«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Գյումրիի նախկին քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանը:
– Պարոն Ղուկասյան, վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը երեկ այցելել էր Գյումրի, որտեղ բնակիչները դժգոհել էին նոր ստացած բնակարանների որակից, մինչև հիմա տնակներում ապրելու և սոցիալական վիճակից: Ո՞րն է պատճառը, որ Գյումրիի խնդիրները շարունակում են անլուծելի մնալ:
– Գյումրիում սոցիալական վիճակը շատ վատ է, ես այդ մասին ասում եմ 1996 թվականից: Քաղաք պահելը չի նշանակում միայն բնակարան կառուցել: Քաղաք նշանակում է` արդյունաբերություն, աշխատատեղեր: Եթե ռուսական 102-րդ բազան այստեղ չլիներ, Գյումրին ընդհանրապես քաղաք չէր լինի: Գյուղեր կան, որ ավելի շատ աշխատատեղեր ունեն: Սրա մասին պետք է լուրջ մտածեն: Մենք հարուստ գյումրեցիներ չունենք, որ այստեղ մեծ ներդրում անեն, թեև ով էլ լինի, Երևանում կանի, որովհետև Երևանում է գտնում իր շուկան: Ամբողջ աշխարհում ազատ տնտեսական գոտիներ կան, որտեղ հարկերը կրճատում են որոշակի ժամանակ: Եվ եթե մարդիկ մտածում են, որ օլիգարխները կարող են գալ և այստեղ գրասենյակներ բացել, նրանց համար էլ կարելի է մի այլ օրենք մտածել: Մեր թվարկությունից առաջ էլ է այդպես եղել, գիտե՞ք: Ամբողջ աշխարհում հարյուրավոր տարիներ արտոնություններ են տվել:
– Իսկ այդ հարցերը ինչո՞ւ Դուք չփորձեցիք լուծել այն տարիներին, երբ Գյումրիի քաղաքապետն էիք:
– Իմ քաղաքապետության ժամանակ Հայաստանի բոլոր քաղաքապետերն ու մարզպետներն այնքան առաջարկություններով հանդես չեն եկել, որքան ես եմ արել` օրենքների փոփոխությունների, տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու աղետի գոտու վերականգնման հետ կապված: Դուք ինձ լավ չեք ճանաչում, պետք է կարդայիք իմ ժամանակահատվածի հարցազրույցները:
– Այդ դեպքում ինչո՞ւ չեն լուծվել այդ հարցերը:
– Շատ հարցեր են լուծվել, իմ օրոք 17 հազար բնակարան է կառուցվել` նախկին և ներկա նախագահների օրոք: 26 տարի է` մարդիկ սպասում են դոմիկում: Դա սարսափելի բան է: Մենք ոչ թե բողոքում ենք, այլ ճար չունենք, դոմիկում ապրող մարդը ճար չունի, ելք չունի: Պատկերացնում եք, մի կյանքի կես է ապրում են դոմիկներում՝ ցրտի ու շոգի մեջ:
– Նախկին ու գործող նախագահները երբեմն հայտարարում են, թե 5 տարի կամ մի քանի տարի հետո Գյումրին աղետի գոտի չի լինի, այնտեղ տնակներ չեն լինի, բայց այդ վիճակը շարունակվում է:
– Ճիշտն ասած` երկու նախագահներն էլ միշտ կառուցապատել են, մեծ աշխատանք են տարել աղետի գոտու վերականգնման համար, բայց, ցավոք սրտի, կողքից շատ նախարարներ, շատ կուսակցություններ ապակողմնորոշել են, թե շատ եք կառուցում, այդքան մարդ չկա: Եվ իմ օրոք, երբ ասում էի, թե 5700 անօթևան կա, Քաղաքաշինության նախարարությունը և մի կուսակցություն ասում էր, թե քաղաքապետը ավելացրել է թվերը: Նախկին մարզպետ Ռոմիկ կար: Եվ վերջապես համոզվեցին, որ քաղաքապետը ճիշտ էր ասում, մինչև այսօր 400-ից ավելի անօթևաններ կան: Այսինքն` պետք էր ոչ թե պաշտոնը պահել և պաշտոնի համար հաճոյախոսություն անել, այլ ճշմարտությունն ասել, որ նախագահները տեղյակ լինեին, թե այդքան անօթևաններ կան: Իսկ այդ համարձակներից մեկը եղել է այս անձնավորությունը, ում հետ հիմա խոսում եք:
– Դուք ողջունում էիք Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցությունը: Բայց հիմա այդ կառույցը նախաձեռնող Ռուսաստանը չի շտապում Հայաստանին արագ ներգրավել ԵՏՄ:
– Ես ողջունում եմ, բայց վերապահումներով: Ես ընդհանրապես ռուսամետ եմ, բայց ինչ-որ նրանք չալեն, մենք չպետք է պարենք: Պետք է մեր ազգային խնդիրները դնենք Եվրոպայի և մյուսների դեմ: Պետք է մի քիչ խաղ խաղանք: Թեև այնպիսի երկրներով ենք շրջապատված, որ մեզ համար շատ դժվար է քաղաքականություն վարելը, որովհետև առաջը սուր, հետևը՝ հուր, սուգ-վայնասուն: Դրա համար մենք ազգովի պետք է բռունցվենք, իրար չուտենք, ժողովրդի վիճակը լավացնենք, մեր հետևում ժողովուրդ լինի, որ կանգնենք ու բռունցքով խփենք սեղանին: Որ օրհնանքի արժանանանք: Մենք էլ պետք է էդքան չվազենք, որ իրենք զգաստանան, որ գիտես ինչ կա` եթե դու չուզեցիր, Ամերիկան, Եվրոպան ոտքերս են ընած: Մենք դրանից չպետք է ողբերգություն սարքենք: Եթե մենք ողբ ենք սարքում, ասում ենք` առանց ձեզ կյանք չունենք, քացով խփում, քցում են պատի տակ: Մենք պետք է պահենք` ով համբերե, նա կեցցե սկզբունքը: Մենք իրավունք էլ չունենք այդքան խոսել նմանատիպ հարցերի շուրջ:
– Ինչպե՞ս եք մեկնաբանում դատարանի այն որոշումը, որ Ձեր եղբոր որդու նկատմամբ 17 տարի ազատազրկում սահմանեց:
– Դա թողնում եմ Ձեզ, որ գնահատականը դուք տաք: Բայց մի բան իմացեք, որ ամբողջ քաղաքը գիտի, որ առաջինն իրեն են խփել: Ամեն մարդ թող ստանա իր արժանվույն պատիժը: 7 հոգի դատարանում ասում են, որ առաջինը Վահեին են խփել, դրան ոչ մեկը հաշվի չի առնում: 23 տարեկան երեխային սարքում ենք հանցագործ և կյանքից զրկում ենք:
– Բայց հակառակ կողմից էլ երիտասարդ տղա է մահացել:
– Դրա համար էլ ասում եմ արդար դատեք: Առաջինը Վահեի վրա են կրակել:
– Դուք շարունակո՞ւմ եք աշխատեցնել Ձեր այն գրասենյակը, որը այլընտրանքային քաղաքապետարան եք դարձրել:
– Ես մինչև այսօր զարմանում եմ, որ այլընտրանքային քաղաքապետարան են ասում, նմանատիպ բան մենք չենք ունեցել: Ես ունեմ գրասենյակ, որտեղ իմ աշխատանքներն եմ իրականացնում: Բայց եթե ժողովուրդն է դրան կնքել քաղաքապետարան, ես շատ լավ եմ զգում: Իսկ եթե կնքել է քաղաքական այլասերված դաշտը, շատ զարմանալի է:
– Իսկ ի՞նչ աշխատանք եք անում այդ գրասենյակում:
– Իմ աշխատանքը եկեղեցիներ կառուցելն է, մարդկանց օգնելն է, աշխատատեղեր ստեղծելն է:
– Բայց այդպիսի բաներ անո՞ւմ եք:
– Էլ ինչ ես ուզում, հերիք չէ էդքան բանը: Պետական գործ եմ անում, սկի քաղաքապետարանն այդքան գործ չի անում: Մշակութային միջոցառումներ, հազար ու մի ձևի խեղճերին օգնել: Դրսի-ներսի հայերի հետ հարաբերություն պահել, որ գան Հայաստան: Չեմ նպաստում արտագաղթին, նպաստում եմ ներգաղթին: Էլ ինչ անեմ, այդպիսի ազգասեր, հայրենանվեր գործ եմ անում ու չեմ էլ դժգոհում, որ աշխատանք չունեմ: Միայն ասում եմ` թողեք հանգիստ ապրենք:
– Ո՞վ չի թողնում:
– Չորրորդ իշխանությունը, նրանց թիկունքին կանգնածները, ովքեր միշտ վախենում են ինձ պես մարդկանցից, որոնք ճիշտ են խոսում և հայրենասեր են և իրոք կարող են ասել, թե մեղք է ժողովուրդը: Այդպիսի մարդկանցից շատերն են զգաստ:
– Ասում են` քաղաքապետի պաշտոնից Ձեր հեռանալուց հետո Գյումրիում կրիմինալ վիճակը հանդարտվել է:
– Ճիշտն ասած` շատացել է: Իմ օրոք՝ 13 տարիների նթացքում ես կարողացա բոլոր թաղերին իրար հետ բարեկամացնել և թաղային հասկացողությունը վերացնել: Ցավոք սրտի, հիմա ոնց եկել են, բանսարկությամբ իրար խփել են տալիս: Նստում մտածում են, թե ոնց անենք, կռիվ չկա, հանդարտ է: Էս թաղին էն թաղի վրա բերենք, էս մարդկանց խառնենք: Մի քիչ որ նայեք. մեր օրոք ավելի խաղաղ է եղել, քան թե հիմա:
– Ձեր օրոք երբեմն կրակոցներ էին տեղի ունենում:
– Ո՛չ, այդ ամենը սարքովի է եղել:
