Թե՛ Հայաստանը, թե՛ աշխարհը գտնվում են իսկապես պատմական զարգացումների գործընթացում: Այդ պատմականության միջավայրում Հայաստանը ունի լրջագույն անելիքներ թե՛ ներքին կյանքի, թե՛ արտաքին քաղաքական վարքագծի տեսանկյունից: Շատերիս սխալմամբ թվում է, որ սեպտեմբերի 3-ից հետո Հայաստանի ներքին կյանքում շատ բան չի մնացել, սակայն հենց սեպտեմբերի 3-ին տեղի ունեցածը նշանակում է Հայաստանի հասարակական ինքնագիտակցության, մտածողության, մշակույթի էական վերանայումներ, քանի որ այդ ամենի ներկայիս որակը բացարձակապես չի համապատասխանում այն դերին ու առաքելությանը, որ, անկախ իր կամքից, ունի Հայաստանը ներկայիս ժամանակահատվածում: Ընդ որում, առաջիկայում՝ Մաքսայինին անդամակցելու մտադրության մասին հայտարարությունից հետո, Հայաստանի հասարակությունն իր գործողություններով պետք է փաստի առաջ կանգնեցնի իշխանությանը հսկայական, մասշտաբային փոփոխություններով, որովհետև իրադարձությունները բավական դինամիկ են զարգանում:
Բայց ակնհայտ է, որ այդ մասշտաբների և սեղմ ժամկետների պայմաններում Հայաստանն ապրում է գրեթե լիակատար իներտության մեջ, եթե չհաշվենք քաղաքացիական հանրության այն փոքրաթիվ ակտիվ զանգվածին, այն նոր երիտասարդությանը, որ ստանձնել է իր բաժին պատասխանատվությունը երկրի ապագայի համար ու դեռ մի բան էլ ավելին:
Մնացյալ առումներով, պատմական այս ժամանակաշրջանում, մենք, բացի քաղաքական առևտրից, բացի կուլիսային խորհրդավոր պայմանավորվածություններից, իշխանության և բիզնեսի համար մանր «ռազբորկաներից» և ընդդիմադիր դաշտի համար ոչ ավելի խոշոր պայքարից, Հայաստանում չենք տեսնում որևէ քաղաքական միավորի, որևէ հանրային շերտի, որևէ էլիտայի պատմական վարքագիծ: Ավելին, այդ էլիտա հասկացությունը շատերի դեպքում պարզապես չակերտավոր է, ընդ որում, դա էլ՝ մեղմ բնորոշմամբ: Բոլորը խոսում են պատմականության մասին, պատմական հանգրվանի մասին, սակայն որևէ մեկը հանրությանը չի դրսևորում պատմական վարքի օրինակ, որևէ մեկը հանրությանն առարկայորեն չի մատուցում, թե ինչն է այդ պատմականությունը, որոնք են դրա ընթացքում ստեղծվող հնարավորությունները, և որոնք են լրջագույն, կրկնապատկվող վտանգները:
Հայաստանի քաղաքական դաշտն ապրում է այնպես, ինչպես քսան տարի շարունակ. ամեն ուժ պտտվում է միմիայն իր առանցքի շուրջը՝ պտտելով նաև հասարակությանը: Կամ ավելի շուտ՝ փորձելով պտտել նաև հասարակությանը, որովհետև հանրությունն այլևս չի ցանկանում պտտվել քաղաքական ուժերի առանցքի շուրջ: Դրանից հասարակության մոտ միայն գլխապտույտ է առաջանում, երբեմն՝ նաև սրտխառոց:
Մինչդեռ պատմական ժամանակաշրջանը պահանջում է, որ քաղաքական համակարգը, քաղաքական և հասարակական էլիտաները կամ «էլիտաները» հասարակությանը բոլորովին այլ զգացումներ հաղորդեն, այլ տրամադրություն և տրամադրվածություն, որովհետև, առանց դրա, Հայաստանը չի կարողանալու հաղթահարել պատմական ժամանակաշրջանի մարտահրավերները և բաց է թողնելու պատմական հնարավորությունները:
Լուսանկարը` PanARMENIAN Photo-ի
