
«Հայաստանին հիշեցվել է, որ Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղության ճանապարհը կարող է հարթվել միայն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության անվերապահ վերականգնման և պայմանավորվածություններով ստանձնած պարտավորությունների կատարման պայմանով, ինչը կնպաստի տարածաշրջանի բոլոր երկրների բարգավաճմանը»: Սա հատված է սեպտեմբերի 28-ին տեղի ունեցած Թուրքիայի անվտանգության խորհրդի նիստից, որ անցկացվել է Նախիջևանից վերադարձած Էրդողանի նախագահությամբ:
Նախիջևանում Էրրդողանի արած մի հայտարարություն բավականին գրավել էր Հայաստանի հանրության ուշադրությունը: Խոսքն այն հայտարարության մասին էր, որ, եթե Հայաստանը չտա այսպես ասած «զանգեզուրյան միջանցքի» ճանաապարհ, ապա Թուրքիան Ադրբեջանի և Կենտրոնական Ասիայի հետ կկապվի Իրանի տարածքով՝ Իրանը համաձայն է: Էրդողանի այդ հայտարարությունը գնահատվեց Հայաստանի հանդեպ նկրտումից հրաժարվելու քայլ: Բայց, Թուրքիայի անվտանգության խորհրդի նիստի վերաբերյալ հաղորդագրությունը այլ բան չէ, քան հենց ուղիղ տեքստով խոսք այն մասին, որ Թուրքիան Հայաստանից ունի ակնկալիքներ, ինչ որ պայմանավորվածությունների առնչությամբ: Ու՞մ հետ են եղել այդ պայմանավորվածությունները՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի՞ միջև են եղել, թե՞ Թուրքիայի և Ռուսաստանի:
Այդ ֆոնին, սեպտեմբերի 27-ին՝ 44-օրյա պատերազմի երրորդ տարելիցի օրը տեղի ունեցավ երկու հեռախոսազրույց: Հայաստանի արտգործնախարարի հետ հեռախոսազրույց ունեցավ Թուրքիայի արտգործնախարարը, իսկ Ռուսաստանի արտգործնախարարը հեռախոսազրույց ունեցավ Ադրբեջանի արտգործնախարար Բայրամովի հետ: Սա ըստ էության թողնում է յուրօրինակ «քառակողմ» մի ուրվագիծ, այն քառակողմ տրամաբանության, որի մասին բարձրաձայնել էր Թուրքիայի նախագահը օրեր առաջ ՄԱԿ ԳԱ մասնակցության նպատակով Նյու Յորք մեկնելիս: Ընդ որում, Էրդողանն այդ ձևաչափով հանդիպման «գաղափարը» բարձրաձայնեց Հայաստանի վարչապետի հետ սեպտեմբերի 11-ի հեռախոսազրույցից հետո, որի ընթացքում նա մեծ հավանականությամբ շոշափել է այդ հարցը: Նիկոլ Փաշինյանն ավելի ուշ անդրադառնալով նրան ասել էր, որ ձևաչափային առաջարկները տարբեր են և բազմազան, ու դրանք պետք է դիտարկել ընդհանուր համատեքստում: Իսկ առջևում Գրանադայի հնգակողմ ձևաչափն է՝ Ֆրանսիայի, Գերմանիայի ու ԵԽ մասնակցությամբ: