Դեռևս 2010 թ. Հայաստանի կառավարությունը նախաձեռնեց «Լեզվի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ, որոնք թույլ կտային ՀՀ տարածքում ազգությամբ հայ երեխաների համար բացել օտար լեզվով դասավանդմամբ դպրոցներ: Այդ ծրագիրը հանդիպեց բուռն հասարակական դիմադրության: «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» քաղաքացիական նախաձեռնության և մտավորականության հզոր ճնշման ներքո ի վերջո սահմանափակումներ մտցվեցին այդպիսի դպրոցների թվաքանակի ու մեկնարկային մակարդակի առումով, սակայն օրենքի փոփոխություններն ամեն դեպքում ընդունվեցին:
Երեք տարի անց՝ այս տարվա հունիսի 19-ին ԱԺ-ում 67 կողմ, 5 դեմ և 12 ձեռնպահ համամասնությամբ երրորդ ընթերցմամբ ընդունվեց ««Դիլիջանի միջազգային դպրոց» ծրագրի շրջանակներում հարկային և մաքսային արտոնություններ տրամադրելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը: Դպրոցում, հիշեցնենք, դասավանդումն իրականացվելու է անգլերենով, իսկ հիմնադիրը ռուսաստանաբնակ գործարար Ռուբեն Վարդանյանն է: Երբ օրենքն առաջին անգամ հունիսի 11-ին ընթերցվեց ԱԺ-ում, «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» նախաձեռնությունը հանդես եկավ առաջարկով՝ կրթական միջազգային ծրագրերը Դիլիջանի միջազգային դպրոցում Հայաստանի քաղաքացի ազգությամբ հայ ուսանողների համար թարգմանել և ներդնել հայերենով: Դա լիովին հնարավոր է, քանի որ դեռևս երկու տարի առաջ «Միջազգային բակալավրիատ» կազմակերպության շրջանային տնօրեն Էնդրյու Կերնին ՀՀ ԿԳ նախարարին ուղղված իր նամակում չի բացառել միջազգային բակալավրիատի դիպլոմային ծրագրի հայերեն թարգմանվելու հնարավորությունը:
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում «Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցների վերաբացմանը» նախաձեռնության անդամ Արամ Ապատյանն ասաց, որ հայերեն թարգմանելու ուղղությամբ որևէ քայլ չի արվել, և դա եղել է միտումնավոր, որպեսզի օտարալեզու դպրոցների բացմանը ոչինչ չխանգարի։ «Հակառակ դեպքում եթե ծրագիրը թարգմանված լիներ հայերեն, հարց կծագեր, թե ինչու չի իրագործվում ծագումով հայ ուսանողների համար թարգմանությունը»,- հավելեց նա: Նա կոչ է անում «Դիլիջանի միջազգային դպրոց» ծրագրի հիմնադիրներին իրականացնել ծրագրերի թարգմանությունը և ներդնել դրանք իրենց դպրոցում սեփական նախաձեռնությամբ՝ նշելով, որ թարգմանությունը համահունչ կլիներ Ռուբեն Վարդանյանի կողմից հնչեցրած մտահոգությանը հայոց լեզվի և հայալեզու կրթության ներկա մակարդակի կապակցությամբ:
Նախաձեռնության մեկ այլ ակտիվիստ՝ Արմեն Հովհաննիսյանն էլ ընդգծեց, որ այսօր ԱԺ-ում իրենք չունեն պատգամավորների այն կորիզը, որը հետևողականորեն փորձում էր պաշտպանել իրենց դիրքորոշումը. «Հիմա մի քանի պատգամավոր կա, որ կիսում է մեր մտահոգությունները, բայց այդ թիվը նվազել է, դրա համար էլ դժվարանում է ԱԺ-ի հետ աշխատելը: Բողոքի, ճնշման ակցիաները դժվարանում են նաև «Լեզվի մասին» օրենքն այլանդակելուց հետո, դրանք դառնում են նույնիսկ անիմաստ»:
Այնուամենայնիվ, նախաձեռնության դիրքորոշումը մեկն է ՝ՀՀ քաղաքացին միջնակարգ կրթությունը պիտի ստանա հայերենով, մարդը պետք է ստանդարտ, պետական տիպի ատեստատ ստանա. «Մեր երկրի քաղաքացին պիտի կիսի մեր արժեհամակարգը։ Մենք պետք է մե՛ր երկրի համար կրթենք երեխաներին, ոչ թե այլ երկրների համար կադրեր պատրաստենք: Եթե դա պաշտպանվի, ապա խնդիր չկա»,- հավելեց պրն Հովհաննիսյանը:
