում է ենթադրել, թե որն է այս ամենի տրամաբանությունը:
Այն պնդումները, թե շտաբի ղեկավարությունը պետք է աշխատի ազատ և արդար ընտրությունների ապահովման ուղղությամբ, հաստատում են, որ ընտրական գործընթացը խափանող ֆորմալ և ոչ ֆորմալ ռեսուրսը հենց հանրապետականի ու նրան աջակցողների ներսում է, այլապես ում հետ են աշխատանք տանելու Աբրահամյանն ու Մինասյանը ընտրությունները «մաքուր» անցկացնելու գործի ընթացքում: Կարող ենք ենթադրել, որ նրանք` աշխատելով այդ ռեսուրսի հետ, փորձելու են անել հնարավորը, որպեսզի իշխանությունների համար անհրաժեշտ արդյունքն ապահովվի առանց աչք ծագող կոպիտ խախտումների, այսինքն` փորձելու են «հարվածել» «аккуратно, но сильно»:
Հեղինակը Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի փորձագետ է:
