Անցյալ տարի՝ այս օրերին, թվում էր, որ միաժամանակ առավել զավեշտալի և առավել տխուր տեսարան, քան հետպատերազմական նախընտրական Հայաստանն է պատկերացնել հնարավոր չէր: Բայց նախընտրական Հայաստանն անցավ, ընտրությունը եղավ, և հիմա հետընտրական Հայաստանն իր զավեշտալի և միաժամանակ տխուր պատկերով ակնհայտորեն գերազանցում է այն ամենին, ինչ մենք տեսանք մինչև 2021-ի հունիսյան ընտրությունները:
Երեկվա քաղաքական կրկես հիշեցնող միջոցառման մասնակիցները մեր երկիրը համազգային ողբերգության՝ 44-օրյա աղետին հասցրած ուղիղ պատասխանատուներն են։ Մեկ վայրում հավաքված այսքան հանցագործ ու դավաճան, այսքան քինախնդիր ու տմարդի․․․ Պետության համար այս բախտորոշ պահին կրկին մեկտեղվում են ոչ թե կառուցողները այլ քանդողները, ավերողները, գողերը, սրիկաները, թալանչիներն ու պետական հանցագործները։
Սրանց մեղքն այնքան նրանում չէ, որ իրենք են արցախյան աղետի հեղինակները, այլ այն, որ այսպիսի արհարվիրքից հետո հավաքվել են վրեժի ծարավով․․․
Այդ ամենով կարելի էր մի լավ զվարճանալ, հետևել, թե ինչպես են տարբեր, այսպես ասած, գաղափարական և արժեքային կողմնորոշում ունեցող խմբերը, անհատները և նախաձեռնությունները հարցեր պարզում միմյանց հետ` մոռացած երկրի գլխավոր պրոբլեմները, թե ինչպես են քաղաքական ուժերը իշխանությունն ու երկիրը կիսում միմյանց միջև` մոռացած հասարակական ու պետական կարևոր խնդիրները: Սակայն այդ ամենով զվարճանալու համար մենք էլ պետք է այդ խնդիրները մոռացած լինեինք, թուլանայինք և հաճույք ստանայինք ըստ էության սադոմազոխիստական այս իրավիճակից, եթե արտահայտվելու լինենք վերջին ամիսների թեժ քննարկումների ոգով:
Եվ այս ամենը տեղի է ունենում մի երկրում, որն ունի բարոյահոգեբանական լրջագույն ճգնաժամի խնդիր, որն ունի մեծ թափ հավաքած, երկրորդ «շնչառությունը» ստացած արտագաղթի խնդիր, ժողովրդագրական տխուր պատկեր, որտեղ կամ բանակից կամ կամուրջներից անընդհատ ստացվում են ողբերգական տեղեկություններ, որտեղ ծայրահեղ աղքատությունը չափազանց մտահոգիչ չափերի է հասել, որը կանգնած է ինքնիշխանության կորստի լրջագույն վտանգի առաջ:
Այս պայմաններում, թվում է, որ առաջին հերթին այդ երկրի իշխանությունը պետք է որ ձեռքը խփեր սեղանին և վերջ տար ավելորդ մտքերի և էներգիայի վատնմանը և այդ ամենն ուղղեր մեկ նպատակի՝ մշակել երկրում առկա այդ լրջագույն մարտահրավերների հանգուցալուծման արագ և օպտիմալ տարբերակներ, որպեսզի ներքին խնդիրները չկրկնապատկվեն արտաքին մարտահրավերների ծանրությամբ: Որևէ նորմալ երկրում առաջին հերթին հենց իշխանությունը պետք է շահագրգռված լինի այդ ամենով, որովհետև խնդիրների տապալման դեպքում պատասխանատվության ծանրությունը հենց իշխանության ուսերին է ընկնելու և իշխանությունն է ստիպված լինելու հատուցել անգործության կամ սխալի համար:
Բայց Հայաստանը հեռու է այդ առումով նորմալ երկիր համարվելուց: Հայաստանում չկա պատասխանատվության ինստիտուտ, և անպատասխանատվության այդ մթնոլորտը լիուլի հնարավորություն է տալիս ամենաթեթև հնարավորության դեպքում անգամ հասարակությանը ենթարկել քարոզչական մանիպուլյացիաների: Եվ սա ևս մի լրջագույն խնդիր, մարտահրավեր է Հայաստանի համար, քանի որ ասենք` ցանկացած քիչ թե շատ ազդեցիկ մեկը կարող է Հայաստանում քարոզչական մանիպուլյացիայի դիմել և հանրությանն ուղղորդել այնտեղ, ուր ինքն է ուզում: Այլ կերպ ասած` մենք ունենք հասարակություն, որն այսօր չի կարողանում զատորեշել, թե ինչն է իր համար կարևոր և ինչը երկրորդական: Այս ամբողջ թամաշան վկայում է, որ Հայաստանի հասարակությունը կորցրել է իր ամենաէական՝ կարևորն անկարևորից զատելու նյարդը, իսկ դա ամենավտանգավորներից է, որ կարող է տեղի ունենալ ցանկացած պետության և հասարակության հետ:
