«Գաղափարի մեջ ռացիոնալ հատիկ տեսնում եմ, ուղղակի նախարարությունը պետք է հետևողական լինի, որ ծրագիրը մինչև վերջ իրականանա, այլ ոչ թե հաջորդ նախարարի գալուն պես ծրագիրը մոռացվի»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց Ագրարագյուղացիական միության նախագահ Հրաչ Բերբերյանը՝ անդրադառնալով գյուղնախարարության նոր՝ ինտենսիվ այգիներ հիմնելու ծրագրին:
Նշենք, որ ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությունը 2018 թվականից նախատեսում է մեկնարկել նորագույն տեխնոլոգիաներով հագեցած ինտենսիվ այգիների հիմնման պետական աջակցության ծրագիրը: Ծրագրով նախատեսվում է տարեկան շուրջ 207 հա ինտենսիվ նոր այգիների հիմնում, ինչը թույլ կտա հնդավոր պտղատեսակների ներմուծումը փոխարինել տեղական արտադրությամբ:
Ըստ գյուղնախարար Իգնատի Առաքելյանի՝ ինտենսիվ այգիների հիմնումը կարող է շատ շահավետ լինել, քանի որ նման այգիների բերքն ավելի բարձրարժեք է, իսկ իրացումը՝ երաշխավորված:
Ծրագրին կարող են դիմել բոլոր ցանկացողները: Ծրագրի պայմաններն են՝ գյուղացիական տնտեսություններին 5 տարի ժամկետով տրամադրվելու է տարեկան 5% տոկոսադրույքով վարկ: Վարկը տրամադրվելու է առավելագույնը 10 հեկտարի վրա այգի հիմնելու համար:
Բերբերյանի խոսքով՝ ինտենսիվ այգիներն ավելի բերքատու են, դրանց բերքահավաքն ավելի հեշտ է կատարվում, բայց այդ այգիները երկար կյանք չունեն: Դրանց վեգետացիան 15 տարուց ոչ ավելի է: Ինտենսիվ այգիները սկսում են բերք տալ երրորդ-չորրորդ տարվանից սկսած, իսկ արդեն տասը տարի անց այգիները, ծառերը պետք է թարմացվեն: Ինտենսիվ այգիներ են հիմնում՝ հիմնականում խնձոր, տանձ, կեռաս և սալոր: Ծիրանի ինտենսիվ այգիներ չեն լինում:
«Ինտենսիվ ծիրանի այգիներ չեն լինում: Մեր բրենդը մնալու է մեր 40 տարեկան ծառը: Եվ հետո՝ պետք է շուկան ուսումնասիրել, տեսնել՝ ինչի պահանջարկ կա: Օրինակ՝ կեռասի պահանջարկ կա՞, թե՞ ոչ: Իմ կարծիքով՝ ամենաարդյունավետը խնձորի այգիներն են: 80-ականներին երբ մենք այդ հայտնի այգիները դրեցինք, և խնձորի այդ սորտը ժողովուրդը անվանեց դեմիրճյանի սորտ, դրանք հենց ինտենսիվ այգիներն էին: Դրանց բերքը երաշխավորված է»,- նկատեց Բերբերյանը:
Ամեն դեպքում, մեր զրուցակցի խոսքով՝ ծրագիրն իրականացնելուց զատ կամ ծրագիրն իրականացնելուց առաջ պետք է լուծվի նաև իրացման, շուկայի հարցը, որպեսզի վաղը-մյուս օրը գյուղացին վարկ չվերցնի, այգիներ հիմնի, բերքը հավաքի և մնա շվարած:
«Մի քանի օր է՝ լրատվականներով ցույց են տալիս մի ֆերմերի, որը Պարսկաստանից բերել է ալոեի մի տեսակ, իր ջերմոցում մշակում է, բարձր բերք ունի, բայց հիմա նստած լացում է այդ բերքի վրա, չի կարողանում վաճառել, իրացում չկա: Այնպես որ, շատ զգույշ պետք է լինենք, եթե ցանկություն ունենք ինտենսիվ այգիներ հիմնել: Պետք է շուկա գտնել: Մենք հիմա էլ շատ լավ արտադրանք ունենք, բայց սեզոնին մթերման, իրացման հետ կապված գյուղացին խնդիրներ է ունենում: Այնպես որ, պետք է հետևողական լինել, տեխնոլոգիաները մշակել, 10 տարին մեկ այգիները թարմացնել: Ես կրկնում եմ, որ հատկապես խնձորի ինտենսիվ այգիներ հիմնելը շատ շահավետ կլինի: Լեհաստանում ես տեսել եմ խնձորի մեծ ինտենսիվ այգիներ: Այդ ադրբեջանական խնձորը, որ հայտնվել էր մեր շուկայում, ևս ինտենսիվ այգու խնձոր էր»,- ասաց Բերբերյանը:
Նրա խոսքով՝ ծրագիրը հաջող իրականացման պարագայում արդյունք կտա, բայց հասկանալի չէ, թե ինչու է նախարարությունը իր վրա բանկային ֆունկցիա վերցրել և իրականացնում այդ ֆունկցիան: Մինչդեռ բուն իր գործառույթների մեջ մտնող շատ ավելի լուրջ գործեր կան իրականացնելու:
«Երևի փող բաժանելը հեշտ է: Բայց, կրկնում եմ, պետք է հետևողական լինել, որ հաջորդ նախարարը գա, չասի՝ սա մեզ պետք չի: Այսօր 150-ից ավելի կոոպերատիվներ ունենք, բայց թե դրանք որտեղ են գրանցված՝ այդպես էլ չենք հասկանում: Մինչդեռ այդ ծրագրի միայն խորհրդատվական մասի վրա 200 միլիոն գումար ծախսվեց: Հիմա ծրագիրն ընդհատվել է, և ոչ մեկն էլ պատասխան չի տալիս, թե ինչու և ուր կորան այդ գումարները: Ասածս այն է, որ այնպես չլինի, որ հիմա էլ այդ գումարները բաշխվեն, բայց հետո կանգնենք նույն՝ կոտրած տաշտակի առաջ»,- եզրափակեց Հրաչ Բերբերյանը:
