Հայաստանի քաղաքականությունը գրեթե երեք տասնամյակ կառուցված է եղել առավելապես բողոքի տրամաբանության վրա, իսկ բողոքողի քաղաքական բովանդայության պատասխանատվության հարցը մշտապես քողարկվել է այդպիսի զանազան ձևակերպումների տակ, ինչպիսին վերկուսակցականությունը, համազգայնությունը և այլն: Այդ ձևակերպումները հնչում են շատ գեղեցիկ, ազդեցիկ, խրոխտ, անգամ հուզիչ, բայց դրանք բացարձակապես չեն տալիս կարևոր հարցերի վերաբերյալ բովանդակային պատասխաններ: Մինչդեռ, եթե որևէ գործընթացի նպատակ Հայաստանի շահն է, առաջնայինը պետք է լինի այդ գործընթացը քաղաքական բովանդակությամբ օժտելը, որը հանրությանը թույլ կտա կողմնորոշվել ըստ էության, այլ ոչ ըստ էմոցիաների: Այլ հարց է, եթե նպատակը Հայաստանի շահը չէ, այն միջոց է վերկուսակցական կարգախոսների ներքո կուսակցական և խմբային շահերն առաջ մղելու և իշխանության հարց լուծելու համար: Այդ դեպքում իհարկե ռացիոնալ հաշվարկը հուշում է չանցնել բողոքից այն կողմ, որովհետև դրանից այն կողմ ոչ թե իշխանությունն է, այլ նախ և առաջ Հայաստանի համար պատասխանատվությունը:
Այս իմաստով, Հայաստանի քաղաքական դաշտի արմատական վերափոխման անհրաժեշտությունը թերևս վայելում է հանրային համընդհանուր հավանություն, անկախ քաղաքական հայացքներից և համակրանքներից, թերևս որոշակի արմատական քաղաքական տրամադրվածությամբ մարգինալ խմբերի բացառությամբ: Այն, որ այդպիսիք մարգինալ հանրային-քաղաքական խմբեր են, վկայեց հունիսի 20-ի արտահերթ ընտրության արդյունքը: Նախ, այդ ընտրությանը չմասնակցեց ընտրողների 50 տոկոսից ավելին: Եվ, եթե անգամ դիտարկենք, որ այդ ցուցանիշի մի որոշակի մաս Հայաստանից դուրս է վաղուց, այդուհանդերձ ակնհայտ է, որ հանրության մոտավորապես կեսը գերադասել է չմասնակցել ընտրական գործընթացին, այնտեղ չտեսնելով իր պատկերացումներին համարժեք ընտրության հնարավորություն:
Մասնակիցների 53 տոկոսը քվեարկելով ներկայիս իշխանության օգտին, զգալի մասով մերժել է թերևս թե հին իշխանությանը, թե հին ընդդիմությանը: Այս հանրագումարը իհարկե ոչ բացարձակ մաթեմատիկական ճշգրտությամբ, սակայն թույլ է տալիս որոշակի հարաբերականությամբ հանդերձ եզրակացնել, որ կա ներկայիս քաղաքական իրողություններից դժգոհ հանրային գերակշռող մեծամասնություն, հետևաբար քաղաքական վերափոխումների՝ հիմննարար, արմատական վերափոխումների մեծ պահանջարկ: Ամբողջ հարցն այն է, որ չկան դրան համարժեք առաջարկներ: Եթե անգամ կարող է դիտվել որակական, բովանդակային առումով համարժեք առաջարկների առկայություն, այդուհանդերձ դրանց կենսունակության մասշտաբը ակնհայտորեն տպավորիչ չէ և հանրությունը արձագանքում է բավականին իներտ: Դա լավագույն դեպքում, եթե դիտարկենք, որ պահանջարկին համարժեք առաջարկ այդուհանդերձ կա: Սակայն, այդ դիտարկումը թերևս լավատեսական սցենարն է: Իրականությունը այդքան էլ լավատեսական չէ և կա քաղաքական արմատական վերափոխումների հանրային մեծ պահանջարկի բավարարման համար անհրաժեշտ առաջարկի ուղղությամբ ահռելի աշխատանքի կարիք: Ընդ որում, ինչպես մեկ իշխող քաղաքական ուժն անկարող է ամբողջապես սպասարկել Հայաստանի առաջ եղած ներքին ու արտաքին, տնտեսական, քաղաքական, անվտանգային մարտահրավերները, այդպես էլ առանձին վերցրած մեկ քաղաքական ուժը թերևս անկարող է լինելու բավարարել քաղաքական վերափոխումների հանրային պահանջարկը:
Բանն այն է, որ վերափոխումների պահանջարկը կա, սակայն պատկերացումները արդեն՝ բովանդակային, հայեցակարգային, արժեքային, գաղափարական մակարդակում, սկսում են զգալիորեն տարբերվել, պահանջարկը բովանդակային մակարդակում դառնում է բազմազան: Անկասկած է, որ այստեղ պետք է տեղի ունենա «խոշորացում», սակայն միևնույն է, խոշորացումը դեռ չի նշանակում միատարություն կամ միաբևեռություն: Ըստ այդմ, քաղաքական դաշտի արմատական վերափոխման խնդիրը պետք է լինի հասարակական-քաղաքական մի քանի միավորի անելիք, ըստ այդմ խնդիրը պետք է դրվի հավաքական սեղանի և դիտարկվի լուծումների, անելիքի հավաքական մեխանիզմ: Այդ իմաստով վերստին արձանագրում եմ Հայաստանում քաղաքական դաշտի որակական, հիմնարար վերափոխման և նորացման, հայկական քաղաքականության մշակութային, բովանդակային, գաղափարական և ընդհուպ մասնագիտական նորարարացման հավաքական միավորի ձևավորման անհրաժեշտություն, պայմանական «կլոր սեղան», որ կձևավորվի քաղաքական վերափոխումների այդ խորքային բնույթն անհրաժեշտ համարող և դրա շուրջ քննարկումների ու աշխատանքի պատրաստ ուժերի խորհրդակցության միջոցով: Ընդ որում, դա կլինի թերևս վերափոխումների ուղղությամբ տվյալ ուժերի գործունակության առարկայական վկայություն՝ նրանք ի վիճակի՞ են մի կողմ դնել միմյանց միջև եղած մեծ ու փոքր տարաձայնություններն ու նստել և խոսել միմյանց հետ լայն, առաջնային նշանակության առարկայական հարցերի շուրջ, թե ոչ։
