«Գործուն քայլերը ուղղված են լինելու 1994 թ. ԵԱՀԿ ձևաչափով և նպատակներով բանակցային գործընթացի վերականգնմանը», Ֆրանսիայի հրապարակում հայտարարել է ՀՅԴ անդամ, Հայաստան դաշինքի մասնակից Իշխան Սաղաթելյանը, խոսելով այն մասին, թե ինչ են անելու Արցախի հարցում, երբ գան իշխանության: Փաստորեն, կամ Իշխան Սաղաթելյանն է խոստովանում, թե ինչ է արել Ռոբերտ Քոչարյանը՝ Արցախից Հայաստան գալով իշխանության, կամ այդ դաշինքի դե ֆակտո ղեկավար, երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն է Սաղաթելյանի շուրթերով անում ինքնախոստովանություն՝ բանակցային գործընթացը 1994-ի ձևաչափից էապես շեղելու, այդ կերպ նաև արցախյան հարցի իրավա-քաղաքական տրամաբանությունը խեղելու համար:
1994-ի ձևաչափ ասվածի առանցքում այն է, որ հակամարտության բանակցային գործընթացը ուներ երեք կողմ՝ Հայաստան, Արցախ, Ադրբեջան: Իսկ դա արդյունքն էր խնդրի այն ընկալման, որ կա Արցախի ինքնորոշման հարց: Հայաստանի ռազմավարական խնդիրն էր այդ ընկալումը պահպանելը, դրա համար առավելագույնը անելը: Սակայն, 1994 թվականի զինադադարից մի քանի տարի անց իրավիճակը 1994-ից հեռացել էր հիմնավորապես: Այդ հարցում էական նշանակություն ունեցավ Հայաստանում 1998 թվականի իշխանափոխությունը, սակայն ոչ միայն ինքնին այդ «ակտի» ձևով, այլ այն ավելի լայն, ժամանակի ու տարածության մեջ ավելի վաղ հասունացած գործընթացով, որի առանցքային դրվագ էր նաև Արցախի ընտրված նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին նշանակովի վարչապետի պաշտոնում Հայաստան տեղափոխելը: Այդ քայլի համար բնականաբար իր պատասխանատվությունն ունի նաև առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, որովհետև դրանով փաստացի դրվեց արցախյան հարցի «նենգափոխման» հիմքը, ստեղծվեց նախադրյալը, որը զարգացավ արդեն 1998-ի իշխանափոխությամբ, և առավել անշրջելի փուլ մտավ 1999 թվականի հոկտեմբերի 27-ից հետո: Արցախը, որպես սուբյեկտ, դուրս մնաց բանակցային ձևաչափից, վերածվելով Երևանի քաղաքականության կցորդի:
Իսկ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ Հայաստանի հանրապետության երկրորդ նախագահի, գործնականում պաշտոնապես լեգիտիմացնում էր այդ իրավիճակը, ասելով, որ լինելով արցախցի, որ եղած լինելով Արցախի ընտրված նախագահ՝ մինչ Հայաստանի նախագահ դառնալը, ինքը լեգիտիմ ձևով ներկայացնում է նաև Արցախը: Այլ կերպ ասած, Արցախի իրավա-քաղաքական սուբյեկտայնության հարցը ընդամենը անձնավորվեց, դրանից բխող հետևանքով թե արտաքին, թե ներքին քաղաքական ու հասարակական դաշտում: Հարցն այդպիսով դուրս եկավ հայկական հաղթանակած ռազմավարության հունից, սահուն կերպով հայտնվելով ադրբեջանական ռազմավարական ակոսում, այդ կերպ Բաքվին թույլ տալով միջազգային հարթակում աստիճանաբար լեգիտիմացնել ուժի կիրառման և ռազմական շանտաժի բաղադրիչը, դարձնելով այն դիվանագիտական խաղաքարտ: Պետք է նկատել իհարկե, որ Բաքվին դրա հնարավորությունը տալիս էր նաև աշխարհաքաղաքական իրավիճակն ու Արևմուտք-Ռուսաստան դիմակայության սրումը: Բայց մինչ այդ փաստորեն, «խաղից դուրս» էր բերվել այդ պարարտ միջազգային միջավայրը օգտագործելու հարցում Ադրբեջանի համար գլխավոր խոչընդոտը՝ Արցախի ինքնորոշման իրավունքի սուբյեկտությունը: Ուժերը, որոնք ներկայումս այդ դուրսբերման պատասխանատուն են, հայտարարում են, թե իշխանության գալու դեպքում վերադարձնելու են գործընթացը 1994-ի ձևաչափ՝ այն ծանր հետևանքից հետո, որ եղավ Հայաստանի ու Արցախի համար խնդիրը 1994-ի ձևաչափից շեղելու պատճառով:
