Հայաստանի հանրության շրջանում մեծ արձագանք է առաջացրել ՌԴ նախագահ Պուտինի նախօրեի ելույթը Վալդայ փորձագիտական ակումբի ամբիոնից: Այդ արձագանքը բավականին հակասական է՝ հիացականից, մինչև արձանագրում, որ Ռուսաստանը հավասարություն է դնում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, իսկ Էրդողանին հաստատում է որպես գործընկեր:
Գործնականում Պուտինի ելույթը իրապես պարունակում էր ուշագրավ շեշտադրումներ, որոնք իհարկե արժանի են ո՛չ հիացմունքի և ոչ էլ հուսահատության, այլ պարզապես իրողությունների արձանագրման և դիտարկման՝ Հայաստանի համար կարևոր եզրահանգումներ անելու համար: Մեծ հաշվով, Էրդողանի և Ադրբեջանի մասին խոսակցությունները հերթական անգամ հաստատում են լոկ այն, ինչը մեր հրապարակումներում թե՛ այս օրերին, թե՛ պատերազմից շատ առաջ արել ենք բազմիցս:
Խոսքն այն մասին է, որ Ռուսաստանը, ներկայումս շատ լավ պատկերացնելով Թուրքիայի ագրեսիվությունից բխող մարտահրավերները, ի վիճակի չէ զսպել դրանք նույն կոշտությամբ և ստիպված է լինելու առնվազն հռետորաբանության մակարդակում ավելի շուտ սիրաշահել Անկարային, Էրդողանին, քան հակադրվել և սրել իրավիճակը: Դուր գալիս է դա մեզ, թե ոչ՝ սա այլ հարց է, որը, սակայն, չունի որևէ նշանակություն: Մենք գործ ունենք այդ իրողության հետ, հետևաբար մեր մարտավարությունն ու ռազմավարությունը պետք է կառուցենք ելնելով դրանից:
Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանը չի ուզում կորցնել Ադրբեջանը, ըստ այդմ՝ չի կարող իրեն թույլ տալ նաև բացահայտ դիրքավորում Ադրբեջանի դեմ: Այդ իսկ պատճառով խոսելով, օրինակ, էթնիկ զտումների մասին, հայերի դեմ դաժանությունների մասին՝ Պուտինը միաժամանակ խոսում է նաև Ադրբեջանի «տարածքների վերադարձի» մասին: Եվ սա էլ՝ դուր գա մեզ, թե ոչ, իրողություն է, որի հետ գործ ունենք և ըստ այդմ՝ մենք մեր քայլերը պետք է դիտարկենք այդ իրողությունից ելնելով:
Ռուսաստանը մեզ դաշնակից է Հայաստանի հարցում, Արցախի հարցում կամ հայկական հարցում Ռուսաստանը մեզ դաշնակից չէ՝ այն պարզ պատճառով, որ չի կարող իրեն թույլ տալ Թուրքիայի հետ գնալ կոշտ դիմակայության: Հետևաբար այստեղ առաջանում է հարց՝ ինչ անել այդ դեպքում: Հեշտ պատասխան մենք չունենք, սակայն թերևս կան մի շարք պարզ նվազագույն անհրաժեշտ իրողություններ:
Նախ՝ պահել և ամրապնդել, որակապես և բովանդակությամբ արդիականացնել Հայաստանի հարցում ՌԴ հետ դաշնակցությունը, քանի դեռ մենք տեսնում ենք, որ Թուրքիայի հանդեպ առանձնապես այլ մոտեցում չունեն նաև արևմտյան երկրները: Միաժամանակ, Ռուսաստանի հետ Հայաստանի հարցում դաշնակցության ներուժը բարձրացնել այնքան, որ մենք կարողանանք դա արդեն լոկ մեր դեմքով ու խողովակով տարածել նաև Արցախում մեր անվտանգային խնդիրները լուծելու վրա: Միևնույն ժամանակ, աշխուժացնել դիվանագիտական ջանքը Թուրքիայի ռազմավարական զսպման քաղաքական կարողություններն ու կապերը ընդլայնելու ուղղությամբ: Սրա ներքո իհարկե բացվում են արդեն բազմաթիվ նուրբ շերտեր:
