«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՌԴ Արևելագիտության ինստիտուտի Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի փորձագետ Անդրեյ Արեշևը։
– ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի խորհրդական Սերգեյ Գլազևը Երևանում հայտարարել է, որ Ադրբեջանի՝ ԵԱՏՄ անդամակցության հարցը կախված է Հայաստանի որոշումից։ Դուք կարծում եք՝ նման հեռանկար առհասարակ հնարավո՞ր է։
– Ես կարծում եմ՝ առաջին հերթին պետք է հենվենք Ադրբեջանի առաջնորդների պաշտոնական հայտարարությունների և նաև այդ երկրի ընդհանուր փորձագիտական քննարկումների վրա։ Ըստ իս՝ այնտեղ ԵԱՏՄ մտնելու հարց դրված չէ։ Իհարկե, կան տարբեր մոտեցումներ Ռուսաստանում, այդ թվում՝ մտածում են ԵԱՏՄ-ի ընդլայնման մասին։ Հինգ երկիր կա այնտեղ, օրինակ՝ Ղրղըզստանի հետ կապված գիտեք, թե ինչ խնդիրներ կան, Ղազախստանի հետ՝ այդ թվում քաղաքական իմաստով, դա անդրադառնում է նաև տնտեսության վրա՝ սահմաններ են փակվում։ Իմ կարծիքով՝ պետք է նախ հարթել արդեն առկա խնդիրները, նոր առաջ շարժվել՝ հատկապես, երբ մենք նկատի ենք առնում այնպիսի պետության ինտեգրումը, ինչպիսին Ադրբեջանն է։ Իմ կարծիքով՝ Ադրբեջանի հնարավոր անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին պետք է որ զուգորդվի գոնե Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ մասնակի առաջընթացով, որը դեռ տեղի չի ունենում։
– Դուք, այնուամենայնիվ, կարծում եք, որ հնարավո՞ր է Հայաստանն ու Ադրբեջանը գտնվեն նույն տնտեսական բլոկում։
– Որքանով ես եմ տեղյակ՝ նման գաղափար քննարկվում էր։ Քննարկվում էր Արևելյան գործընկերություն մուտք գործելուց և դրանից առաջ։ Գիտեք, այդպիսի գաղափարը քիչ հավանական է, որ իրագործվի՝ հիմնականում քաղաքական պատճառներից ելնելով։ Կովկասը, ցավոք սրտի, բավականին մասնատված է, Վրաստանը չպետք է մոռանանք։ Այդ պատճառով այստեղ բավականին մշուշոտ հեռանկարներ կան այս տարածաշրջանում միատեսակ աշխարհաքաղաքական հարթություն ստեղծելու իմաստով՝ լինի արևմտամետ կամ պայմանական ռուսամետ։ Ես առայժմ նման հնարավորություն չեմ տեսնում։
– Ռուսաստանում կա՞ն մտահոգություններ, որ Հայաստանը կարող է փոխել իր արտաքին քաղաքական վեկտորը. վերջին շրջանում հակառուսական տրամադրությունները բավականին մեծ թափ են ստանում։
– Դուք այնպիսի հարց եք տալիս… ես կարծում եմ՝ այստեղ բավականին բարդ իրավիճակ է։ Ես, օրինակ, նայեցի որոշ սոցիոլոգիական հարցումների արդյունքներ։ Իհարկե, որոշակի բացասական միտումներ կան՝ տարբեր գործոններից կախված, բայց միևնույն ժամանակ Հայաստանի հասարակության մեծամասնության կարծիքը Ռուսաստանի նկատմամբ կամ դրական է, կամ դրական նեյտրալ։ Ինչ վերաբերում է հասարակության ակտիվ մասին, այո՛, կան, որոշ ԶԼՄ-ներում բավականին վառ արտահայտված մեկնաբանություններ կան, ես ինքս գրել եմ այդ մասին։ Այո՛, դա որոշակի տագնապ է առաջացնում, բայց դա Հայաստանի բնակչության հիմնական հատվածը չէ։
– Եվրամիության հետ համաձայնագրի ստորագրման հետ կապված, կարծում եք, Ռուսաստանը առարկություններ չի՞ ունենա։
– Իմ կարծիքով՝ ոչ։ 2013-ի համեմատ, երբ իրոք կար երկկողմ անհասկացվածություն, այժմ նման բան չկա, դասերը քաղված են, որոշակի նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվել, և ես կարծում եմ, որ խնդիրներ չեն առաջանա։
