Վերաքննիչ քրեական դատարանում ավարտվեց Գրիգոր Մաթևոսյանի գործով բերված վերաքննիչ բողոքների քննությունը:
Գործը քննվել է Տավուշի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում Զոյա Զաքինյանի նախագահությամբ:
Դեպքի պահին 25-ամյա Գրիգոր Մաթևոսյանին մեղադրանք էր առաջադրվել դիտավորյալ սպանության և դիտավորությամբ տուժողի առողջությանը ծանր վնաս հասցնելու համար՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104 հոդվածի 1-ին և 112 հոդվածի 1-ին մասերով:
Դատարանը հաստատված է գնահատել հետևյալը:
2016 թվականի մարտի 18-ին Գրիգոր Մաթևոսյանը տեղեկանալով, որ իր «BMW» մեքենան փորձել են վառել, կասկածել է Բերդ քաղաքի բնակիչներ Գագիկ Ճ.-ին ու Վրեժ Մ.-ին: Կասկածները պարզելու նպատակով հիշյալ երիտասարդներին նա առաջարկել է հանդիպել Տավուշ ջրամբարի մոտ:
Այնուհետև նա Դավիթ Բ.-ի հետ վերջինիս մեքենայով գնացել է տուն, դանակ է վերցրել, ի վերջո՝ հասել է պայմանավորված վայր՝ ջրամբարի մոտ:
Ժամը 22-ն անց 30-ի սահմաններում ջրամբարի հարակից տարածքում վիճաբանության ու ծեծկռտուքի ժամանակ Գրիգոր Մաթևոսյանը, ըստ դատական ակտի, իր ձեռքի դանակով հետևի կողմից հարվածել է Վրեժ Մ.-ին՝ Մանասին, վերջինս ստացել է ծանր վնասվածք: Այնուհետև Գրիգոր Մաթևոսյանը, ըստ դատական ակտի, դանակով հարվածներ է հասցրել նաև Գագիկ Ճ.-ի կրծքավանդակի ձախ կողմի առաջնային ու հետին մակերեսներին, ինչի հետևանքով Գագիկ Ճ.-ն տեղում մահացել է:
Գրիգոր Մաթևոսյանը դատական երկու ատյաններում էլ իրեն մեղավոր չի ճանաչել:
Առաջին ատյանի դատարանում նա հայտնել է, որ դեպքի օրը մեքենայով դուրս է եկել՝ բենզին լցնելու: Ճանապարհին մեքենան փչացել է: Այդ կողմով անցնող ընկերոջ՝ Դավիթի հետ գնացել են ծանոթի տուն՝ սուրճ խմելու: Իրեն զանգել ու ասել են, թե իր մեքենան վառվում է:
Անմիջապես գնացել է մեքենայի մոտ: Սկզբում մտածել է, թե սխալ միացումից է մեքենան վառվել, բայց հետո մեքենայի մոտ պլաստմասսայից շիշ են գտել՝ բենզինոտ: Մտածել է, որ մեքենան ինչ-որ մեկը միտումնավոր է վառել: Գնացել է մոտակա բենզալցակայան, հետաքրքրվել է, թե ով է շշով բենզին առել: Նույնիսկ տեսախցիկի նկարահանածն են նայել: Պարզ չի երևացել, բայց ինքը «մոտավորապես կասկածել է», որ Գագոն ու Մանասն են եղել:
Գնացել է ծանոթներից մեկի տուն՝ մտածելով, որ Գագոն ու Մանասն այնտեղ կլինեն: Նրանք, իրոք, այնտեղ էին:
Ինքը հարցրել է Մանասին՝ բենզինն առել են, որ իր մեքենան վառե՞ն: Մանասը չի ժխտել, որ շշով բենզին են առել, բայց ասել է, թե մեքենա վառելու համար չէին բենզին առել: Ինքն ասել է, թե օտար մարդու տանը պետք չի խոսեն, ավելի լավ է գնան՝ լճի մոտ խոսեն:
Ինքը դուրս է եկել այդ տանից, զանգել է Մհերիկին, քանի որ նա Գագոյի մանկության ընկերն էր, Գագոն նրան լսում էր: Մտածել է՝ Գագոն ու Մանասը ալկոհոլ են օգտագործել, իսկ ինքը վերջերս է նշանվել, բացի այդ՝ դատարանի որոշմամբ այլ գործով փորձաշրջանի մեջ էր, չէր ուզում նոր փորձանքի մեջ ընկնել: Մտածել է՝ Մհերիկը կխոսի Գագոյի հետ, ինքը՝ Մանասի հետ: Եթե պարզվեր, որ նրանք էին մեքենան վառել, հարցը պիտի փակեին-պրծնեին, «չոփը գերան չէին սարքելու»:
Ինքը լճի մոտ է կանչել միայն Մհերիկին ու Տիգրանին: Վերջինիս կանչել է, որովհետև նա «Վիլիս» ունի, իր մեքենան նրա մեքենայի օգնությամբ պիտի տեղափոխեր իրենց բակ:
Ինքը սկզբում ցանկացել է Գագոյի հետ խոսել, բայց Մհերիկն է նրա հետ խոսել, հարցրել է՝ դո՞ւք եք Գոքորի մեքենան վառել: Մանասն ասել է, թե բենզինն առել են անտառից փայտ բերելու-կտրելու, ոչ թե մեքենա վառելու համար: Կռիվ է սկսվել, ինքը գոռոց է լսել, թե Գագոն չի շնչում: Հետո լսել է Մանասի ձայնը՝ ի՞նձ խի խփին: Վազել ու ջուր է բերել: Մանասն իր հորեղբոր տղան է: Ինքը մոտիկ էր և՛ Մանասի, և՛ Գագոյի հետ: Վերջինիս հետ 2009 թվին գաղութում նույն խցում է եղել: Լճի մոտ շատ մարդ կար հավաքված: Չի հասկացվել՝ ով է խփել: Ասում էին՝ ո՞վ խփեց, ո՞վ խփեց:
Հետո ինքը գնացել է իր մեքենայի մոտ, այնտեղ են եկել ոստիկաններն ու իրեն տարել են բաժին:
Ինքը հարցրել է՝ ինչո՞ւ են իրեն կանչել: Ասել են՝ ինչի՞ ես սպանել տղաներին: Ինքը զարմացել է: Իրեն վախեցրել, ծեծել են: Եթե ինքը նպատակ ունենար այդ տղաներին վնասելու՝ միամիտ չի, կարող էր «հերթով-հերթով բոլորի հարցերը լուծել, վկաներ էլ չէր հավաքի…»:
Գրիգոր Մաթևոսյանը պնդել է, որ ինքը դանակով ոչ մեկին չի հարվածել, դեպքի պահին իր մոտ դանակ չի եղել: Ոստիկանությունում իրեն ծեծել են, որ «վիզ առնի» կամ մարդկանց անուններ տա՝ ասի, թե ով է խփել: Իրեն ինչ հայհոյանք տվել են, նույնը պատասխանել է: Վկաները վախենում են, որ կդատվեն, իրեն «շառով են տալիս», ինքը հանցագործություն չի կատարել, չգիտի, թե ով է կատարել:
Դատարանը եկել է եզրակացության, որ ամբաստանյալի ցուցմունքն արժանահավատ չէ:
Տուժողի իրավահաջորդը՝ սպանված Գագիկի մայրը, նշել է, թե դեպքից երեք-չորս օր հետո եղբոր հետ գնացել է հիվանդանոց՝ Վրեժին՝ Մանասին, տեսնելու: Նրա գիտակցությունը տեղն էր, նա իր ու եղբոր ներկայությամբ ասել է, թե իրեն ու Գագոյին Գրիգորն է դանակահարել: Հետո է Վրեժը ցուցմունքները փոխել:
Տուժողի իրավահաջորդը նշել է նաև, թե դեպքից մեկ ամիս առաջ լճի մոտ Մհերը, Գրիգորն ու իր տղան հանդիպել են՝ փողի վերաբերյալ պարզաբանում անելու:
Ըստ տուժողի իրավահաջորդի՝ «Գրիգոր Մաթևոսյանը շատ հմուտ դանակահարող է, այդքան մարդուն էլ հավաքել էր, որ կարողանա ջրից չոր դուրս գալ»:
Տուժողի իրավահաջորդը պահանջել է , որ բոլոր մեղավորները՝ ովքեր մատով անգամ դիպել են իր որդուն, պատժվեն օրենքի ամբողջ խստությամբ, իսկ Գրիգոր Մաթևոսյանը դատապարտվի ցմահ ազատազրկման:
Տուժողի իրավահաջորդը ներկայացրել է քաղհայցի պահանջ՝ 2 միլիոն 300 հազար դրամի չափով:
Գործով տուժող Վրեժ Մաթևոսյանը՝ Մանասը, նախաքննության սկզբում ասել է, թե Գրիգոր Մաթևոսյանն է իրեն ու Գագիկին դանակահարել, այնուհետև նա փոխել է ցուցմունքները: Պնդել է, որ դեպքի օրը բենզին գնել են անտառից փայտ բերելու ու կտրելու համար: Գրիգորի մեքենան վառելու հետ ոչ մի կապ չեն ունեցել: Տուժող Վրեժ Մաթևոսյանն ասել է, թե իր մեջ մինչև հիմա տպավորված են դեպքի վայրում լսած բառերը. «Մեռավ, արա, ջուր բերեք, Գագո, Գագո…»:
Երբ ինքը հետևից ծակոց է զգացել, ընկել և ուշագնաց է եղել, ոչինչ չի հիշում…
Դատարանն արժանահավատ է համարել տուժողի նախաքննական ցուցմունքները, որտեղ նա նշել էր, թե հարված ստանալուց հետո շրջվել ու տեսել է Գրիգորին՝ դանակը ձեռքին… Տեսել է նաև, որ Գրիգորը դանակը ձեռքին վազել է դեպի Գագիկն ու դանակով հարվածել է նրան, Գագիկն ընկել է: Այդ պահին ինքն էլ է ընկել՝ լսելով՝ արա, մեռան…
Դատարանը գործով ձեռք բերված ապացույցների համակցությամբ հաստատված է համարել Գրիգոր Մաթևոսյանին առաջադրված մեղադրանքը:
Դատարանը հաշվի է առել, որ դեպքից առաջ՝ 2015 թվականի հունիսի 19-ի դատավճռով Գրիգոր Մաթևոսյանը մեկ այլ գործով մեղավոր էր ճանաչվել տուժողի առողջությանը դիտավորությամբ ծանր վնաս հասցնելու համար՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112 հոդվածի 1-ին մասով, դատապարտվել էր 3 տարի ազատազրկման, նրա նկատմամբ պայմանական դատապարտություն էր կիրառվել ու սահմանվել էր 2 տարի փորձաշրջան:
Մեղսագրված արարքների՝ սպանության ու ծանր մարմնական վնասվածք հասցնելու պահին Գրիգոր Մաթևոսյանը եղել է փորձաշրջանի մեջ: Դատարանն արձանագրել է հանցագործությունների կատարման ռեցիդիվ Գրիգոր Մաթևոսյանի կողմից:
Դատահոգեբուժական-դատահոգեբանական համալիր փորձաքննության եզրակացությամբ՝ Գրիգոր Մաթևոսյանի մոտ որոշակի խանգարումներ ի հայտ են բերվել, բայց նա ճանաչվել է մեղսունակ, դեպքի պահին նա չի գտնվել ֆիզիոլոգիական աֆեկտի վիճակում:
Գրիգոր Մաթևոսյանը մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104 հոդվածի 1-ին և 112 հոդվածի 1-ին մասերով և դատապարտվել է 17 տարի ազատազրկման: Այս պատժին մասնակիորեն գումարվել է նախորդ՝ չկրած պատժի 1 տարին, վերջնական պատիժ է սահմանվել 18 տարի ազատազրկումը:
Պատժի սկիզբը՝ 2016 թվականի մարտի 20-ից:
Տուժողի իրավահաջորդի ներկայացրած քաղհայցի պահանջը թողնվել է առանց քննության, նրան իրավունք է վերապահվել քաղհայցի պահանջը ներկայացնել քաղաքացիական դատավարության կարգով:
Այս դատավճռի դեմ վերաքննիչ բողոքներ էին բերել դատավարության բոլոր կողմերը՝ ամբաստանյալի շահերի պաշտպանը, մեղադրող դատախազը, տուժողի իրավահաջորդը:
Ամբաստանյալի շահերի պաշտպանը պահանջել էր բեկանել դատավճիռը, Գրիգոր Մաթևոսյանի նկատմամբ կայացնել արդարացման դատական ակտ կամ գործն ուղարկել նույն ստորադաս դատարան՝ այլ կազմով նոր քննության:
Մեղադրող դատախազն ու տուժողի իրավահաջորդը պահանջել էին պատժի մասով փոփոխել դատավճիռը՝ պատիժը խստացնելու առումով: Տուժողի իրավահաջորդը պահանջել էր սահմանել 25 տարի ազատազրկում:
Տուժող Վրեժ (Մանաս) Մ.-ն վերաքննիչ դատարանում հայտնել է, թե կողմ է ամբաստանյալի շահերի պաշտպանի վերաքննիչ բողոքին: Նա պնդել է, թե Գրիգոր Մաթևոսյանն իրեն ու Գագիկ Ճ.-ին չի դանակահարել…
Վերաքննիչ դատարանը հաստատված է գնահատել, որ Գրիգոր Մաթևոսյանը տուժողների հետ հանդիպման գնալիս իրենց տանից վերցրել է մեծ դանակ ու ճանապարհին ընկերոջը՝ Դավիթին ասել է. «Տես դրա քամակը ոնց եմ ճղտոտելու»:
Գագիկ Ճ.-ն ու Վրեժ Մ.-ն, պատճառաբանելով, թե իրենց մեքենայի անվադողը ծակվել է, չեն ցանկացել գնալ ջրամբարի մոտ, բայց Գրիգորը նրանց հետևից ուղարկել է իր ընկեր Դավիթին, ով մեքենայով տուժողներին տարել է դեպքի վայր:
Հավաքվածների ներկայությամբ վերջիններս ընդունել են, որ պոլիէթիլենային շշով բենզին են գնել, բայց դրանով հաջորդ օրը գնալու էին անտառից բենզասղոցով ծառ կտրելու: Հանդիպման ժամանակ Գրիգորն առանձնացել է Վրեժի հետ, իսկ նրա ընկեր Մհերը՝ Գագիկի հետ՝ «փորձելով իրենց ագրեսիվությամբ ու ճնշումով նրանց խոստովանեցնել»:
Ըստ վերաքննիչ քրեական դատարանի կայացրած դատական ակտի՝ վկաների մեծ մասը հայտնել է, թե դեպքի վայրում դանակ տեսել է միայն Գրիգորի ձեռքին…
Ըստ դատական ակտի՝ իր հետ կանգնած Վրեժին դանակահարելուց հետո Գրիգորը, ասելով՝ «Դե տես՝ դանակով խփելը որն ա», հարձակվել ու դանակահարել է իրենից 2-3 մետր հեռավորության վրա գտնվող Գագիկ Ճ.-ին:
Վերաքննիչ քրեական դատարանը հիմնավոր կասկածից վեր ապացուցողական չափանիշով հաստատված է համարել, որ Գրիգոր Մաթևոսյանը իրեն պատկանող մեքենան հրկիզելու հանգամանքի շուրջ Տավուշի ջրամբարին հարակից տարածքում տեղի ունեցած վիճաբանության ու ծեծկռտուքի ժամանակ իր մոտ եղած դանակով դիտավորությամբ հարվածել է Վրեժ Մ.-ին, նրա առողջությանը պատճառել է ծանր վնաս, հետո սպանելու դիտավորությամբ դանակով հարվածներ է հասցրել Գագիկ Ճ.-ի կրծքավանդակի ձախ կողմի առաջնային ու հետին մակերեսներին ու նրան մահ է պատճառել, այսինքն՝ վերաքննիչ դատարանը հաստատված է գնահատել, որ Գրիգոր Մաթևոսյանը մեղավոր է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112 հոդվածի 1-ին և 104 հոդվածի 1-ին մասերով:
Դատարանը եզրահանգել է, որ տուժող Վրեժ Մ.-ն, նրա եղբայրն ու կինը դատարանում տվել են իրականությանը չհամապատասխանող ցուցմունքներ՝ ցանկանալով պաշտպանել իրենց ազգական Գրիգոր Մաթևոսյանին և նրան ազատել քրեական պատասխանատվությունից ու պատժից:
Վերաքննիչ քրեական դատարանը եզրահանգել է, որ Տավուշի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը գործը քննելիս ու լուծելիս թույլ չի տվել օրենքի որևէ խախտում, որը կարող էր հիմք հանդիսանալ դատավճիռը բեկանելու, գործը նոր քննության ուղարկելու համար:
Ըստ վերաքննիչ քրեական դատարանի դատական ակտի՝ ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից սահմանվել է կատարված արարքներին համաչափ պատիժ, այն խստացնելու առումով փոփոխելու հիմքեր նույնպես առկա չեն:
Վերաքննիչ քրեական դատարանը՝ Մ. Արղամանյան, Կ. Մարդանյան, Ա. Մնացականյան կազմով, մերժեց այս գործով բերված բոլոր բողոքները՝ Տավուշի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավճիռը՝ 18 տարի ազատազրկումով, թողնելով անփոփոխ, օրինական ուժի մեջ:
