Կարեն Կարապետյանը եկել է մի պարզ առաքելությամբ՝ կցել Հայաստանը «Գազպրոմի» և ոչ էլ նույնիսկ Ռուսաստանին, ուստի վարչապետի բոլոր քայլերն ու հայտարարությունները պետք է դիտել նախ և առաջ այս տեսանկյունից, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում հայտարարեց կինոռեժիսոր Տիգրան Խզմալյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանի՝ հունվարի 13-ին տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսին:
Խզմալյանը համոզված է, որ «Կրեմլում վաղուց անվստահություն են հայտնել Սերժ Սարգսյանին», քանի որ ռուսական իշխանությունները դիմադրության տարրեր են նկատում Սարգսյանի «հնազանդության» մեջ, ուստի Կրեմլը, դեմս Կարեն Կարապետյանի, Հայաստանում նախապատրաստվում է «փափուկ փոփոխություններ»:
– Պարոն Խզմալյան, ինչպե՞ս եք մեկնաբանում վարչապետ Կարեն Կարապետյանի հայտարարությունները կարևորագույն հարցերի՝ տնտեսության վիճակի, կոռուպցիայի, մենաշնորհների և նաև ղարաբաղյան հիմնախնդրի մասին:
– Կարծում եմ՝ երևույթներն անհրաժեշտ է դատել և վերլուծել ամբողջությամբ և սխալ է մանրամասների ետևից ընկնելը, որովհետև դա միայն խանգարում է տեսնել ամբողջը: Իսկ ամբողջը տեսնելու համար պետք պարզ հարց տալ: Վարչապետի ելույթը նվիրված էր իր պաշտոնավարման առաջին 100 օրվա աշխատանքի արդյունքներին: Եթե ոչ թե նրան, այլ ինքներս մեզ հարցնենք՝ որո՞նք էին այդ արդյունքները, ապա կարող ենք ուղիղ մատնանշել երկու արդյունք: Առաջինը հայտարարությունն էր Հայաստան-Իրան երկաթուղային նախագծի վերացման մասին, ինչպիսին էլ որ լինեն դրա բացատրությունները, և երկրորդը կապված էր նրա դիրքորոշմանը հայ-ռուսական հարաբերություններին՝ ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում կամ երկկողմ ձևաչափով: Եթե վերլուծենք դա՝ որպես արդյունք, կտեսնենք, որ այս գործիչը, որը Հայաստան էր եկել «Գազպրոմից», և դա գաղտնիք չէ ոչ ոքի համար, եկել մի պարզ առաքելությամբ՝ կցել Հայաստանը ոչ թե նույնիսկ Ռուսաստանին, այլ «Գազպրոմի» շահերին, որովհետև այսօր Ռուսաստանի իշխող տնտեսական համակարգը գազանավթային կոնգլոմերատն է («Գազպրոմ» «Ռոսնեֆտ»), որը սպասարկում է Ռուսաստանի ներկայիս չեկիստական վարչախումբը: Կարեն Կարապետյանը հանդիսանում է ռուսական իշխանության ներկայացուցիչը, տեղապահը և կատարում է իր ղեկավարության առաջադրանքները, հետևաբար միամտություն է նրանից որևէ այլ սպասելիքներ ունենալը:
Արցախի հարցում նա ուղղակիորեն կրկնում է այն, ինչ կարող ենք կարդալ պարոն Լավրովի կամ տիկին Զախարովայի հայտարարությունների մեջ: Դրանք որևէ կերպ չեն տարբերվում և անգամ ավելի մոտ են Ռուսաստանի արտգործնախարարության պաշտոնական տեսակետին, քան, օրինակ, Շավարշ Քոչարյանի հայտարարություններին, որովհետև Հայաստանի վարչապետը, կրկնում եմ, հանդիսանում է Ռուսաստանի իշխանության տեղապահը Հայաստանում: Այսքանով կարելի է սպառված համարել այս թեման:
Ինչ վերաբերում է շատ արծարծվող և ծեծվող հարցին՝ ՀՀԿ-ի հետ նրա հարաբերություններին, ապա դա նշանակում է մի բան՝ Կրեմլում վաղուց արդեն անվստահություն են հայտնել Սերժ Սարգսյանին և նրա քաղաքական շրջապատին, նրանց այլևս չի բավարարում անգամ Սերժ Սարգսյանի դրսևորած հնազանդությունը, որովհետև Կրեմլը այդ հնազանդության մեջ ակնհայտ դիմադրության տարրեր է զգում կամ կամ ինքնուրույնության փորձեր է տեսնում, այնպես որ Կրեմլը այստեղ նախապատրաստում է փափուկ փոփոխություններ՝ Ուկրաինայի և անգամ Բելառուսի դառը փորձը չկրկնելու համար: Կարեն Կարապետյանի առաքելությունը պետք է դիտել նաև այդ տեսանկյունից: «Գազպրոմի» ներկայացուցիչը, տնօրենների խորհրդի նախկին անդամը արտահայտում է հենց այդ քաղաքատնտեսական կազմակերպության գերագույն շահերը, որևէ այլ սպասելիքներ ես անձամբ չունեմ իրենից:
– Այսինքն՝ Դուք կարծում եք, որ Կարեն Կարապետյանի նշանակումը նույնիսկ կարող էր պարտադրված լինել Սերժ Սարգսյանին, ոչ թե, ասենք, Սերժ Սարգսյանը խորհրդակցել է Մոսկվայի հետ՝ Կարեն Կարապետյանին նշանակելիս:
– Մեզ համար գաղտնիք չէ, որ բոլոր քիչ թե շատ կարևոր պաշտոնները Հայաստանում առնվազն համաձայնեցված են Մոսկվայի հետ: Ես դա ասում եմ՝ որպես մի մարդ, որն իր աշխատանքը կորցրել է անձամբ ՌԴ կրթության նախարարի հրամանով, կամ եթե ոչ հրամանով, համենայն դեպս՝ պահանջով: Ես աշխատում էի Սլավոնական համալսարանում: Եթե իմ՝ շարքային դասախոսի նշանակվելը կամ աշխատանքից ազատվելը գալիս է Ռուսաստանի կրթության նախարարից, ոչ ավել և ոչ պակաս, արդյոք կարծում ենք, որ Հայաստանի վարչապետը կարող է նշանակված լինել այլ մակարդակներում, պայմաններում և կարող է այլ առաքելությամբ եկած լինել: Եկեք միամիտ չլինենք, և այո, իհարկե, Սերժ Սարգսյանը կարող էր համաձայնվել կամ չհամաձայնվել, նա գերադասեց համաձայնվել: Ինչպիսին կլինեն նրա գործողությունները՝ կախված է հենց Մոսկվայի թելադրանքներին դիմադրելու իր հնարավորություններից: Ես հաճախ ասում եմ, և դա շատերի համար հնչում է առնվազն զարմանալի է, եթե ոչ զարհուրելի, որ այո, վերջին մեկ տարվա ընթացքում Սերժ Սարգսյանը փորձում էր դիմադրել Հայաստանի վերջնական գաղութացմանը, իհարկե, այնքանով, որքանով կարող է դիմադրել Մոսկվայի կողմից դրված Սերժ Սարգսյանը, ուստի մեզ սպասվում են շատ ծանր ամիսներ, քանի որ Մոսկվան վերջին ամիսներին զգալիորեն ուժեղացել է՝ Եվրոպայում և Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած հայտնի զարգացումների պատճառով: Եթե Մոսկվան մեր աչքի առաջ գաղտնի գործողություններ էր իրականացնում ՆԱՏՕ-ի անդամ Չեռնոգորիայում կամ էլ մեր հարևան ու եղբայրական երկիր համարվող Ուկրաինայում, ապա կարելի է պատկերացնել՝ ինչպիսին է նրա ծրագիրը Հայաստանում: Թող ոչ ոք որևէ կասկած չունենա դրա վերաբերյալ: Կրկնում եմ՝ Կարեն Կարապետյանի բոլոր գործողությունները, ասածները պետք է դիտել նախ և առաջ այդ համատեքստում:
Իսկ ավելի լայն իմաստով, Հայաստանի ճակատագիրը այսօր կախված է ոչ այնքան ներքին, որքան արտաքին զարգումներից, գլխավորապես՝ Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերություններից, որոնցում մեր զբաղեցրած տեղը շատ սխալ է: Արևմուտքն այսօր դիտում է Հայաստանը ոչ թե որպես Ռուսաստանի կցորդ, այլ որպես Ռուսաստանի մի մասը:
