«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է իրանահայ քաղաքական մեկնաբան Սահակ Շահմուրադյանը
-Իրանը Սյունիքի հարցում բավականին ակտիվ հայտարարություններով հանդես եկավ: Դեմարկացիայի վերաբերյալ հնարավոր ստորգրվելիք փաստաթղթի մասին ի՞նչ կարծիքի եք:
-Հաշվի առնելով որոշ շրջանակների կողմից Ադրբեջանում և Հայաստանում հակաիրանական տրամադրությունների հրահրումը՝ կարող է ունենալ մեկ ընդհանուր նպատակ՝ ազդել Իրանի դիրքորոշման վրա՝ կապված «Զանգեզուրի միջանցքի» և հարևանների հետ պաշտոնական սահմանների վերաբերյալ Իրանի կտրուկ և հակաօկուպանտ դիրքորոշման վրա: Այս դիրքորոշումը վերջին օրերին բազմիցս ընդգծվել է Իրանի տարբեր պաշտոնյաների կողմից:
Հայաստանի վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունները կապված Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման և սահմանագծման փաստաթղթի ստորագրման որոշման հետ, անկասկած արվել է Ռուսաստանի ծանր ճնշումների ֆոնին և դա չի բխում նախ Հայաստանի և հետո տարածաշրջանի մյուս դերակատար ուժ Իրանի իսլամական Հանրապետության շահերից: Թերևս Հայաստանում գործող իշխանությունները և հանրային կարծիքը ինչ-որ նկատառումներով և Ռուսաստանի հանդեպ ունեցած վերապահումների արդյունքում խուսափում են խոսել Մոսկվայի կողմից Երևանի վրա գործադրվող քաղաքական, տնտեսական և նույնիսկ ռազմական ճնշման մասին, բայց Ադրբեջանի ոտնձգությունների վերաբերյալ արտասահմանում Հայաստանի հարցերը հետևող քաղաքական փորձագիտական շրջանակների, դիվանագետների և լրագրողների համար ակնհայտ է, որ Մոսկվան մեծ ճնշում է գործադրում Երևանի թուլացած և օրավուր թուլացող իշխանությունների վրա և նախքան խորհրդարանական ընտրություններն իրականացնել արցախյան պատերազմին հաջորդող նոյեմբերի 9-ի չարաբաստիկ և Ռուսաստանի միջնորդությամբ միակողմանի կազմավորված այսպես կոչված հրադադարի կամ խաղաղության համաձայնությունը, որի 9-րդ կետը ամենից շատ է հետաքրքրում Ռուսաստանին և նրա առայժմ դե ֆակտո դաշնակից համարվող Ադրբեջանին:
-Ռուսաստանը միանձնյա քայլե՞ր է իրականացնում։
-Ռուսաստանի տարածաշրջանային միակողմանի քայլերը, Հայաստանի տնտեսությունը, ճանապարհների վերահսկման և քաղաքական գործընթացները իր ձեռքը վերցնելու և ղեկավարելու փորձերը, անկասկած չեն բխում Իրանի շահերից, որը երկարատև ազդեցություն և դերակատարություն ունի կովկասյան տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական, քաղաքակրթական և տնտեսա-առևտրական բոլոր գործընթացներում: Հետևաբար, Հայաստան-Ադրբեջան սահմանային սահմանազատման և սահմանագծման ցանկացած փաստաթղթի ստորագրում, առանց նկատի առնելու Իրանի շահերը, չի կարող երկարատև խաղաղություն և կայունության ապահովել տարածաշրջանի դերակատար ոչ մի երկրի համար և պետք է խուսափել շուտափույթ որոշումներից և տեղի տալ Ռուսաստանի ճնշումներին ու անհիմն ցանկություններից, որին սակայն, ըստ էության, ենթարկվում են Հայաստանի իշխանությունները: Դա փաստ է, որը չի կարող անտեսվել տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական դասավորումներում և Հայաստանը պետք է փորձի ավելի հեռատեսորեն և իր ու բարեկամ հարևանների շահերը նկատի առնելով՝ խոհեմ քայլեր ձեռնարկել իր տարածքային ամբողջականության պահպանման և տնտեսական ու քաղաքական անկախության ապահովման և տարածաշրջանային ու միջազգային նոր դաշնակիցների որոնման, երկկողմ ու բազմակողմ շահերը ապահովող միջազգային նորմերին համապատասխան անվտանգային, տնտեսական և քաղաքական ու ռազմական պայմանագրեր կնքելու գործում: Այդ բոլորի համատեքստում անկասկած և աներկբայորեն մեծ դերակատարություն պետք է տալ հարևան և բարեկամ Իրանին:
-Օրերս էլ Հայաստանի ՊՆ-ն գրում է, որ Իրանում գեթ մեկ հայ զինվորի գտնվելու մասին տեղեկություններ չկա, թեև մամուլը գրել էր 160 զինվորների՝ Իրանում գտնվելու մասին: Ի՞նչ նպատակով են տարածվում:
-Միանգամից պետք է ասել, որ վերջին օրերին ինչ-որ հայտնի և անհայտ շրջանակների կողմից հատուկ հետին նպատակներով հայկական մամուլում շրջանառվող այս կեղծ ու անհիմն լուրը չի համապատասխանում իրականությանը, և ակնհայտ է, որ դա հայտնվելը Հայաստանի ներքին քաղաքական կյանքը ապակայունացնող որոշ շրջանակների հետ կապված լրատվամիջոցներում սնվում են հայկական պետականության դեմ ուղղված օտարերկրյա ապատեղեկատվական ու հետախուզական աղբյուրներից, որը նշանակում է սեպ խրել Իրան-Հայաստան օրըստօրե ջերմացող հարաբերություններում:
160 հայ զինվորների՝ Իրանում գտնվելու մասին լուրը հրապարակվեց նաև արցախյան 40-օրյա պատերազմի ընթացքում, որը հենց այն օրերին ոչ միայն հերքվեց իրանական բարձրաստիճան իշխանությոնների կողմից, այլև կատարված մանրակրկիտ հետաքննության և տեղական մարմինների հետպնդումների արդյունքում ապացուցվեց նման կեղծ տեղեկատվության խորքում թաքնված հետին նպատակները:
Արդարև, Իրանը կատարել է իր միջնորդական և խաղաղության հաստատման ուղղությամբ միջազգային հանձնառությունը, և կարող եմ ասել դեռ ավելին քան նրանից սպասվում էր: Իրանի վերցրած դրական քայլերը չեն արժանացել համապատասխան գնահատականի տարածաշրջանի որոշ դերակատար ուժերի կողմից, որոնք նպատակ ունեն Իրանի դերը և կարևորությունը թուլացնել տարածաշրջանում և նման կեղծ լուրեր տարածելով՝ խանգարել Իրան-Հայաստան բարեկամական հարաբերությունների և առևտրա-տնտեսական համագործակցությունների ընդլայնմանը:
Անկասկած հայ զինծառայողների Իրանում գտնվելու մասին տարածված կեղծ լուրը, ի տարբերություն նախորդ հակաիրանական լուրերի, Ադրբեջանի, Ռուսաստանի և նրանց հայաստանյան հինգերորդ շարասյան կողմից միտումնավոր ձևով թիրախավորում է Հայաստանի հասարակական կարծիքը՝ նպատակ ունենալով վնասել Իրան-Հայաստան հարաբերություններին՝ շահարկելով արցախյան վերջին պատերազմում ռազմագերիների և անհետ կորածների զգայուն հարցը, արդարացնելու Ռուսաստանի ոչ բավարար այսպես կոչված միջնորդական առաքելության դերը գերիների փոխանակման գործում, որն անկասկած չի կարողացել գնահատվել ո՛չ Հայաստանում և ո՛չ էլ միջազգային կառույցներում՝ կապված Ռուսաստանի միակողմանի և ադրբեջանամետ դիրքորոշմանը վերջին զարգացումների ֆոնին:
