Friday, 29 03 2024
Սուրեն Պապիկյանը ծանոթացել է նաև ՀՀ ռազմարդյունաբերության նորագույն նմուշներին
Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը. Անդրեասյան
ՔՊ նիստում քննարկվել են եվրոպական կուսակցական միությունների գաղափարախոսությունները
«Դժվարին որոշում եմ կայացրել` չհավակնել Բարձրագույն դատական խորհրդի դատավոր անդամի թափուր տեղին». Վազգեն Ռշտունի
«Ռուսաստանը հաջողության է հասնում այնտեղ, որտեղ դրա կարիքն ունի»․ Պուտին
Հրազդանում մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
Վլադիմիր Վարդանյանը կմասնակցի Մարդու իրավունքերի եվրոպական դատարանի դատավորների ընտրության հանձնաժողովի նիստին
Ծեծի է ենթարկել իր անչափահաս դստերը և փորձել սեռական հարաբերություն ունենալ նրա հետ
Այն, ինչ կներվի Բաքվին, չի ներվի Երևանին. Կրեմլը բաց է խաղում
ԵՄ ներկայությունը Բաքվին հանգիստ չի տալիս
Ադրբեջանը «կլրջացնի՞» ՀԱՊԿ-ի հետ ընկերությունը
Ազատագրվել ռուսական կախվածությունից. եվրաինտեգրման առաջնահերթությունները
Դիմակներն այլևս հանված են. Մոսկվան հանձնում է իր ամենաարժեքավոր ագենտին
Տղամարդը դանակահարել է նախկին կնոջն ու նրա քրոջը
Հայաստանը «դիվերսիֆիկացնում է» քաղաքականությունը, Ռոսատոմը մոդեռնիզացնում է Մեծամորի ԱԷԿ-ը
Գործակալ հիշեցնող Շահրամանյանը
Բաքվի խոշոր «խաղադրույքը»
Կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությունը նկատելի է գյուղատնտեսության և տնտեսության մի շարք այլ ճյուղերում. փոխնախարար
Ռուսաստանում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով նոր կասկածյալ է հայտնվել
Արմեն Գևորգյանը ԵԽԽՎ դիտորդական առաքելության կազմում կհետևի Հյուսիսային Մակեդոնիայի նախագահական ընտրություններին
Մի համագործակցության խրոնիկա
Հայաստանը չունի ավելի ուժեղ զենք, քան միջազգային իրավունքը. չկրակելը խելամիտ չէ
Սասունցի Դավթի դարաշրջանը չէ. ԱՄՆ-ից ակնկալիքներին զուգահեռ պետք է ամրապնդել պետությունը
Երևանում ծառի ճյուղը թեքվել և ընկել է էլեկտրական լարերի վրա. փրկարարները մասնատել են ծառի ճյուղը
21:40
Ղազախստանի դեսպանատունը խորհուրդ է տվել լքել Օդեսայի և Խարկովի մարզերը
Վիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ անչափահասների մասնակցությամբ․ կա վիրավոր
Քանի՞ մարդ է թունավորվել Հայաստանում
«Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում»․ Լավրով
Բաքվի անհիմն մեղադրանքն ու խորամանկ խաղը Բրյուսելից առաջ
«Կրոկուսի ահաբեկչության հեղինակներն Ուկրաինայից զգալի գումարներ և կրիպտոարժույթներ են ստացել»․ ՌԴ ՔԿ

Երկխոսությունը պետք է ոչ թե իշխանավորափոփոխության, այլ իշխանափոխության համար (տեսանյութ)

«Առաջին լրատվականի» զրուցակիցն է «Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամ Աշոտ Մանուչարյանը։


– ՀԱԿ-իշխանություն երկխոսությունը, չնայած կանխատեսումներին, որ բանակցային ֆորմատ չի ստանա, այդուամենայնիվ կայացավ և այժմ ընթանում են աշխատանքային հանդիպումներ: Երկխոսությունը քննադատվում է շատ ուժերի կողմից, հնչում են զանազան մեղադրանքներ, Ձեր գնահատմամբ` հրապարակում կանգնած հասարակ հայ քաղաքացուն ինչքանո՞վ էր պետք այդ երկխոսությունը, այսինքն` ինչպե՞ս կգնահատեք երկխոսության  անհրաժեշտության ներքին գործոնը:


– Հայ մարդուն այսօր պետք է, որ կյանքը փոխվի, փոխվի ամբողջապես, խորքային, այսինքն` հոգեցունց մի երևույթ է պետք, որին կհետևի այն, ինչ անվանում են հեղափոխություն: Երկխոսությունը նույնպես գործիք է իրավիճակը փոխելու, միգուցե ոչ կատարյալ գործիք, իր մեծագույն թերություններով, բայց ամենակարևորն այն է, որ դա փոփոխության գործիք է, և այստեղ փոփոխությունը տատանվում է հետևյալ շրջանակում` իշխանավորափոփոխությունից մինչև իշխանափոխություն: Իշխանությունն այս աշխարհի իշխանի ձեռքում է` եկեղեցական լեզվով ասած, և խոսք է գնում այն մասին, որ պետք է խլել այդ իշխանությունը, և այդ իշխանն այլևս չպետք է իշխի, եթե դրան հասնում ենք` լավ է, եթե դրան չենք հասնում, այլ միայն իշխանավորափոփոխություն ենք իրականացնում` այլ բան է: Եվ կարևոր է, թե այդ ընթացքն ինչքանով կօգտագործի մեր ժողովուրդը և ինչքանով կտնօրինեն դրսի ուժերը, որոնք նույնպես ավանդ են դրել, որպեսզի ստեղծեն գործիք իրենց խնդիրները լուծելու համար: Թե ինչքանով մեր ժողովուրդը թելադրող կլինի` ահա սա է պահի հարցը և սա է կարևորագույն հարցը:


– Իսկ արտաքին գործոնն այս գործընթացներում ինչքանո՞վ է առկա:


– Արտաքին գործոնը միշտ կա: Աշխարհի իշխանը ձևավորվել է որպես ամբողջական երևույթ, և այս աշխարհը կործանվում է: Այսօր ունենք «Տիտանիկը» և հստակ գիտենք, որ այն խորտակվում է, և մեզ խոստանում են մեր խցիկի կարգը բարձրացնել, և եթե մենք չորրորդում ենք` նկուղում մի ինչ-որ տեղ, ապա մեզ խոստանում են` եթե մեզ լավ պահենք, տեղ տան երկրորդի և երրորդի արանքում, ինչը բացարձակապես իմաստազուրկ երևույթ է, արտաքին աշխարհը մեզ որևէ բան տալ չի կարող, նա ինքը կարիք ունի օգնության, և մենք պետք է կարողանանք տնօրինել թե՛ մեր ճակատագիրը, թե՛ մեր ավանդը ներդնել մարդկության ճակատագրի մեջ:


– Կոնգրեսի գործունեության երեք տարիների ընթացքում` անգամ այն ժամանակ, երբ եղել են կուլմինացիոն պահեր, վերջինս ժողովրդին չի առաջնորդել Բաղրամյան 26, թեև կա կարծիք, որ փոփոխությունն ու իշխանափոխությունը հենց այնտեղ պետք է տեղի ունենա: Կարելի՞ է ասել, որ քաղաքական դաշտ բերելով երկխոսության մշակույթը` ՀԱԿ-ը փոխում է այն մտայնությունը, որ փոփոխությունները տեղի են ունենում Բաղրամյան 26-ում:


– Բաղրամյան 26-ով չի կատարվի փոփոխություն, այլ բան է` Բաղրամյան 26 կամ Մասիս լեռան գագաթ նվաճելն ինչքանով է հոգեցունց երևույթ, և ինչքանով այդ ցնցումը կարող է բերել ավելի ճիշտ վիճակների, որովհետև ամեն մի Բաղրամյան 26-ի նվաճում վերջին տարիներին բերել է նրան, որ գողերի ու ավազակների մի նոր ջոկատ է ձևավորվել, որովհետև գողությունն ու ավազակությունը համարվում են կատարելության նշան այսօրվա աշխարհում, մարդը ծնվել է, որ ուրիշներից չանթի, կուտակի, և մեր այսօրվա քաղաքական պնակի պատերազմը վերաբերում է զուտ դրան: Հենց մենք ենք, որ դաստիարակում ենք այն երեխաներին, որոնք հետագայում իրենց քույրերի վրա խաղաթուղթ են խաղում, դա ձևավորում է այսօրվա քաղաքական դաշտը, այսօրվա կառավարությունը, այսօրվա եկեղեցին, այդ բոլորը միասին տարան 16-ամյա Տաթևիկին նետեցին ներքև: Այս շիզոֆրենիան շարունակում է խորանալ, մարդիկ չեն հասկանում, որ դա հոգեկան հիվանդություն է, որ դա պետք է հաղթահարվի, և Բաղրամյան 26-ում դա չի կատարվում: Ես բոլոր շտուրմերին կողմ եմ, բայց մի պայմանով, եթե դրանց հիմնական իմաստն այն է, որ ես գնում են այնտեղ գտնեմ հոգու փոփոխություն: Եթե ես գնում եմ փոխելու այնտեղ նստած մարդուն, որպեսզի հետո մեր տղերքով անենք նույն բանը, ապա դա արդեն անհասկանալի է: Մենք արդեն սպանեցինք, ոչնչացրեցինք Հայաստանը և շարունակում ենք անդադար այդ ամենը անել մեր մոր հետ, դրանից ավելի մեծ մա՞յր: Դուք տեսեք` ինչ են անում Քաջարանում, ամեն տեղ` անդադար ծախում և բռնաբարում սեփական մորը, սրանով է զբաղված այսօր հայ ամբողջ ընտրանին, և մենք ասում ենք` Բաղրամյան 26 գնանք, թե չէ: Կարևոր չէ, թե ինչն ենք շտուրմով վերցնում, կարևորը մեր հոգին դրանից փոխվելու է:


– Իսկ երկխոսությունը կարո՞ղ է այլընտրանք լինել այդ «շտուրմերին»:


– Երկխոսությունը շատ լավ բան է, ընդհանրապես խոսելը շատ լավ բան է, որովհետև մարդը բանական էակ է: Վերջապես չի կարելի անդադար ապուշի տեղ դնել մարդուն և հինգերորդ դասարանի երեխային ուղարկել կախաղան: Խորհրդային Միության 70 տարիների ընթացքում ոչ մի այդպիսի դեպք չի եղել` ոչ թե նրա համար, որ ԽՄ-ն շատ կատարյալ էր, այլ այն պատճառով, որ ոչ մեկի մտքով չէր անցնի այսպիսի անբարոյականության պայմաններ ստեղծել, ինչպիսին մենք ենք ստեղծել: Այս ամենն է հիմա հարցերի հարցը, կարելի՞ է դա հաղթահարել երկխոսությամբ` անկասկած, բայց երկխոսությունը պետք է վերաբերի հիմքերի հիմքին: Երկխոսությանը պետք չէ կողքից նայել, պետք է թելադրել, այն դրականը, որ սովորել ենք այս վերջին չորս տարիների ընթացքում` գործիքի տիրապետումն է, ես նայում էի, թե ինչպես են մեր երիտասարդները թելադրում եկեղեցուն, թե որտեղ է այն հայտնվել, և մի կողմից հիանում էի, բայց մյուս կողմից` վատ էի զգում, քանզի հարցը այն չէ, որ եկեղեցուն վիրավորես, պիտակավորես, այլ այն, որ եկեղեցին իրոք խորը ճգնաժամի մեջ է` ինչպես բանակը, կրթությունը, տնտեսությունը, ինչպես ամեն ինչը: Հիմա մենք սկսել ենք եկեղեցու մասին խոսել, մարդիկ կան, որ շատ խորը հասկանում են եկեղեցու դերը, ինչո՞ւ չստացվեց նրանց ներքաշել այս զրույցի մեջ, ինչո՞ւ չստացվեց քննարկել հարցերի հարցը` եկեղեցին «Բենթլի» չպիտի նստի, բայց ի՞նչ պետք է նստի և ո՞ւր պետք է գնա, ի՞նչ է Հայ Առաքելական եկեղեցին` հիմնա՞րկ է, թե՞ հայ մարդկանց հոգևոր աշխարհը ձևավորողը: Այս հարցերի պատասխանը պետք է ստանային երիտասարդները:  Հիմա պետք է սովորենք, թե ինչպես ենք թելադրում թե՛ եկեղեցուն, թե՛ երկխոսություն վարող քաղաքական գործիչներին, սա կարևորագույնն է, պետք է մտածենք բոլորս:


– Ժիրայր Լիպարիտյանը գրել էր, որ եթե 90-ականներին արտագաղթը Հայաստանում հիմնախնդիր էր, ապա այսօր միջոց է, միջոց դատարկել Հայաստանը և ազատվել պայքարող զանգվածից: Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում արտագաղթի նման տեմպերը ազգային անվտանգության տեսանկյունից:


– Այդ արտագաղթը ինչքան շատ լինի, այնքան բան կարող ես վաճառել Հայաստանում, խոսող ավելի քիչ կլինի: Պատկերացրեք` բոլորը գնացել են, մի նախագահ է, և նա ինչքան բան կարող է վաճառել և ինչքան ջիպ կարող է գնել, սա այսօրվա հայի դրախտն է, և ես չգիտեմ այդ մարդուն ինչպես նկարագրեմ` հոգեկան հիվա՞նդ, թե՞ ժամանակակից աշխարհի քաղաքացի….


– ՀԱԿ-ի երեկվա հանրահավաքի ժամանակ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հայտարարեց, որ Հոկտեմբերի 27 և Մարտի 1 չբացահայտած ժողովուրդը իրավունք չունի ազգ կոչվելու: Ձեր կարծիքով` կգա՞ այն ժամանակը, որ այս դեպքերը կբացահայտվեն, և մեր ժողովուրդը կունենա ազգ կոչվելու իրավունք:


– Ազգ պետք է լինել. երբ որ շեղված է մարդկանց խումբն իր էությունից, ապա նա ազգ չէ, ինչքան էլ կոչենք: Անգամ եթե բացահայտվի մեկը կամ մյուսը, բայց շարունակվի այն, ինչ որ ստիպում է երեխաներին ինքնասպան լինել, եթե մեր իշխանավորները ձգտեն ավելի թանկարժեք փողկապներ կապել, ապա ի՞նչ ազգի մասին է խոսքը, սա ազգային էության կորուստ է: Բայց այդ էությունն ընդհանրապես չի կորչում, մարդկային համակարգն այնպես է կառուցված, որ պահպանում է այդ գծերը, պարզապես մենք ունենք էական շեղում մեր արժեհամակարգից, մենք վերցրել ենք կեղծ արժեքներ` ուրիշ դարաշրջանի համար ստեղծված, և կարծում ենք, թե ավելի իմաստուն և ռացիոնալ են նրանք, ովքեր կարողանում են ավելի շատ կուտակել, բայց հավաստիացնում եմ` գալու է այն պահը, երբ երանի են տալու նրանց, ովքեր այդ ամենը չունեն: Մուբարաքը, որ հիմա գնում է կախաղան` ընտանիքի հետ միասին, չէր մտածում, որ ստեղծում է այդ ապագան իր համար, հնարավոր է, որ լսել է, որ ուրիշները նման ապագա ունեցել են, բայց դա չի վերագրել իրեն, բայց վերջիվերջո մի օր այդ ամենը սարսափելի ձևով ժայթքում է: Հիմա շատ լավ է, որ երկխոսություն կա, բայց դա շատ ավելի լայն պետք է լինի, այդ քաղաքական շրջանակը կարող է խոսել այս կամ այն նեղ քաղաքական հարցերից, բայց դա չի հանգեցնում այս աշխարհի իշխանից աշխարհն ազատելուն, արժեհամակարգը այս խեղված վիճակից նորմալի բերելուն:


– Պարոն Մանուչարյան, երկխոսության հետագա զարգացման պայմաններում քաղաքական դաշտում ի՞նչ վերադասավորումներ կարող են լինել: Չնայած կոալիցիոն ուժերը մասնակցում են երկխոսությանը, սակայն հասկանալի է, որ հիմնականում երկխոսությունն ընթանում է ՀԱԿ-ի և ՀՀԿ միջև: Ձեր կարծիքով` այդ պայմաններում ընտրությունների շեմին, օրինակ, ի՞նչ է լինելու ԲՀԿ հետ, որտե՞ղ է այն հանդես գալու:


– Հայաստանի բոլոր գործընթացների մեջ կա ինչպես ներքին պահը, այնպես էլ արտաքին` արտաքին խաղացողները փորձում են թելադրել աշխարհաքաղաքական իրենց դիրքերը, և մտածել, թե որևէ մեկը կթողնի, որ Հայաստանի նման պատառը անցնի մեկ ուրիշին, ապա նման բան չի լինի: Եթե մենք ի վիճակի չենք լինի ձեռք բերել այն որակները, որոնց մասին խոսեցինք, ապա այստեղ մնում են զուտ արտաքին խաղացողները, իսկ ԲՀԿ-ն հանդիսանում է աշխարհաքաղաքական շատ կարևոր մի համակարգի (Ռուսաստանի) մաս, որը կարող է և ամենահիմար ձևով բացարձակ պարտություն կրել, բայց նաև կարող է ավելի կոշտ դրսևորումներով հանդես գալ, և այդ ընթացքում եթե մենք էլ բացակայում ենք, ապա շատ դժվար է ասել, թե ինչով կավարտվի այս ամբողջ գործընթացը:


– Իսկ ընդհանուր առմամբ երկխոսության օրակարգն ու հնարավոր ելքը ինչպե՞ս եք գնահատում:


– Այն ամենը, ինչ ասված է` ինչ-որ իմաստով հուսադրող է: Ոչ թե ես համարում եմ, որ որևէ հուսադրող բան կա արտահերթ ընտրությունների մեջ ինքնըստինքյան, կամ էլ եթե դրանք մերժվեն` Կոնգրեսը կոչ կանի ժողովրդին ոտքի կանգնել, այլ ես այդ բոլոր վիճակները համարում եմ որպես փոփոխության համար անհրաժեշտ հարթակ, հիմք. հիմքը ստեղծում են, և դա արդեն շատ մեծ դրական քայլ է: Իսկ ինչ վերաբերում է արդեն բուն գործողությանը, որի մասին խոսում են, ապա դա շատ խեղճ պնակ է, դա բանակցություններ են «Տիտանիկի» մեջ լավագույն դեպքում մեր տեղը փոխելու վերաբերյալ, իսկ որոշ առումով նաև այն, թե ամեն մեկը անհատական ինչպես կկարողանա հայտնվել առաջին կարգում:


– Իսկ աշնան թեժ լինելու մասին ի՞նչ կասեք:


– Եթե ընտրությունների մասին պայմանավորվեցին, էլի թեժ է լինելու, որովհետև ես Հայաստանում մեծ պոտենցիալ եմ տեսնում, որը կօգտագործի ստեղծված հնարավորությունները, որպեսզի այս փոփոխությունները վերածի հեղափոխական փոփոխությունների, և ընտրությունները դրա համար իդեալական հարթություն են:


– Այսինքն` նոր ուժերի ձևավորո՞ւմ եք կանխատեսում:


– Երբ ասում են ուժեր, սովորաբար հասկանում եմ այսպես` կա չանթողների տասը խումբ, և հարց է` 11-րդը կձևավորվի՞, թե՞ չէ: Դա ես ուժ չեմ համարում, ինձ ընդհանրապես չի հետաքրքրում, թե քանի հոգի իրար մազ կքաշեն ավելի շատ ջիպ առնելու համար, խոսքը գնում է մարդկանց մի փիլիսոփայության մասին, որը կարող է տարբեր տեղ լինել: ՀԱԿ-ում հսկայական մի այդպիսի զանգված ես տեսնում եմ, և դա խառնել ՀԱԿ-ի քաղաքական մի շրջանակի հետ, որը հակված է շատ ավելի նեղ փոփոխությունների կամ դեմքերի փոփոխությունների` ճիշտ չէ: Այդպիսի խմբեր կան ավելի շատ հասարակության մեջ, քան քաղաքական շրջանակներում, որովհետև քաղաքական շրջանակներն ավելի շատ են պղծվել, և նրանցից սպասել, թե մի ակնթարթում կփոխվեն` ճիշտ չէ: Փոփոխման ալիքը պետք է սկսվի, և նոր նրանք կհարմարվեն ու միգուցե վատն էլ չլինեն, բայց սեփական առանցքը փոփոխության նրանք չունեն, հակառակ դեպքում այսպիսի ողբերգական վիճակում չէին լինի մեր կուսակցությունները և այսպիսի ողբերգական վիճակի չէին հասցնի մեր երկիրը:


Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում