2017թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին Հայաստանի տնտեսության իրական հատվածում օտարերկրյա ներդրումների զուտ հոսքերի ծավալը կազմել է 866.2 մլն դրամ: Նշենք, որ զուտ հոսքերը հաշվետու ժամանակահատվածում օտարերկրյա ներդրումների գծով ստացումների և մարումների տարբերություններն են։ Այսինքն, հենց այդքանով՝ մոտ 1․8 մլն դոլարով այս տարվա ինն ամիսներին մեր երկրում ավելի քիչ հոսքեր են եղել, քան եղել է անցած տարվա այդ նույն ժամանակահատվածում: Իսկ ուղղակի ներդրումների ծավալը կազմել է 58507.7 մլն. դրամ կամ մոտ 120 մլն դոլար: Այս ցուցանիշով էլ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ մոտ 12 մլրդ դրամի դրական արդյունք է արձանագրվել: Ներդրումային այս ցուցանիշները օրերս հրապարակել է Ազգային վիճակագրական ծառայությունը:
Նշենք, որ վերը նշվածից զուտ հոսքը Հայաստանից դուրս գնացածի և ներհոսքի տարբերությունը: Տվյալ դեպքում մեր երկրից ավելի շատ փող է դուրս եկել, քան թե մտել է մեր տնտեսություն: Իհարկե, եթե համեմատում ենք տարեսկզբի նույն ցուցանիշների հետ, այդ տարբերությունը կրճատվել է: Բայց դեռևս պահպանվում է գումարի արտահոսքի բացասական միտումը, ինչը կարող է ժամանակի ընթացքում ավելի մեծանալ, եթե մեր կառավարությանը չհաջողվի ավելի շատ ներդրումներ ներգրավել: Իսկ մեջբերված ցուցանիշներից ուղղակի են համարվում հիմնականում մասնավոր հատվածի կողմից կատարված ներդրումները: Այս դեպքում 120 մլն դոլարը, թեև անցած տարվա համեմատ, աճ է համարվում, բայց դա այն դեպքում, երբ 2016թ. մեր երկրում չափազանց քիչ, գրեթե զրոյական՝ ընդամենը 62 մլն դոլարի ներդրումներ են կատարվել:
Այս դեպքում մեր հանրության համար հետաքրքիր է այն հանգամանքը, թե արդյոք մինչև տարեվերջ իրականություն կդառնա նախընտրական շրջանում վարչապետ Կարեն Կարապետյանի այն խոստումը, թե այս տարի մեր տնտեսության մեջ 830 դոլարի ներդրում է լինելու: Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարությունից շաբաթներ առաջ մեկնաբանություններ եղան, որ հունվար-օգոստոս ամիսներին կատարվել է այդ խոստումի 40 տոկոսը: Նաև հավաստիացումներ հնչեցին, որ այն ամբողջությամբ կատարվելու է: Բայց միաժամանակ բացատրություն հնչեց, որ այդ 830 մլն դոլարի ներդրումների մեջ մտնում են նաև պետական բյուջեով կատարվող ծրագրերը: Իսկ մենք միամտաբար ներդրում էինք համարում մասնավոր հատվածի կողմից կատարված ներդրումները, և հատկապես օտարերկրյա ներդրումները: Բայց տարիներ առաջ նույն ԱՎԾ-ն հենց այդպես էլ ներկայացնում էր այդ ոլորտը, պարզապես հենց ներդրումները սկսեցին պակասել, մեթոդաբանությունը փոխեց ու ամեն ինչ խճճեց:
«Ելք» խմբակցության կողմից նախօրեին ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու հարցի շուրջ հրավիրած խորհրդարանական քննարկումների ժամանակ պատգամավոր Արամ Սարգսյանը հայտարարեց, որ օտարերկրյա ներդրումները Հայաստանում կտրուկ նվազեցին 2014 թվականից, երբ Հայաստանն անդամակցեց Ռուսաստանի նախաձեռնած այդ կառույցին: Եվ հենց 2014թ. էլ փոխեց օտարերկրյա ներդրումների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, որը երբեմն հասկանալի չէ անգամ տնտեսագետների համար: Իսկ ինչ վերաբերում է Կ. Կարապետյանի խոստացած 830 մլն դոլարի ներդրումներին, տարեվերջին կառավարությունը, միևնույն է, այդ թիվը ցույց է տալիս: Այնպես, ինչպես տնտեսական ակտիվության 7 տոկոսանոց աճ են ցույց տալիս: Չի բացառվում, որ մի բան էլ ավելի ցույց տան: Չէ որ կառավարության վերցրած վարկերը, ինչպես նաև բյուջետային որոշ ծախսերն էլ են դրա մեջ ներառվելու: Բայց միևնույն է, օտարերկրյա ներդրումների չափը շատ փոքր է լինելու:
Բայց եթե իրականում մեր երկրում այս տարի նման տնտեսական աճ կամ ներդրումներ կան, այդ դեպքում ինչու աղքատությունն ու գործազրկությունը չի նվազում: Այդ ներդրումներն ինչու աշխատատեղերի բացմանը չեն նպաստում: Եվ վերջապես՝ չեն կասեցնում արտագաղթը: Ի վերջո, ԱՎԾ-ի ներկայացրած թվերն իրական աճե՞ր են, թե՞ ընդամենը թվեր:
Քիչ թե շատ, բայց այնուամենայնիվ, հետաքրքիր է, այս տարի որ երկրներն են Հայաստանում ներդրում կատարել: Նույն ԱՎԾ տվյալներով՝ թիվ 1 ներդրողը եղել է բրիտանական Ջերսի կղզում գրանցված «Լիդիան ինթերնեյշնլ» ընկերությունը, որն այստեղ շահագործում է Ամուլսարի ոսկու հանքը: Երկրորդ տեղում Ռուսաստանն է, շատ ավելի քիչ՝ 30 մլրդ դրամի կամ 61 մլն դոլարի ներդրումներով: Իսկ ամենաշատը այս տարի ներդրումները նվազել են հետևյալ երկրներից՝ Կիպրոսից՝ 73մլն դոլարով, Միացյալ Թագավորությունից՝ 65 մլն դոլարով և Լյուքսեմբուրգից՝ 60 մլն դոլարով: ԵԱՏՄ անդամ երկրներից Բելառուսից շատ չնչին ներդրումներ են եղել, իսկ Ղազախստանի անունն այդ ցանկում ընդհանրապես չկա:
Իսկ ինչ վերաբերում է տնտեսության այն ոլորտներին, թե որտեղ են կատարվել այդ փաքրածավալ ներդրումները, ապա դրական արդյունք կա հիմնականում հանքաարդյունաբերության ոլորտում: Մյուս ոլորտներում ցուցանիշները շատ չնչին են: Բայց խիստ ազդեցիկ են այն ոլորտներն ու դրանցում գրանցված ցուցանիշները, որտեղ ներդրումների անկում է եղել: Այդ առումով առաջինն աչքի ընկավ գյուղատնտեսության ոլորտը: Բայց ի տարբերություն ներդրումների անկմանը, ԱՎԾ-ն հոկտեմբեր ամսին այս ոլորտում ցնցող՝ 34․7 տոկոսի աճ է հայտնաբերել: Ընդ որում՝ գյուղատնտեսության ճյուղերից բուսաբուծությունն իբր թե աճել է ոչ ավելի, ոչ պակաս, քան 62 տոկոսով: Թե հոկտեմբերին՝ բերքահավաքի ավարտին բնության ու գյուղատնտեսության այդ ինչ վագրային ցատկ է եղել, դեռ հայտնի չէ: Եվ սա այն դեպքում, երբ տարին երաշտային էր, ամառային մի քանի ամիսներին ընդհանրապես անձրև չկաթաց, որ դա պատճառաբանելով՝ կառավարությունն Ազգային ժողովին առաջարկեց Սևանա լճից 100 մլն խմ ավելի ջուր բաց թողնել:
Որքան էլ զարմանալի է, ներդրումների ամենամեծ՝ 40 մլրդ դրամի կամ 80 մլն դոլարի անկումը գրանցվել է էլեկտրականության, գազի, գոլորշու մատակարարման ոլորտում: Մինչդեռ էներգետիկ ոլորտում՝ ՀԷՑ-ում, ԲԷՑ-ում, հէկի ոլորտում մեծ ներդրումներ էին խոստացվում: Ինչ-որ մի բան հաստատ շատ է թարս է աճում:
Լուսանկարը՝ armeniasputnik.am-ի
