«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ռուսաստանում հայտնի ռազմական փորձագետ Ալեքսանդր Գոլցը
– Պարոն Գոլց, Ռուսաստանը մտնում է նախընտրական գործընթացի փուլ, և թե՛ ժողովրդավարության մարտիկները, թե՛ նրան բացահայտ ընդդիմացողները գործածում են ժողովրդավարական հռետորաբանությունը: Ձեր կարծիքով` ինչպիսի՞ն է Ռուսաստանի ժողովրդավարացման ապագան կարճաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարներում:
– Կարելի է խոսել մոտակա և հեռավոր ապագայի հեռանկարների մասին: Մոտակա հեռանկարը ամենայն հավանականությամբ բավական մտահոգիչ է, և պարզ է, որ կայանալիք ընտրություններում կվերարտադրվի այն իշխանությունը, որն այսօր գոյություն ունի: Այս ռեժիմը հանգեցնում է նրան, որ քաղաքացիները ունեն անձնական ազատություններ, բայց չունեն քաղաքական ազատություններ: Թե որքան երկար ժամանակ այդ ռեժիմը գոյություն կունենա` բավական դժվար է ասել: Եթե այս իրավիճակը պահպանվի, քանի որ նման ավտորիտար ռեժիմները կարծես ջրով են լցնում ազատ տարածությունը, չի բացառվում, որ պուտինյան հաջորդ իշխանավարումը արդեն սպառնա մարդկանց անձնական ազատություններին: Եթե այն իրավիճակը, որն այսօր գոյություն ունի` կապված համացանցում արտահայտվելու հնարավորությունների հետ, կարդալու այն գրքերը, որոնք ուզում ես կարդալ, դիտելու այն ֆիլմերը, որոնք ցանկանում ես դիտել և այլն, ապա զարգացման տեսանկյունից` տասնամյակներ հետո Ռուսաստանում ամեն դեպքում ժողովրդավարությունը կհաղթի:
– Իսկ ձեր նշած այսօրվա իրավիճակը Ռուսաստանում ինչպե՞ս կանդրադառնա հետխորհրդային հանրապետությունների և մասնավորապես Հայաստանի ժողովրդավարական գործընթացների վրա:
– Անմիջապես նշեմ, որ ես փորձագետ չեմ Հայաստանի հարցով, ես այնքան էլ լավ չեմ տիրապետում այդտեղ կատարվող գործընթացներին, բայց կարելի է ենթադրել, որ ինչ ուզում ես արա, Ռուսաստանն ամեն դեպքում հետխորհրդային տարածքի լիդերն է, և, այսպես թե այնպես, իրավիճակը Ռուսաստանում ազդեցություն կունենա մյուս երկրների վրա: Ռուսաստանում ռեժիմի կոշտացումը անկասկած կհանգեցնի նրան, որպեսզի նման փորձեր իրականացվեն նաև ԱՊՀ մյուս երկրներում:
– Պարոն Գոլց, հայտնի է, թե ինչ է կատարվում Լիբիայում. իրավիճակի կարգավորման նպատակով ստեղծվել է միջազգային շփման խումբ առանց Ռուսաստանի: Փաստացի, միջազգային գործընթացներից դուրս մնացած Ռուսաստանը Հայաստանի անվտանգության գլխավոր երաշխավորն է: Որքանո՞վ եք հեռանկարային համարում այսօրվա հայ-ռուսական ռազմական համագործակցությունը: Եվ բացի այդ` Ռուսաստանը արդյո՞ք Հարավային Կովկասի անվտանգության երաշխավորն է հանդիսանում:
– Ես ուղիղ կապ չեմ տեսնում Լիբայի իրավիճակի հետ: Եվ վստահաբար պետք չէ դրանից բխեցնել, որ եթե Ռուսաստանը չընդգրկվեց միջազգային շփման խմբի մեջ, դրանով Ռուսաստանը գլոբալ կերպով մեկուսանում է միջազգային գործընթացներից: Ռուսաստանը հանդիսանում է մերձավորարևելյան քառյակի անդամ, նա Հյուսիսային Կորեայի հետ բանակցությունների վեցյակում է, ՌԴ-ն վերջիվերջո ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ է, ուստի ես ողբերգական եզրակացություններ չէի անի այդ իրավիճակի վերաբերյալ:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի հետ Ռուսաստանի ռազմական համագործակցությանը` դա Ռուսաստանի համար չափազանց կարևոր դաշինք է, քանի որ տարածաշրջանը կայուն չէ` անկեղծ լինենք, և ռուսական ռազմաբազան Հայաստանում այսօր միակն է Անդրկովկասում: Սա այն հենասյունն է, որը վերահսկելու հնարավորություն է տալիս` իրավիճակի ցանկացած սրացման դեպքում: Անկասկած, Հայաստանն էլ իր հետաքրքրությունն ունի, ես պետք է նշեմ, որ Հայաստանը անցյալ տարի հրաշալի հաղթանակ արձանագրեց, երբ երկարաձգեց ռուսական ռազմաբազաների պայմանագիրը` հստակ ամրագրելով, որ Ռուսաստանը երաշխավորում է Հայաստանի անվտանգությունը` նախկին Խորհրդային Միության սահմանների շրջանակներում: Մինչ այդ, ինչպես հայտնի է, ռուսական դիվանագիտությունը հետևողականորեն խուսափում էր նման պարտավորություններից: Գլոբալ տեսանկյունից, սրանից բխում է, որ Ռուսաստանն իր վրա է վերցնում Հայաստանի պաշտպանությունը` Ադրբեջանի կողմից ագրեսիայի դեպքում: Չմոռանանք, որ Հայաստանը նաև ՀԱՊԿ անդամ երկիր է: Իսկ թե ինչպես կգործի Ռուսաստանը կոնկրետ իրավիճակներում` այս հարցը բաց է մնում, բայց ամեն դեպքում ակնհայտ է, որ դիվանագիտական այն խողովակները, այն բոլոր ճնշումները, որոնց տիրապետում է Ռուսաստանը` պահանջում է, որպեսզի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև նոր պատերազմ չբռնկվի: Դա այսօրվա դրությամբ բխում է Ռուսաստանի շահերից:
– Պարոն Գոլց, հնարավոր համարում եք ԽՍՀՄ նախկին հանրապետություններում «արաբական գարնան» շարունակությունը: