Օրերս հրապարակված կամ այսպես ասած գաղտնազերծված հայտնի փաստաթուղթը քննադատող, դրա դեմ հանրահավաքներ, բողոքի ակցիաներ անող քաղաքական ուժերից որևէ մեկը կարծես թե չի հայտարարել, որ խորհրդարանի ընտրությանը հաղթելու կամ ընտրության արդյունքում խորհրդարանում հայտնվելու և որևէ կոալիցիոն մեծամասնության կազմում լինելու դեպքում չեղյալ է հայտարարելու վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրությամբ փաստաթուղթը: Խոսքը հայ-ադրբեջանական սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացի ձևաչափի վերաբերյալ փաստաթղթի մասին է, որ պետք է ստորագրվի, կամ պետք է ստորագրվեր Ռուսաստանի հովանու ներքո, սկսելով սահմանազատման և սահմանագծման քննարկումներ ու բանակցության գործընթաց:
Ինչո՞ւ փաստաթղթի դեմ բողոքող, Նիկոլ Փաշինյանին դրա ստորագրման մտադրության համար կոշտ քննադատության ենթարկող ուժերը հստակ չեն հայտարարում, որ խորհրդարանի ընտրության արդյունքում մեծամասնություն կազմելու կամ Հայաստանի կառավարության կազմում լինելու դեպքում չեն ճանաչելու ստորագրությունն ու հայտարարելու են այն ապօրինի, կամ Հայաստանի շահին հակասող: Սա տարօրինակ է, հաշվի առնելով և այն, որ քննադատության մեջ նշվում է նաև, թե վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի կարգավիճակում անթույլատրելի է ստորագրել այդպիսի փաստաթուղթ: Ընդ որում, գուցե և այդ դիրքորոշումը միանգամայն իրավացի է, բայց դրանով հանդերձ առավել քան ուշադրության արժանի է դառնում այն, որ ոչ մի ուժ չի հայտարարում ընտրությանը հաղթելուց հետո այդպիսի ստորագրությունը անվավեր ճանաչելու քաղաքական պատասխանատվության մասին: Նշանակո՞ւմ է դա արդյոք, որ քննադատությունը զուտ ներքաղաքական շրջանառության հարց է, իսկ իրականում այդ ուժերը չունեն որևէ համարձակություն և կամք, կամ առավել ևս չունեն որևէ ցանկություն ընդդիմանալ ռուսական պլաններին: Իսկ, որ փաստաթուղթը ռուսական պլան է, այստեղ թերևս չկա որևէ կասկած:
Փաստաթուղթը նոյեմբերի 9-ից հետո համակեցության ռեժիմի ռուսական պլանների շարքում է, որով Մոսկվան փորձում է վերականգնել իր ազդեցությունը Կովկասում, կառավարելով Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև շաղկապված հնարավորինս շատ զուգահեռներ, հնարավորինս շատ թելերով միմյանց կապել Հայաստանն ու Ադրբեջանը, այդպիսով ձգտելով Բաքվի հանդեպ ազդեցության գործում հասնել Թուրքիայի հետ մրցունակության հնարավորինս մոտ աստիճանի: Հայաստանում կա կոշտ քննադատություն նոր փաստաթղթի հնարավոր ստորագրության նկատմամբ, բայց չկա այդ ստորագրությունը կասկածի տակ դնելու քաղաքական համարձակություն և կամք: Այդ հանգամանքը խնդրահարույց է նրանով, որ իրադրության որոշակի զարգացման պարագայում կարող է կասկածի տակ հայտնվել Հայաստանում ընտրական գործընթացի ամբողջությունը: Իսկ Հայաստանում կասկածի տակ դնել գործընթացը, կնշանակի խորացնել ներքաղաքական ճգնաժամն ու հետպատերազմյան քաոսը: Իհարկե ընտրական գործընթացի ամբողջությունը դեռևս չի նշանակելու քաոսի կամ անկայունության մեկ հպումով վերացում: Բայց, այդ գործընթացը թույլ կտա արձանագրել Հայաստանի հանրային տրամադրությունների շատ, թե քիչ հստակ և լեգիտիմ որոշակի քարտեզ, ինչը Հայաստանի համար հույժ կարևոր գործոն է այդ թվում նաև հայ-ադրբեջանական սահմանի առնչությամբ ոչ միայն սպասվող, այլև ընթացող այսպես ասած «քարտեզային պատերազմում»: