Դեկտեմբերի 16-ին Երևանում տեղի է ունեցել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումը Եվրամիության Արտաքին գործողությունների եվրոպական ծառայության ընդհանուր անվտանգության, պաշտպանության քաղաքականության և ճգնաժամերի արձագանքման հարցերով գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Շառլ Ֆրիզիի հետ, որը այցով ժամանել է Հայաստան: Հանդիպման ընթացքում հայ-եվրոպական գործակցության օրակարգից զատ, շոշափվել է նաև Հայաստան-Ադրբեջան սահմանային իրավիճակի եվրոպական մոնիտորինգի հարցը: Ըստ հաղորդագրության, զրուցակիցները քննարկել են Հայաստանում՝ Ադրբեջանի հետ սահմանին ԵՄ դիտորդական առաքելության գործունեությանը վերաբերող հարցեր: Վարչապետն ընդգծել է ԵՄ առաքելության դերն անվտանգության և իրավիճակի կայունացման գործում: ԵՄ արտաքին հարաբերությունների և անվտանգության հարցերի հանձնակատար Ժոզեֆ Բորելը օրերս հայտարարեց, որ Եվրամիության արտգործնախարարները որոշել են չերկարաձգել Հայաստանում ԵՄ մոնիտորինգի առաքելության ժամկետը: Այդ առաքելության մասին որոշումը կայացվել էր հոկտեմբերի 6-ին Պրահայի քառակողմ հանդիպմանը, Ֆրանսիայի նախաձեռնությամբ: Ըստ այդ համաձայնության, առաքելությունը սահմանային մոնիտորինգ էր իրականացնելու երկամսյա ժամկետում, որից հետո զեկույց է պատրաստելու ԵՄ համար:
Դեկտեմբերի 19-ին առաքելության ժամկետն ավարտվում է ու ԵՄ երկրները փաստորեն որոշել են չերկարաձգել այն, թեև գաղափարի հեղինակ Ֆրանսիայի արտգործնախարարը դրանից օրեր առաջ խոսել էր երկարաձգման անհրաժեշտության մասին: Երևանում Նիկոլ Փաշինյանի ու Եվրամիության բարձրաստիճան պաշտոնյայի հանդիպմանը խոսվե՞լ է երկարաձգման որոշումը վերանայելու հնարավորության մասին, հատկապես այն իրադրության պարագայում, որ ստեղծվել է Լաչինի միջանցքում: Առավել ևս, որ միջանցքի հանդեպ Ադրբեջանի փաստացի ագրեսիվ գործողության ֆոնին, երբ շրջափակվում և մարդասիրական աղետի ռիսկի է ենթարկվում Արցախի 120 հազար բնակիչ, Հայաստան-Ադրբեջան սահմանի ԵՄ դիտարկման առաքելության գործունեությունը չերկարաձգելու մասին ԵՄ որոշումը թեկուզ անուղղակի, սակայն ստանում է Ադրբեջանին տրվող կանաչ լույսի կամ աջակցության իմաստ, նշանակություն: Եվրամիության մոնիտորինգը փաստորեն հաջորդեց սեպտեմբերի 13-14-ի ադրբեջանական ագրեսիային՝ ՀՀ ինքնիշշխան տարածքի նկատմամբ:
Թեև մոնիտորինգի երկու ամիսների ընթացքում Բաքուն դարձյալ խախտել է հրադադարը և եղել է անգամ զոհ հայկական կողմից, սակայն ծավալուն ռազմական բախումներ և սադրանքներ չեն եղել: Թե դրանում որքան է ԵՄ առաքելության դերը, իհարկե ստույգ գնահատել հնարավոր չէ, և թերևս չարժե գերագնահատել այդ դերը, սակայն, որ առաքելության առկայությունը ունեցել է զսպող ազդեցություն և նշանակություն և այդ կերպ եղել իրավիճակի կայունության պահպանման գործոններից մեկը, թերևս կասկածից վեր է: Միևնույն ժամանակ, Լաչինի միջանցքի շուրջ զարգացումների ֆոնին արգելակվեց Բրյուսելի հովանու ներքո քննարկումների և բանակցության գործընթացը: Եվ, եթե Բրյուսելն իր կամքով ինքն իրեն դուրս չի դնում անմիջական պատասխանատվության ռիսկից, տեսնելով իրավիճակի լարման միտումներ, ապա ԵՄ առաքելությունը Եվրամիության համար կարող է լինել ծավալվող ինտենսիվ խաղում մնալու հնարավորություն, հատկապես, որ խաղի իրապես մեծ արժեքի մասին է վկայում Միացյալ Թագավորության գաղտնի հետախուզության ղեկավար Ռիչարդ Մուրի այցը Կովկաս, մասնավորապես Հայաստան, որն ի դեպ տեղի է ունենում Շարլ Ֆրիզի այցին զուգահեռ և Նիկոլ Փաշինյանը նույն օրը հանդիպել ու Կովկասի ռեգիոնալ հարցեր է քննարկել Մուրի հետ:
