Սպիտակուցը կարևոր «շինանյութ» է օրգանիզմի բջիջների համար: Այն մասնակցում է մարմնի կառուցվածքի կառուցմանը, վերականգնմանը և պահպանմանը: Սպիտակուցը առկա է ամբողջ մարմնում՝ մկաններից և ներքին օրգաններից մինչև ոսկորներ, մաշկ և մազեր
Մարմինը սպիտակուցներ չի պահում, ինչպես մյուս մակրոէլեմենտները, ուստի այն պետք է օրգանիզմում հայտնվի սննդի հետ: Սննդաբանները խորհուրդ են տալիս համատեղել կենդանական և բուսական սպիտակուցները ՝ ձեր սննդակարգն ավելի ամբողջական դարձնելու համար:
Ո՞րն է տարբերությունը բուսական և կենդանական սպիտակուցների միջև
Հիմնական տարբերություններից մեկն ամինաթթուների պարունակությունն է: Սպիտակուցները կազմված են ամինաթթուներից: Ճիշտ գործելու համար մարմնին անհրաժեշտ է բոլոր 22 տեսակի ամինաթթուների հավասարակշռություն: Այն չի կարող արտադրել դրանցից 9, որոնք անփոխարինելի են:
Բուսական սպիտակուցների մեծամասնությունը ոչ ամբողջական է. նրանց պակասում է էական ամինաթթուներից առնվազն մեկը:
Այնուամենայնիվ, որոշ բուսական սննդամթերքներ, ինչպիսիք են քինոան և հնդկաձավարը, ամբողջական են ամինաթթուների բաղադրությամբ: Ամենամեծ քանակությամբ սպիտակուցը պարունակում է.
• ամբողջական ձավարեղենը,
• ոսպը,
• ընկույզը,
• լոբին,
• հատիկավորները,
• ավոկադոն,
• սոյան,
• կանեփի սերմերը,
• բրինձ,
• ոլոռ:
Ավելի հավանական է, որ կենդանական ծագման մթերքները լինեն սպիտակուցի ամբողջական աղբյուրներ: Նրանց թվում են հետևյալները.
• ձուկ,
• ձու,
• կաթնամթերք,
• կարմիր միս,
• թռչնի միս:
Ահա թե ինչու բուսական դիետայի դեպքում հատկապես կարևոր է ճիշտ կառուցել դիետան և ճիշտ համատեղել բուսական սպիտակուցի տարբեր աղբյուրները: Սա միակ անհրաժեշտ միջոցն է՝ ստանալու բոլոր անհրաժեշտ ամինաթթուները:
Ինչն է լավագույնը մկանների կառուցման համար
Մարզիկները և մյուսները, ովոնք ձգտում են մեծացնել մկանային զանգվածը և նվազեցնել վերականգնման ժամանակը, հաճախ մեծ ուշադրություն են դարձնում սպիտակուցների ընդունմանը: Այն օգնում է վերականգնել և կառուցել մկանները ծանր մարզումից հետո:
Շատ մարզիկներ մկաններ կառուցելու համար դիմում են շիճուկի սպիտակուցին (ստացված կաթից և կաթնամթերքից): Այս սպիտակուցը պարունակում է բոլոր էական ամինաթթուները և ավելի հեշտ է քայքայվում և կլանվում օրգանիզմի կողմից: Հենց այս հատկություններն են շիճուկի սպիտակուցին տալիս մի շարք առավելություններ այլ տեսակների նկատմամբ, ինչպիսիք են մսայինը, ձվայինը և բանջարեղենայինը:
Ինչ վերաբերում է բուսական աղբյուրներին, որոշ հետազոտություններ ենթադրում են, որ բրնձի սպիտակուցը կարող է ունենալ նույն առավելությունները, ինչ շիճուկային սպիտակուցը: Հաճախ խորհուրդ է տրվում մարզումից հետո օգտագործել բուսական սպիտակուցների համադրություն: Սա կարող է օրգանիզմն ապահովել մի շարք ամինաթթուներով:
Որն է ավելի լավ առողջության համար
Սպիտակուցի բուսական և կենդանական աղբյուրների միջև ընտրություն կատարելիս կարևոր է հաշվի առնել մթերքի այլ սննդանյութերը: Կենդանական սպիտակուցի որոշ աղբյուրներ կարող են պարունակել երկաթի և վիտամին B12- ի բարձր մակարդակ, մինչդեռ շատ բուսական սնունդ չունեն այդ սննդանյութերը:
Մյուս կողմից, բույսերը պարունակում են հատուկ սննդարար նյութեր, որոնք կոչվում են ֆիտոնուտրիենտներ և որոշ հակաօքսիդանտներ, որոնք չկան կենդանական ծագման սննդի մեջ:
Մեկ այլ կարևոր գործոն է դիետիկ սննդային մանրաթելը: Միայն բուսական սնունդն է պարունակում բջանյութ, որն օգնում է հավասարակշռել մարսողական համակարգի աշխատանքը: Ավելի շատ բուսական սպիտակուցներ ուտելը կարող է նաև բարելավել մարդու ընդհանուր առողջական վիճակը:
Համաձայն ԱՄՆ-ի Հարվարդի համալսարանի 2016-ի մետաանալիզի արդյունքների՝ գիտնականները ենթադրել են, որ մեծ քանակությամբ կենդանական սպիտակուցներ ուտելը, հատկապես կարմիր վերամշակված մսից ստացվածը, կարող է մեծացնել սրտանոթային հիվանդություններից մահվան վտանգը:
Այնուամենայնիվ, գիտնականները նշել են, որ նրանք կապ են գտել կենդանական սպիտակուցների սպառման և սրտանոթային հիվանդությունների միջև այն մարդկանց մոտ, որոնք ունեն ապրելակերպի հետ կապված առնվազն մեկ ռիսկի գործոն: Դրանք ներառում են ծխելը, ալկոհոլի օգտագործումը կամ ավելորդ քաշը և գիրությունը: Արդյունքները նաև հուշում են, որ ավելի շատ բուսական սպիտակուցներ ուտելը կարող է օգնել նվազեցնել այս և այլ ռիսկերը:
Ընդհանրապես, օրգանիզմին անհրաժեշտ ամեն ինչով ապահովելու լավագույն միջոցը սննդակարգը հնարավորինս բազմազան դարձնելն է: