Արցախի Հանրապետության անկախության տոնի կապակցությամբ «Արարատ» հեռուստաընկերության մեր գործընկերները բացառիկ հարցազրույց են ունեցել ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի հետ:«Արմենպրես»-ը ներկայացրել է այն ամբողջությամբ:
– 1991թ. սեպտեմբերի 2-ին ԼՂԻՄ և Շահումյանի շրջանի պատգամավորները հռչակեցին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը: Այդ օրը ինչպե՞ս է Ձեր մեջ տպավորվել, ի՞նչ հիշողություններ ունեք:
-Այդ օրը ողջ Արցախը լցված էր խանդավառությամբ: Բոլորը հասկանում էին, որ տեղի է ունեցել պատմական իրադարձություն: Չափազանց բարձր էր նաև միասնականության ոգին: Միևնույն ժամանակ, մենք հասկանում էինք, որ անհրաժեշտ է լինելու պաշտպանել նորաստեղծ Արցախի Հանրապետությունն ադրբեջանական ագրեսիայից: Չնայած նրան, որ մենք այդ ժամանակ չունեինք կանոնավոր բանակ, զենք ու զինամթերք, կար ներքին խորը համոզվածություն, որ սեփական ուժերով մենք անպայման ի վիճակի ենք լինելու կերտել մեր ազատ պետականությունը:
–Երբ հռչակվում էր Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը, նախատեսե՞լ էիք կամ պատկերացնու՞մ էիք, որ Ադրբեջանը լայնածավալ պատերազմ է հրահրելու:
-Ինչպես ես նշեցի, նման տեսլական գոյություն ուներ, թեպետ կային նաև մարդիկ, ովքեր չէին պատկերացնում, որ գործընթացները կընթանան հենց այդպիսի հունով:
–Պատմությունը «եթե»-ներ չի սիրում, այնուամենայնիվ` Ադրբեջանին կապիտուլացնելու ռեսուրս կա՞ր 1994-ին: Հնարավո՞ր էր ավելին անել, օրինակ` զարգացնել ռազմական հաջողությունները Բարդայի ուղղությամբ:
-1994թ. Ադրբեջանի Հանրապետությունն ու նրա բանակը լիովին պարտվել էին պատերազմում, և պաշտոնական Բաքուն խնդրում էր խաղաղություն պաշտոնական Ստեփանակերտից: Իհարկե, պատմությունը «եթե»-ներ չի սիրում, և ոչ ոք չգիտի՝ ինչ կլիներ, եթե մեր բանակը շարունակեր իր հաղթարշավը: Միևնույն ժամանակ, անհրաժեշտ է հաշվի առնել մի շարք հանգամանքներ՝ ավելի հստակ պատկերացնելու այն ժամանակ կայացրած որոշման տրամաբանությունը:
Նախ և առաջ, մենք նվաճողական նպատակներ չէինք հետապնդում: Այսինքն, հարցը տարածքների կամ սահմանների ընդլայնումը չէր, այլ երկիրն ու ժողովուրդը փրկել կործանումից և ոչնչացումից, ինչպես նաև հուսալի երաշխիքներ ստեղծել մեր անվտանգության պահպանման համար: Կարևոր էր նաև նոր զոհեր չունենալը: Բացի դրանից, մենք, ինչպես ցանկացած ողջամիտ ժողովուրդ, ուզում ենք ապրել խաղաղության մեջ, և հաշվի առնելով երկրի ստացած խոր վերքերը և լայնամասշտաբ ավերածությունները, խաղաղությունն ավելի գերադասելի էր, նամանավանդ որ դա եղել է արժանապատիվ խաղաղություն, ո րն ամրագրել ենք հաղթանակով:
–Արցախը չճանաչված հանրապետություն է, բայց 1994-ի ստատուս-քվոն մինչ օրս պահպանվում է: Մի կողմից միջազգային հանրությունը ակնհայտ ճնշում չի գործադրում Արցախի վրա, մյուս կողմից`տարեցտարի ավելանում է Արցախ այցելող տարբեր երկների պատգամավորների և այլ պաշտոնյաների այցելությունը, մի շարք երկրների մարզեր, նահանգներ ճանաչում եմ Արցախի անկախությունը: Արդյո՞ք սա ինչ-որ ձևաչափով միջազգային ճանաչում չէ:
-Մենք բազմիցս ընդգծել ենք, որ Արցախի միջազգային ճանաչումը լոկ ժամանակի խնդիր է: Դա բնական է, որովհետև մենք վաստակել ենք այդ իրավունքը՝ առաջին հերթին կառուցելով նորմալ ժողովրդավարական պետություն, որը որևէ սպառնալիք չի ներկայացնում քաղաքակիրթ աշխարհին: Նման պետությունը վաղ թե ուշ ճանաչվելու է: Իհարկե, մենք պասիվ դիրք չենք որդեգրել և ակտիվորեն աշխատում ենք այս ուղղությամբ Հայաստանի ու Սփյուռքի հետ միասին և արդեն իսկ ունենք շոշափելի ձեռքբերումներ: Համոզված եմ, որ այս ուղղությամբ կշարունակենÖ „ գրանցել լուրջ հաջողություններ նաև ապագայում:
–Ադրբեջանը սպառնում է ոչ միայն Արցախի բնակչությանն ու տարածքային ամբողջականությանը, այլև` Հայաստանի Հանրապետության: Այս տեսքով Ադրբեջանը սպառնալիք չէ արդյո՞ք հայ ժողովրդի, հայկական պետականության համար, և ինչպե՞ս պետք է չեզոքացնել այդ սպառնալիքը:
-Ես կասեի՝ Ադրբեջանը սպառնալիք է ոչ միայն հայ ժողովրդի և հայոց պետականության, այլև ողջ քաղաքակիրթ աշխարհի համար, և տարբեր զարգացած երկրներ օրեցօր ավելի լավ են պատկերացնում այս ամենը: Պաշտոնական Բաքվի վարած ագրեսիվ, ազգայնամոլական քաղաքականությունն ամենամեծ սպառնալիքն է նաև Ադրբեջանի ժողովրդի համար, որովհետև ատելության վրա հիմնված պետական գաղափարախոսությունը երբևիցե լավ բանի չի բերի:
Ինչ վերաբերում է մեր անելիքներին, ապա դրանք շատ պարզ են և հստակ. պետք է շարունակել զորացնել մեր բանակը, զարգացնել տնտեսությունը և ամրապնդել Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք եռամիասնությունը: Դա է մեր հաղթանակների և հաջողությունների գրավականը:
–Արցախը նույնականացված է հայ ժողովրդի հաղթանակի, ազգային հպարտության և վերջին հազարամյակում, թերևս, ամենամեծ հաղթանակի հետ: Այս հաղթանակը զարգացնելու ի՞նչ ուղիներ եք տեսնում, ո՞րը պետք է լինի հաջորդ քայլը:
-Կարծում եմ՝ ես այդ հարցին արդեն պատասխանեցի. մեր հաջողությունների և հաղթանակների հիմքը հզոր պետությունն է, մարտունակ բանակը և հայրենասեր ու համախմբված հասարակությունը:
– Ադրբեջանի հետ դիմակայությունը շարունակվում է գրեթե բոլոր ոլորտներում` սկսած սահմանից, վերջացրած քարոզչական դաշտում: Ի՞նչ բացթողումներ կան այս պայքարում, որ հայկական կողմը պետք է արագորեն շտկի:
-Կարծում եմ, որ Ադրբեջանն արժանի հակահարված է ստանում բոլոր ոլորտներում՝ լինի դա սահմանին, թե քարոզչական դաշտում: Եվ ես չեմ համարում, որ Բաքուն հաջողված քաղաքականություն է վարում, որովհետև մենք տեսնում ենք, թե ինչ խնդիրների առաջ է կանգնում Ադրբեջանը իր իսկ վարած քաղաքականության պատճառով: Մեր տեսլականն արմատապես տարբերվում է և հիմնված չէ ատելության ու կաշառքի վրա, ինչը, անկասկած, առավելություն է և հնարավորություն է տալիս ավելի շոշափելի հաղթանակներ կերտելու:
