«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է Շվեյցարիա–Հայաստան խորհրդարանական խմբի ընդհանուր քարտուղար Սարգիս Շահինյանը (Շվեյցարիա):
– Շվեյցարիայի ավետարանական ժողովրդական կուսակցությունը բաց նամակ է հղել երկրի ԱԳ նախարար Իգնասիո Կասիսին, որտեղ կոչ էր արել միջամտել և անհապաղ վերջ դնել Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիային։ Նամակը ստորագրել են կուսակցության նախագահը, փոխնախագահը, որոնք նաև խորհրդարանի անդամներ են։ Նրանք տեսնում են ցեղասպանության վտանգ Արցախում։ Այդ հայտարարությունն ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ Շվեյցարիայի խորհրդարանի վրա, ի՞նչ կարող ենք մենք ակնկալել։
– Նախ նշեմ, որ այդ կուսակցության նախագահը ոչ միայն խորհրդարանի անդամ է, այլև Հայաստանի հետ բարեկամական խմբի համանախագահներից մեկն է։ Այո՛, նրանք տեսնում են 100 տարի առաջ սկսված գործի շարունակությունը։
Ինչ վերաբերում է ակնկալիքներին, ապա ես անկեղծ պետք է լինեմ. Շվեյցարիայի ավետարանական ժողովրդական կուսակցությունը փոքր կուսակցություն է, չնայած կարողացավ 2-3 պատգամավորների անցկացնել։ Այս կուսակցությունը չնչին քաղաքական դեր ունի, սակայն իրենք շատ զգույշ են քրիստոնեական խնդիրների մեջ և իրենք մտնում են ավելի լայն խմբակցության մեջ, որը կոչվում է «կենտրոն»։ Այս խմբակցության մեջ է Քրիստոնեադեմոկրատական կուսակցությունը և ևս մեկ փոքր կուսակցություն։ Հիմա ի՞նչ հնարավորություններ ունի Շվեյցարիայի ավետարանական ժողովրդական կուսակցությունը ազդելու խորհրդարանի վրա։ Հնարավորությունը հրապարակային է, ոչ այնքան քաղաքական։ Իրենց քաղաքական ազդեցությունը կապն է, որ իրենք անձնական գետնի վրա այլ պատգամավորների հետ ունեն։ Իրենք հենց այդ ուղղությամբ էլ շարժվում են։ Շատ կարևոր էր, որ իրենք դա արեցին։ Դա միակ կուսակցությունն է այս պահին, որը բացեիբաց դիրքորոշում է ունեցել։
– Ընդհանրապես ինչպե՞ս եք գնահատում Արցախում պատերազմի վերաբերյալ Եվրոպայից եկող հայտարարությունները։ Եվրոպան, ընդհանուր առմամբ, որքանո՞վ լուրջ է ընկալում այն, ինչ տեղի է ունենում Արցախում, ինչո՞ւ են հասցեական գնահատականները քիչ։
– Իրականում արմատական գործողությունները տեղեկատվական ասպարեզում այդքան լայն չեն մեր կողմից։ Այսինքն՝ մենք շատ ուշացել ենք մարդկանց խնդիրները բացատրելու հարցում։ Այնպես չէ, ինչպես 2005-ին, որ մեր հանդեպ շատ ավելի բարձր ուշադրություն կար։ Բացի դրանից՝ սերնդափոխություն է տեղի ունեցել լրագրողների, և դժվար է նստել ու զրոյից նորից թելը փնտրել։ Չմոռանանք նաև սոցիալական ցանցերի դաշտի դինամիկան։ Այդ խնդրում բոլորովին տարբեր թիրախավորում կա, որի դեպքում իրապես պրոֆեսիոնալ մոտեցում է պետք։ Չի կարելի ուղղակի մեկ մամուլի հաղորդագրությամբ արդյունքի հասնել, ուշադրության արժանանալ։ Մյուս կողմից թուրքերն ու ադրբեջանցիները այս խնդրի մեջ բավականին շատ գումար են ներդնում։ Նրանք կարողացել են շատ պրոֆեսիոնալ մարդկանց գնել կամ, ավելի ճիշտ՝ վարձատրել։ Օրինակ՝ եթե ես տեղեկատվական խնդիրներով զբաղվող ոլորտի ընկերություն լինեմ, և մեկը գա վարձատրի որոշակի աշխատանքի համար, ես դա կանեմ, որովհետև ոչ ոք հիմա քաղաքական և սկզբունքային արժեքների վրա շեշտադրում չի անում։ Այնպես չէ, որ եթե մենք հայ ենք և քրիստոնյա ենք, մարդիկ պետք է վազեն ու մեզ օժանդակեն։ Այդպես չէ։ Հիմա մենք ստիպված ենք այդ ուղղությամբ որոշակի ծախսեր անել։ Այս տարի երեք հատ ցույց են կազմակերպել հայերը. մեկը հուլիսին, երկրորդը հոկտեմբերի 4-ին՝ Բեռնում, իսկ օրերս էլ Ցյուրիխում։ Կարողացանք մարդկանց ուշադրությունը գրավել միայն այն դեպքում, երբ ադրբեջանական SOCAR-ի և շվեյցարական «Միկրոսի» դեմ արշավ սկսելու սպառնալիքը տվեցինք։ Այդ պահին խնդիրը բոլորովին փոխվեց, մարդիկ սկսեցին մեզնով հետաքրքրվել, մեզ խոսք տալ, հնարավորություն տալ բացատրելու, որ յուրաքանչյուր լումա, որ գնում է SOCAR-ի գրպանը, դա մասսայական ոչնչացման ռազմամթերքի գնման համար է։
– Ինչպե՞ս եք գնահատում ընդհանրապես ստեղծված իրավիճակը, երբ վարչապետ Փաշինյանն ասում է, որ մեզ համար ընդունելի չէ «տարածքներ խաղաղության դիմաց» սկզբունքը, և որ պայքարելու ենք մինչև վերջ։
– Իհարկե, համաձայն եմ վարչապետի հետ, բայց եթե դուք այդպես սև ու սպիտակ մարդկանց երեսին ճպպացնեք, դա կլինի ոչ այդքան դիվանագիտական։ Բայց եթե մենք կարողանանք ասել, որ տարածքի վերաբերյալ խոսակցությունները կարող են ընկալելի լինել միայն այն դեպքում, երբ Ադրբեջանը լիովին վստահելի գործընկեր կլինի, որը Արցախի ինքնորոշման իրավունքը կճանաչի։ Երկրորդ՝ կտրուկ ձևով կհրաժարվի ռազմական ճանապարհով խնդիրը լուծելու հեռանկարից։ Եվ երրորդ, կտրուկ ձևով հայերի հանդեպ ցեղասպանամետ մտայնությունից կհրաժարվի, որ կքննարկենք տարածքների հարցը։ Եթե այդպես նա խնդիրը հրամցներ դրսի աշխարհին, արտերկրի լրատվամիջոցներին, գուցե մարդիկ այլ կերպ ընկալեին։ Ներքին լսարանի դեպքում ես վարչապետին հասկանում եմ։ Հիմա նստել ու խոսել տարածք հանձնելու մասին, երբ որ հենց այդ տարածքներից են փորձում մեզ ոչնչացնել, անհեթեթ է։ Մեզ նույնիսկ Գյանջայից են խփում, ուր մնաց՝ Ջեբրայիլից կամ Աղդամից։ Այսինքն՝ հրթիռները, որ մեզ հասնում են, օդանավերը, որ օդ են բարձրանում, արդեն սահմանամերձ տեղերից չեն, արդեն հարյուրավոր կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող բազաներից են, որ գալիս են։ Այս պատերազմը ցույց տվեց, որ մեր անվտանգության խնդիրն արդեն սահմանամերձ տարածքների մասին չէ։ Էլ ուր մնաց՝ այդ պայմաններում նստել ու հողային փոխզիջման մասին խոսել։ Շատ հեռու ենք դրանից, բայց պետք է մարդկանց այդ ամենը բացատրել։ Այսինքն՝ ճիշտ չէ կարգախոսային ձևով խնդիրը ներկայացնելը։
