«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Դավիթ Բաբայանը։
-Պարոն Բաբայան, Ստեփանակերտում տեղի ունեցավ Հայաստանի և Արցախի անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստ, որի ընթացքում ելույթ ունեցան հայկական երկու պետությունների առաջնորդները։ Ի՞նչ ընդհանուր դիտարկումներ ունեք։
–Սա Անվտանգության խորհուրդների առաջին համատեղ նիստն է և, ըստ իս, նոր մշակույթ է։ Տարբեր հարցերի շուրջ քննարկումները շատ արդյունավետ են ընթանում և, իհարկե, սա շատ դրական երևույթ է։
-Ի՞նչ ամրագրվեց այս նիստի արդյունքում՝ արդյոք այն, որ Արցախը թեկուզև սահմանափակ լիազորություններով մանդատ է տալիս Փաշինյանին բանակցությունները շարունակելու համար։
-Երբ խոսում են մանդատ տալու մասին, դա մի քիչ ճիշտ մեկնաբանություն չէ։ Հայաստանը, ինչպես նաև Արցախը, հանդիսանում են ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության և՛ կողմ և՛ նաև բանակցային կողմ։ Այդ կարգավիճակն ամրագրվել է 1994 թվականի Բուդապեշտի գագաթնաժողովի ժամանակ, երբ հիմնվեց նաև ԵԱՀԿ-ն։ Այսինքն՝ ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտությունն ունի երեք կողմ՝ Ադրբեջան, Ղարաբաղ և Հայաստան։ Ճիշտ է, Հայաստանը ստիպված է ներգրավվել, որովհետև Ադրբեջանն ագրեսիա է իրականացրել Արցախի նկատմամբ, և մայր Հայաստանը չէր կարող անտարբեր մնալ։ Եղավ այնպես, որ մայր Հայաստանը պետք է օգներ Արցախին ու, կամա թե ակամա, դարձավ բանակցության կողմ։ Հետևաբար, այստեղ մանդատ տալ-չտալու խնդիր չկա, քննարկվել են երկու հայկական պետությունների կենսական շահերի հետ կապված համագործակցության հարցեր՝ և՛ արտաքին, և՛ ներքին քաղաքականության և հակամարտության կարգավորման հետ կապված։ Նման հանդիպումները մենք այս տեսանկյունից պետք է դիտարկենք։
-Հայաստանի վարչապետը պնդում էր և այս հանդիպման ընթացքում էլ վերահաստատել է իր այն դիրքորոշումը, որ ինքն Արցախի անունից չի կարող բանակցել, հիմա մենք ի՞նչ ֆիքսենք. Ստեփանակերտը կողմ կլինի՞, եթե Փաշինյանը գնա ու մասնակցի այդ բանակցություններին։
-Մենք միշտ ասում ենք, որ պետք է բանակցային լիարժեք ձևաչափը վերականգնվի, ինչն իրավական փաստաթուղթ է։ Որևէ մեկը դա ժխտել չի կարող, բայց հասկանալի է, որ Ադրբեջանի քաղաքականության շնորհիվ Արցախը, որպես լիարժեք կողմ, չի մասնակցում բանակցություններին։ Այստեղ փաստորեն ունենք երկու տարբերակ՝ կա՛մ պետք է բանակցությունները տապալվեն, կա՛մ շարունակվեն թեկուզ այս ձևաչափով։ Հասկանալով խաղաղության ու կայունության կարևորությունը մեր տարածաշրջանում, նախընտրելի է շարունակել բանակցությունները՝ շեշտը դնելով հենց նշածս երկու սկզբունքների վրա։ Հնարավոր չէ ամբողջությամբ կարգավորել, որովհետև Արցախի ճակատագիրն առանց արցախցիների կարգավորել հնարավոր չէ։ Ադրբեջանն էլ պատրաստ չէ կարգավորման, սա էլ է խնդիր։ Սա նաև լավ հասկանում են եռանախագահները։ Հիմա ի՞նչ անել՝ տապալե՞լ բանակցությունները։ Այն, որ Հայաստանը շարունակում է բանակցությունները, կառուցողականության ամենաբարձր աստիճանի դրսևորում է, հայկական կողմը դա անում է, որովհետև շահագրգռված է խաղաղությամբ ու կայունությամբ։ Ահա այսպիսի իրավիճակ է։ Մենք կարծում ենք՝ գերադասելի է շարունակել բանակցությունները, ուշ թե շուտ Արցախի կարգավիճակը բանակցությունների սեղանին վերականգնվելու է՝ այլ տարբերակ չկա։ Պաշտոնական Երևանը շատ հստակ այդ գիծը վարում է՝ ասելով, որ այդ ձևաչափը պետք է վերականգնվի։ Մենք սա ողջունում ենք, նաև հիշեցնում, որ սա բարդ խնդիր է ու ժամանակատար։ Կա մեկ խոչընդոտ՝ Ադրբեջանի ապակառուցողական քաղաքականությունը։
-Այսինքն՝ գործընթացը չպարալիզացնելու համար Ստեփանակերտը դեմ չի լինի, եթե Փաշինյանը Ալիևի հետ հանդիպի։
-Ստեփանակերտի դեմ կամ կողմ լինելու հարցը չէ, մենք ինչո՞ւ պետք է դեմ լինենք։ Մենք ինչպե՞ս կարող ենք դեմ լինել, որպեսզի բանակցային գործընթացը շարունակվի, ու մայր Հայաստանը դա շարունակի, ի՞նչ է, մենք չե՞նք վստահում մայր Հայաստանին։ Բայց նաև ասում ենք, որ համապարփակ կարգավորման համար բոլոր ողջամիտ մարդիկ գիտեն, որ լիարժեք ձևաչափը պետք է վերականգնվի։
-Արցախի ԱԳ նախարար Մասիս Մայիլյանը նշել էր, որ լավ կլինի, եթե Մինսկի խումբը նոր ինչ-որ բան առաջարկի։ Դուք նման անհրաժեշտություն տեսնո՞ւմ եք այս փուլում։
-Ես կարծում եմ, որ բանակցային գործընթացն այնպիսի գործընթաց է, որ պարբերաբար նոր բաներ պետք է առաջարկվեն։ Մի շարք առաջարկներ, նախագծեր եղել են։ Գուցե արդեն պահն է, որ այլ առաջարկներ ևս լինեն։ Ժամանակը ցույց կտա։
