Խորհրդարանում «ընդդիմադիր փոխխոսնակի» ընտրության ոդիսականը հերթական անգամ վկայեց Հայաստանում խորքային սահմանադրական «ճգնաժամի» առկայության մասին, որ քողարկված է 2015 թվականին գրված Սահմանադրության տեսքով: «Ճգնաժամ», որի բնույթն իհարկե այլ է, մասնավորապես՝ ըստ հայեցողության, ըստ իրավիճակի մեկնաբանման կամ կիրառման հնարավորություն: Ահա այդ տրամաբանությամբ է Հայաստանում գրվել Սահմանադրությունը, որ ընդունվել է կամ ներդրվել է 2015 թվականին: Դրանում բազմաթիվ են այն իրավիճակները, երբ ըստ քաղաքական պահի նպատակահարմարության կարելի է այս կամ այն սահմանադրական գործոնը մեկնաբանել ինչպես պետք է տվյալ պահին կառավարող քաղաքական ուժին:
Խորհրդարանական մեծամասնությունը ներկայումս ըստ էության օգտագործում է հենց այդ հնարավորությունը, երբ, մի կողմից տրված է «ընդդիմադիր փոխխոսնակի» ինստիտուտի հնարավորություն, մյուս կողմից սակայն չկա մեծամասնության վրա դրված ուղիղ պարտավորություն: Եթե ինչ-որ բան թողնված է փակ գաղտնի քվեարկության, կնշանակի, որ թողնված է հայեցողության: Ընդհանրապես, «ընդդիմադիր փոխխոսնակի» այսպես ասած ինստիտուտի ներմուծման ժամանակ եմ առիթ ունեցել հոդվածներով արտահայտել կարծիքս, որ դա բացարձակ անիմաստ և ավելորդ, ձևական ինստիտուտ է, ոչինչ չասող ցուցանակ: Եթե երկրում գոյություն ունի իրապես ազատ, ժողովրդավարական և օրինական միջավայր, ապա ընդդիմությունը բացարձակ չունի որևէ այդօրինակ կարգավիճակի կարիք: Ընդդիմությանը բավարար է ժողովրդավարական, ազատ քաղաքական պայքարով և ընտրության միջոցով իշխանություն լինելու հնարավորությունը: Եթե չկա այդ ազատ և լիարժեք հնարավորությունը, ապա անգամ ԱԺ նախագահի պաշտոնը ընդդիմության տալը չի որոշում ոչինչ:
Ինչ վերաբերում է առկա դրվագին, ապա էստեղ իհարկե նկատելի է, որ մեծամասնությունը փորձում է օգտագործել արմատական ընդդիմության երկիմաստ վիճակը ու ճնշում գործադրելու հնարավորությունը: Վիճակը երկիմաստ է էն առումով, որ մտել ես խորհրդարան՝ մի կողմից անհնար է արագ ազատվել, հանել փողոցային, հրապարակային պայքարի «պատմուճանը», մյուս կողմից անհնար է խորհրդարանում մնալ դրա մեջ և ուզես, թե ոչ, պետք է ադապտացվել նոր իրավիճակին, ընդհուպ ֆիզիկապես նոր իրավիճակին, երբ աշխատանքը նույն դահլիճում է, կողք կողքի և այլն: Սրանք ամենևին երկրորդական նշանակության բաներ չեն: Ամբողջ հարցն այն է, թե արմատական ընդդիմությունն ինչո՞ւ մերժեց հարցն առկախելու և մյուս հարցերի քննարկմանն անցնելու առաջարկը, որ հնչեց մեծամասնությունից: Պատճառը թերևս այն է, որ ընդդիմության ներսում էլ իրավիճակը իսկապես երկիմաստ է, պայմանավորված հենց ընդհանուր դրության երկիմաստությամբ: Այլապես, մեծամասնության վարքագծի մոտիվների հասկանալիության պարագայում, անհասկանալի է, թե ինչու է այդ քաղաքական իմաստով «ոչնչի» համար պայքարում ընդդիմությունը, եթե հենց ինքն է հայտարարում, որ փոխխոսնակի կարգավիճակը նպատակ չէ և իրենց համար միևնույն է՝ պայքարել վերևում, թե ներքևում նստած: Թե՞ ընդդիմության թեկնածուն այդ մասին հայտարարությունը ավելի շատ հասցեագրում էր հենց ընդդիմության շրջանակին:
Լուսանկարը՝ panorama.am-ի