ԱՄՆ պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնի Անկարա կատարած այցից հետո կողմերը հայտարարել են, որ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել հարաբերությունների նորմալացման համար: Իհարկե, այդ պայմանավորվածության մասին հայտարարությունը մեղմ ասած երաշխիք չէ, որ թուրք-ամերիկյան վերջին շրջանում խիստ լարված հարաբերությունը իսկապես կգնա կարգավորման, սակայն ներկայումս արված հայտարարությունը բոլոր դեպքերում արժանի է ուշադրության: Կողմերի հարաբերությունը լարվածության գագաթնակետին հասավ օրերս, Սիրիայում թուրքական ռազմարշավի առիթով, երբ ԱՄՆ Անկարայաին զգուշացրեց Մինբիջի ուղղությամբ գրոհից, ասելով, որ քրդական այդ բնակավայրը գրոհելու դեպքում կստանան հարված: Ի պատասխան, Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը հայտարարել էր, թե ամերիկացիները չեն տեսել «օսմանյան ապտակ»: Այդ հայտարարություններից հետո եղավ Թիլերսոնի այցը: Ինչ է տեսել Թիլերսոնը Անկարայում, կամ ինչ է ցույց տվել Էրդողանին, պարզ չէ, սակայն հայտարարվել է հարաբերության նորմալացման մասին: Այդ հանգամանքը հետաքրքիր է մեկ այլ իրողության ֆոնին՝ թուրքական դատարանն ազատ է արձակել գերմանացի լրագրողին, որը տևական ժամանակ է ձերբակալված էր ահաբեկչության հետ կապերի համար: Դա թուրք-գերմանական գերլարվածության դրսևորումներից մեկն էր:
Հետաքրքիր է, որ լրագրողին Անկարան ազատ է արձակել այն ընթացքում, երբ Բեռլինում Անգելա Մերկելի հետ բանակցում էր Թուրքիայի վարչապետ Յըլդըրըմը: Այդպիսով, գոնե ներկայումս նշմարվում է երկու գերլարված ուղղությամբ Թուրքիայի հարաբերության որոշակի կարգավորման միտում: Ինչքանով է դա ուղղակի ժամանակ շահելու միջոց թուրքական դիվանագիտության համար, և որքանով է այդուհանդերձ Թուրքիան գիտակցել, որ Արևմուտքի հետ հարաբերությունը կարող է անցնել հետդարձի կետն ու այլևս դառնալ լրջագույն խնդիր իր համար, բավականին դժվար է ասել և դա իհարկե ունի ժամանակի քննության կարիք: Սակայն ընդհանուր առմամբ, թուրք-ամերիկյան, թուրք-գերմանական հարաբերության կարգավորման միտումները ողջունելի են անմիջական հարևան Հայաստանի համար:
Թուրքիայի՞ կանոններով են կարգավորվում հարաբերությունները, թե՞ Արևմուտքի, թերևս կարևոր հարց է, սակայն էականն այստեղ այն է, որ Անկարան լինի կանխատեսելի դաշտում: Իսկ Արևմուտքի հետ հարաբերությունների կարգավորումները այդ դաշտից են կամ կարող են բերել այդ դաշտ: Դա էլ իր հերթին կարևոր է Հայաստանի համար, անկախ հայ-թուրքական հարաբերությունից: Բանն այստեղ թե անմիջական հարևանության գործոնն է, թե արցախյան խնդրում Ադրբեջանի վարքագծի հարցը, որտեղ Թուրքիան կանխորոշող գործոններից մեկն է, թե ռուս-թուրքական հարաբերության խնդիրը, որտեղ Հայաստանը մշտապես ունեցել է ռիսկեր, հատկապես եթե Անկարան գտնվի արևմտյան «հովանոցից» դուրս: Արևմուտքում խուլիգան Թուրքիան Հայաստանի համար խնդիր է, սակայն խնդիրներն ավելին կարող են լինել, թե գործ ունենանք «տանից հեռացած» «անառակ որդի» Թուրքիայի հետ: Ըստ այդմ, ամերիկա-թուրքական կարգավորման մասին ներկայիս հարաբերությունը բարենպաստ է լարվածության գերբարձր ռեժիմի որոշակի թուլացման տեսանկյունից, ինչը սակայն ամենևին չի նշանակում այդ ռեժիմի չեղարկում:
Մյուս կողմից, այստեղ շատ հետաքրքիր է հարցը, թե ինչ վեկտորում կլինի Թուրքիայի հարաբերությունը Արևմուտքի մյուս առանցքային կենտրոնի՝ Փարիզի հետ: Անկարան կարծես թե համաժամանակ գնում է Վաշինգտոնի և Բեռլինի հետ հարաբերության կարգավորման: Արդյո՞ք այդպիսով փորձ է արվում պատրաստվել Փարիզի գրոհին, որի ակնարկներ Ֆրանսիայի նոր և հավակնոտ նախագահ Մակրոնն արել էր օրերս ֆրանսիահայ կազմակերպությունների հավաքի ժամանակ, առանձնազրույց ունենալով նաև Թուրքիայի հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլանի հետ և ակնարկելով նաև հայկական կառույցներին, որ պետք է գործել, ոչ միայն խոսել:
Գործելու մասին Մակրոնը ի դեպ խոսել էր նաև Սերժ Սարգսյանի այցի ընթացքում, ասելով, որ քննարկել են Հայաստանի հարևան երկրներում, այդ թվում Թուրքիայում կարևոր զարգացումների հարցը և դա ոչ միայն լրացուցիչ մարտահրավերների աղբյուր է, այլ նաև առաջացնում է քայլեր կատարելու անհրաժեշտություն: Կլինի՞ ֆրանսիական գրոհ, և ի՞նչ դեր կունենա այդտեղ հայկական գործոնը:
