Հայաստանի Ազգային պատկերասրահում տեղի ունեցավ Մոնպելիեի Պոլ Վալերիի համալսարանի միջնադարյան պատմության և արվեստի պատմության դոկտոր, Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանի արվեստի պատմության դասախոս, միջնադարագետ և հայկական մանրանկարչության փորձագետ Էմմա Չուգասզյանի «Վասակ իշխանի Ավետարանը և Կիլիկիայի Հայոց արքունական ձեռագրերի պատկերագրական ավանդույթները» գրքի շնորհանդեսը։ Այս աշխատությունը XIII դարի վերջին քառորդում ստեղծված Վասակ իշխանի Ավետարանի) առաջին մենագրական ուսումնասիրությունն է, որը լույս է սփռում այս ձեռագրի պատկերագրության և ոճի վրա և վերլուծում այն թագավորական այլ ձեռագրերի համատեքստում՝ առաջարկելով նոր պատմական մոտեցում պատվիրատուի կյանքի վերաբերյալ:
Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքարանի թույլտվությամբ առաջին անգամ ներկայացվեցին այս բացառիկ Կլիկիկյան ձեռագրի գունավոր լուսանկարները, որոնց շնորհիվ հնարավոր է դարձել արքունական այս մատյանի մանրանկարների մանրամասն ուսումնասիրությունը։
Էմմա Չուգասզյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց. «Հանրությունը զրկված էր վայելելու այս ձեռագրի մանրանկարները գունավոր տեսքով, ինչպիսին նրանք կան: Բացի այդ, այն երբեք չէր դարձել առանձին ուսումնասիրության առիթ: Ավելին, այն մշտապես ուսումնասիրվում էր զուգահեռաբար Կիևյան թագուհու 1272 թվականի հանրահայտ ավետարանի հետ: Կարծես պահը հասունացել էր, որ այս ձեռագիրը արժանանա առանձին ուշադրության, առանձին ուսումնասիրության: Պատվիրատում՝ Վասակ Իշխանը, ինքը ևս պատմական աղբյուրներում շատ քիչ էր հանդիպում, շատ քիչ նյութ կար այս կարևոր անձի մասին, որը թագավորի եղբայրն էր: Ինքս դասավանդելով հայկական մանրանկարչություն, և զգալով կարիքը, որ ուսանողները պետք է տեսնեն այս գեղեցկությունը, համարեցի, որ անհրաժեշտությունն առաջացել է արդեն տպագրելու գույներով»:
Հարցին՝ որքա՞ն ժամանակ պահանջվեց այն կյանքի կոչելու համար, Աննա Չուգասզյանը պատասխանեց. «Ուսումնասիրությունը մի քանի տարի տևեց, քանի որ այն սկսել էի դեռևս իմ դոկտորական ատենախոսության ժամանակ, որը նվիրված էր Կիլիկյան պալատական ձեռագրերին: Այս ձեռագիրը դրանցից մեկն էր: Սակայն գիրքը տպագրելու համար անհրաժեշտ եղավ Երուսաղեմի պատրիարքարանի հատուկ թույլտվությունը, որպեսզի նրանք տրամադրեն լավ որակի լուսանկարներ, որոնք պետք է լավ որակով տպագրվեին: Մի քանի տարի տևեց, մինչև կարողացանք այս գործը գլուխ բերել:
Ես ավելի դժվար էի պատկերացնում Երուսաղեմի հայոց պատրիարքարանի հետ համաձայնությունը, քանի որ մինչ այս այս ձեռագիրը չի տպագրվել, չի թույլատրվել դրա տպագրությունը որևէ մեկին: Ինձ թվում էր, որ բավականին երկար պետք է տևի, սակայն իմ ավագ կոլեգաների մի շարք նամակների շնորհիվ, որոնք շատ մեծ աջակցություն ցուցաբերեցին այս ուսումնասիրության ստեղծմանը, դիմեցինք Հայոց պատրիարքարանին և Հայոց պատրիարքին և ստացանք այդ թույլտվությունը: Շատ շնորհակալ եմ իրենց այս բացառիկ հնարավորությունն ընձեռելու համար»:
