Հայ-թուրքական հարաբերությունների հեռանկարի, Թուրքիայում տիրող իրավիճակի շուրջ «Առաջին լրատվական»- ը զրուցեց ՀՅԴ բյուրոյի անդամ, Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանի և ՀՀԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանի հետ:
«Ռուսաստանը փորձում է սիրաշահել Թուրքիային, հատկապես այս օրերին, երբ Թուրքիայի և Արևմուտքի հարաբերությունները սառել են, Ռուսաստանը փորձում է դեպի իր կողմ քաշել Թուրքիային: Թուրքիան ևս շահագրգռված է նրանում, որ Ռոսաստանի հետ փորձի հարաբերությունները սերտացնել: Ռուսաստանը փորձում է նաև Ադրբեջանին սիրաշահել»,- նշեց Կ. Մանոյանը:
Բայց Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների բարելավումը, ըստ Կ. Մանոյանի, Ռուսաստանի շահերից չի բխում. «Ռուսաստանը կարող է ձևացնել, թե Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների բարելավմանը կողմնակից է, ինչպես արեց 2009-ին, երբ ֆուտբոլային դիվանագիտությունը սկսվեց, սակայն Ռուսաստանը չի ցանկանում, որ Հայաստան – Թուրքիա հարաբերությունները նորմալանան»:
Աշոտ Մելքոնյանի խոսքով՝ Հայաստանը հնարավորության սահմաններում փորձում է, բացի Ռուսաստանից, հարաբերություններ հաստատել Արևմուքի և ԵՄ-ի հետ, և դա ողջունելի է: «Այս ուղղությամբ շատ քայլեր կատարելու դեպքում Ռուսաստանում անհանգստություն ենք նկատում: Ռուսաստանը փորձում է իր հարաբերությունները ՆԱՏՕ-ի հետ կարգավորել, բայց երբ Հայաստանն է փորձում դա անել, խանդով են նայում»:
Աշոտ Մելքոնյանի դիտարկմամբ՝ որքան էլ Ռուսաստանը փորձի սիրաշահել Թուրքիային, Թուրքիան մնում է ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր և ռազմավարական առումով մնում է Ռուսաստանի հակառակորդը, որքան էլ տնտեսական շահը և երկու երկրների հակադիր վիճակը Արևմուտքի հետ նրանց մերձեցնում է: «Երբ խփվեց օդանավը, ռուսական հիստերիա սկսվեց Թուրքիայի դեմ, և ամոթալի բան տեղի ունեցավ, հանկարծ հիշեցին, որ հայերը պահանջներ ունեն Թուրքիայից: Մեր մոտեցումը ճիշտ էր՝ հայ հասարակությունը հանդարտ վերաբերվեց այս ամենին, գիտեինք, որ կգա մի օր, և նրանք հարաբերությունները կկարգավորեն»,- նշեց պատմաբանը:
Կ. Մանոյանը նշեց, որ Հայաստանը մեծ քայլ արեց՝ գնալով արձանագրությունները ստորագրելուն (որին ՀՅԴ-ն դեմ է). «Պարզվեց, որ Թուրքիայի նաև այս իշխանությունները պատրաստ չեն Հայաստանի հետ առանց նախապայմանների հարաբերություններ հաստատելու»:
Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների հեռանկարներ՝ ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկա վիճակում և Էրդողանի վարած քաղաքականության պայմաններում, ըստ մեր զրուցակիցների, հնարավոր չէ ակնկալել:
Աշոտ Մելքոնյանը նշեց. «Ենթադրում եմ, որ առաջիկայում որևէ ակնկալիք չպետք է ունենալ, որովհետև նախ՝ Թուրքիան իր ներքին խնդիրներով է զբաղված, զբաղված է նաև Ռուսաստանի հետ հարաբերություններով, Արևմուտքի հետ հարաբերությունները ճշտելով, Սիրիայի, Իրաքի խնդիրներ կան, քրդական խնդիր կա, դրա համար Թուրքիայի համար այսօր հայկական հարցը առաջնային չէ, և հազիվ թե իր հայացքն ուղղի մեզ: Հայ-թուրքական խայտառակ արձանագրությունները ցույց տվեցին, որ դրանք առ ոչինչ են, հակահայկական բնույթ ունեն, և մենք ևս հրաժարվեցինք, առաջիկայում առաջընթաց չեմ տեսնում, առավել ևս, որ Թուրքիան Ղարաբաղի հարցում շարունակում է ադրբեջանամետ կեցվածք դրսևորել»:
Կ. Մանոյանը հավելեց, որ, հաշվի առնելով Թուրքիա – ԵՄ հարաբերությունների վատթարացումը, որը նվազեցնում է Թուրքիայի վրա լծակի ազդեցության հնարավորությունը, նաև ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները, (թե ԱՄՆ նոր վարչակարգն ինչ արտաքին քաղաքականություն կվարի, հստակ չէ), ինչպես նաև Ադրբեջանի կեցվածքը, որը չի փոխվում, կարծում եմ՝ Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություներում տեղաշարժ պետք չէ ակնկալել, եթե բացառիկ բաներ չպատահեն:
Մանրամասները՝ տեսանյութում:
