«Առաջին լրատվական»-ը 2015 թվականի կարևոր իրադարձությունները ամփոփեց Հանրապետական կուսակցության մամուլի քարտուղար, Ազգային ժողովի փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովի հետ:
– Պարոն Շարմազանով, 2015 թվականը շատ կարևոր տարի էր մեր բոլորի համար՝ մի քանի առումներով: Պետք է խնդրեմ ժամանակագրական հերթականությամբ փորձենք անդրադառնալ իրադարձություններին և ամփոփենք:
Նախ՝ տարին սկսեցինք ԵՏՄ-ին անդամակցությամբ, և ուղիղ մեկ տարի առաջ՝ ճիշտ այս օրերին իշխանության ներկայացուցիչները վարդագույն հեռանկարներ էին ներկայացնում մեր տնտեսության համար, սակայն այսօր արդեն իսկ ակնհայտ է, որ անցած մեկ տարվա ընթացքում ԵՏՄ-ին անդամակցությունը որևէ դրական բան չտվեց մեր երկրի տնտեսությանը՝ ունենք արտահանման տեմպերի կտրուկ նվազում, չի աճել նաև արտաքին առևտրաշրջանառությունը ԵՏՄ անդամ բոլոր երկրների հետ: Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ տվեց այս անդամակցությունը մեզ:
– Պետք է ասեմ, որ ԵՏՄ-ին անդամակցումն արդարացված էր, և ահա թե ինչու: Մենք անդամակցում էինք մի միության, որը 170-միլիոնանոց շուկա է, ինչը հնարավորություն է տալիս հայկական արտադրության ապրանքներին իրացվել այդ շուկայում: Ես, իհարկե, չեմ խոսի Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների մասին, որովհետև դա բոլորին է հայտնի, և բոլորս գիտենք, որ արտաքին մարտահրավերները շատ կարևոր են և շատ են: Միևնույն ժամանակ, ԵՏՄ-ին չանդամակցելու դեպքում ռիսկերն ավելի շատ էին մեր տնտեսության համար: Եթե մենք ԵՏՄ-ին չանդամակցեինք, ես մշուշոտ եմ համարում, որ, օրինակ, գազի սակագինը կարող էր 25 դոլարով իջնել, էլեկտրաէներգիայի գինը կարող էր ոչ թե 7, այլ 17 դրամով բարձրանալ: Այսինքն՝ այս անդամակցությամբ մենք արդեն իսկ ունենք դրական առաջընթաց հենց մեր ժողովրդի համար:
– Բայց այդ 25 դոլարով իջեցումը սպառողը չի զգում:
– Սպառողը զգում է, որովհետև հակառակ դեպքում մենք բոլորս պետք է 25 դոլարով ավելի գազի գումար տայինք: Իհարկե, անդամակցությունը սպասվածից ցածր է, որովհետև կան արտաքին մարտահրավերներ և Ռուսաստանում, և Եվրոպայում, և նաև պատժամիջոցները: Սակայն պլյուսներն ակնհայտ էին, և մենք պետք է լավագույնս օգտագործենք ԵՏՄ շուկայի պոտենցիալը: Եվ երկրորդը՝ Հայաստանն ավելի շատ գումար է ստացել ԵՏՄ-ից, քան տվել է:
– Ամեն դեպքում, ո՞րն էր պատճառը, որ չկարողացանք Ձեր նշած 170-միլիոնանոց շուկայում գոնե նվազագույն մեր դիրքերն առաջ տանել:
– Պատճառները բազմաթիվ են, հիմնական պատճառը դոլար-ռուսական ռուբլի անկումն ու ռուսական պատժամիջոցներն էին, որովհետև Հայաստանից հիմնականում ռուսական շուկա է արտահանվում դոլարով: Օրինակ՝ եթե հայկական կոնյակը մենք դոլարով արտահանում էինք մեկ տարի առաջ, ռուսական ռուբլով դա մի գին էր, հիմա ռուսական ռուբլով կրկնակի թանկացել է: Եվ այդ իմաստով, բնականաբար, մեր արտահանողների խնդիրները դժվարացել են, բայց միևնույն ժամանակ, եթե չանդամակցեինք ԵՏՄ-ին, ապա հենց գազի ու էլեկտրաէներգիայի սակագների առումով մեր քաղաքացին ավելի շատ կվճարեր, և օրինակ՝ գազի սակագինը կարող էր ոչ թե 25 դոլարով իջնել, այլ 10-20 դոլարով ավելանալ:
– Պարոն Շարմազանով, բայց մենք ունենք երկկողմ գազային պայմանագիր, ըստ որի՝ 5 տարով չպետք է փոփոխվեր գազի սակագինը:
– Դրա համար մենք 25 դոլարով իջեցրինք:
– Փետրվարի 12-ին ՀՀԿ Գործադիր մարմնի հայտնի նիստում Սերժ Սարգսյանը իր ունեցած ելույթով ոչ միայն ըստ էության կազմաքանդեց ԲՀԿ-ն, այլև մականվան հիշեցումից և այլ որակումներից զատ՝ նշեց, որ օդում կախված են բազմաթիվ մեղադրանքներ, կազմակերպված հանցագործությունների կոծկման մեխանիզմներ՝ կապված հարկերը թաքցնելու և այլնի հետ, և շուրջ 7 ամիս հարկային մարմինների ստուգումներից հետո ի վերջո պարզվեց, որ Ծառուկյանի բիզնեսներում առանձնապես մեծ խախտումներ չկային: Սերժ Սարգսյանը նաև նշեց, որ Ազգային ժողովը թատրոն չէ, որ ով երբ ուզենա՝ այն ժամանակ հաճախի: Բայց մենք տեսնում ենք, որ դա շարունակում է այդպիսին մնալ պարոն Ծառուկյանի համար: Լուծելով «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը կազմաքանդելու քաղաքական խնդիրը՝ արդյոք դրա արդյունքում չվտանգվե՞ց Սերժ Սարգսյանի հեղինակությունը՝ այն առումով, որ նա հետևողական չէ սեփական հայտարարությունների հարցում:
– Սերժ Սարգսյանը, Հանրապետականը երբեք որևէ նպատակ չի ունեցել կոնկրետ անձի դեմ պայքարելու, էլ չեմ ասում՝ կոնկրետ կուսակցության: Եթե առաջնորդները կամ քաղաքական կուսակցությունները քննադատությանը դիմանում են մեկ կամ երկու օրից պակաս, ապա ես չէ, որ պետք է գնահատական տամ: Մենք խոսել ենք բառացիորեն և բացառապես երևույթներից, և կոնկրետ որ երևույթի մասին խոսել եմ ես՝ կարող եմ խոսել և այսօր, և վաղը, և մյուս օրը: Յուրաքանչյուրս պետք է զբաղվենք մեր գործով, և ոչ Սերժ Սարգսյանը, ոչ Հանրապետական կուսակցությունը կոնկրետ թիրախ չեն ունեցել Ծառուկյանի կամ ԲՀԿ-ի դեմ պայքարելու: Այդտեղ եղել են քաղաքական գնահատականներ, գնահատականներ երևույթների վերաբերյալ:
– Սակայն նախագահի կողմից հնչեցված օդում կախված մեղադրանքները շարունակում են մնալ օդում կախված:
– Չեն շարունակում մնալ օդում կախված, որովհետև որքան ես հիշում եմ՝ ֆինանսների նախարարը ԱԺ-ում հայտարարություն արեց՝ ի պատասխան մեր պատգամավորներից մեկի հարցի: Ես ավելացնելու բան չունեմ: Նրա նիստերին բացակայելու-չբացակայելու մասին հարցերին մի քանի անգամ պատասխանել է ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանը, և կոռեկտ չի լինի իմ անմիջական ղեկավարի ասածները մեկնաբանելը: Ինչ վերաբերում է իմ տեսակետին, ապա, այո՛, ես համարում եմ, որ ապագայում մենք պետք է հասնենք մի հանգրվանի, որտեղ Ազգային ժողովում կլինեն մարդիկ, ովքեր ուզում են աշխատել, օրենքներ ընդունել:
– Այսինքն՝ բացառո՞ւմ եք, որ 2017 թվականին Ծառուկյանը կարող է ստանալ Սերժ Սարգսյանի համաձայնությունը՝ քաղաքականություն վերադառնալու:
– Ես Ծառուկյանի պլանների մասին երբեք ոչ մտածել եմ, ոչ էլ ցանկություն եմ ունեցել մտածելու: Դա բացառապես իր խնդիրն է:
– Բազմաթիվ փորձագետներ համարում են, որ այդ տեղը զբաղեցնելու մտադրություն ունի Արա Աբրահամյանը: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում Արա Աբրահամյանի՝ քաղաքականություն մուտք գործելու մտադրությանը:
– Անձամբ ես ընդունում եմ բազմակարծությունը: Ամեն ինչին փոխարինողը և տեղը դնողը ՀՀ քաղաքացին է: Իսկ ընդհանրապես՝ դա Արա Աբրահամյանի իրավունքն է, և ես չեմ ուզում մեկնաբանել: Մենք չենք ապրում մի այնպիսի ժամանակաշրջանում, որտեղ պոլիտբյուրոն է ամեն ինչ որոշում: Մենք ձգտելու ենք նաև այս Ընտրական օրենսգրքի բարեփոխման ճանապարհով հասնել նրան, որպեսզի 2017 թվականի թե՛ ընտրական քարոզչությունը, թե՛ ընտրապայքարը և թե՛ զուտ գործընթացը լինեն վերահսկելի: Եվ այստեղ մենք ակնկալում ենք միջազգային մեր գործընկերների լուրջ աջակցությունը, ինչպես նաև մեր հասարակական-քաղաքական կառույցների աջակցությունը:
– Անդրադառնանք հարյուրամյակի միջոցառումներին, որոնք, ինչ խոսք, տպավորիչ էին: Բայց ապրիլի վերջից սկսած՝ կարծես թե գործընթացները գնացին մարման, իսկ վերջերս նաև «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով վճիռը կարծես վտանգեց Ցեղասպանության ժխտման քրեականացման գործընթացը: Եթե ամփոփելու լինենք, ապա որքանո՞վ հաջողվեց Ձեզ Ցեղասպանության 100-ամյակի հետ կապված արդարացնել հայության սպասելիքները:
– Ես կարծում եմ, որ շատ բարձր մակարդակով անցկացվեցին 100-րդ տարելիցի միջոցառումները և՛ Հայաստանում, և՛ Սփյուռքի գաղթօջախներում, և՛ միջազգային կառույցներում: Դա ողջ հայության խնդիրն է, այստեղ մենք ունենք առաջընթաց, սա բոլորիս առաջընթացն է: Օգտվելով առիթից՝ հատուկ շնորհակալություն եմ ուզում հայտնել լրատվամիջոցներն, նաև «Առաջին լրատվական»-ին, որովհետև ձեր ուշադրության կենտրոնում են եղել այդ հարցերը:
Ես այն կարծիքին չեմ, որ Օբամայի Մեծ եղեռն արտահայտությունից հետո մենք ունեցանք վայրէջք, դա էլ շատ կարևոր եզրույթ է, որն օգտագործում է ԱՄՆ նախագահը: Նշենք, որ ԱՄՆ-ն տարբեր որոշումներ ունի, որտեղ հենց Ցեղասպանությունը ընդունվում է, որի մասին հաճախ խոսում է իմ լավ ընկեր Հարութ Սասունյանը: Մեք ունենք նաև նախադեպ, երբ որ Միացյալ Նահանգների նախագահը և կոնկրետ դեպքում՝ հանրապետական նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանը օգտագործել է Genocide եզրույթը:
Ինչ վերաբերում է Փերինչեքի գործին, ես այն կարծիքին չեմ, որ աստեղ անհաջողության ենք մատնվել, անհաջողություն եղել է մինչ այդ, իսկ այս վերջին վճիռը ցույց տվեց մի կարևոր փաստ, որ Հայոց ցեղասպանության իրողությունը անհերքելի փաստ է: Պետք է բարձր գնահատեմ և Ամալ Քլունիի, և մեր ներկայացուցչի՝ Գևորգ Կոստանյանի իրականացրած գործունեությունը, և առհասարակ ամբողջ այն համայնքի, որն իրականացրեց այդ աշխատանքները: Փերինչեքի գործը ցույց տվեց, որ, այո, Հայոց ցեղասպանության իրողութունն այլևս փաստ է: Ինչ վերաբերում է ժխտողականությանը, այնտեղ ոչ թե իրենք դեմ էին ժխտողականությանը, այլ մեխանիզմների հետ կապված որոշակի խնդիրներ կան:
Իսկ ինչ վերաբերում է 100-րդ տարելիցին, ապա պետք է նշեմ, որ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի 4 անդամներից 2-ի նախագահները Հայաստանում էին, ԵՄ անդամ երկրները՝ Հունաստանը և Կիպրոսը ընդունեցին ժխտողականության բանաձև, վերջերս Պարագվայի Սենատը միաձայն ընդունեց, ես Արգենտինայում պատիվ եմ ունեցել հանդիպելու Պարագվայի նախագահի հետ, և նա նշեց, որ իրենց աջակցությունը Հայաստանին գիտակցված և տրամաբանական աջակցություն է: Կարծում եմ՝ 100-րդ տարելիցը ոչ թե ավարտ է, այլ սկիզբն է մի լուրջ գործունեության, և ամենակարևորը՝ Հայաստանը 100-րդ տարելիցով ցույց տվեց, որ ինքը մարդկության դեմ իրականացված հանցագործությունների դեմ պայքարի առաջամարտիկն է: Եվ դրանով էր պայմանավորված, որ նաև Ցեղասպանության ֆորումին մենք ոչ միայն խոսում էինք Հայոց ցեղասպանության, այլ առհասարակ ցեղասպանություն երևույթի դեմ:
– Անդրադառնանք շատ կարևոր և մեր իրականության համար աննախադեպ մի դրսևորման՝ հունիսի 19-ից մեկնարկած «Էլեկտրիկ Երևան»-ի շարժմանը, որը, սակայն, ցավալիորեն հուլիսի 23-ին ուղեկցվեց շուրջ 200 ՀՀ քաղաքացիների՝ ազատ հավաքների իրականացման իրենց սահմանադրական իրավունքի սահմանափակմամբ, ոստիկանների կողմից բռնի ուժի գործադրմամբ նրանց բերման ենթարկելով, այդ թվում՝ նաև շուրջ 2 տասնյակ լրագրողների՝ խոչընդոտելով նրանց մասնագիտական գործունեությունը, նաև նրանց նկատմամբ բռնություններ կիրառելով: Այդ մասին բազմաթիվ հրապարակումներ կան, փաստագրված է, և Դուք քաջատեղյակ եք: Բայց երեկ Ձեր ամփոփիչ ելույթում նշեցիք, որ այս տարվա կարևոր ձեռքբերումների թվին եք դասում Հայաստանում խոսքի ազատության մակարդակի բարձրացումը նաև այս հանրաքվեի գործընթացի տիրույթում: Որքանո՞վ կարող ենք խոսել խոսքի ազատության առաջընթացի մասին, երբ, օրինակ, իրավապաշտպանները նշում են այդպիսի խայտառակ պատկեր, երբ կարող են լրագրողներին այդպիսի բռնությունների ենթարկել, ինչը չէր եղել անգամ 2008թ. Մարտի 1-ին:
– «Էլեկտրիկ Երևան»-ի մասին ես իմ կարծիքը հայտնել եմ, ես բարձր եմ գնահատել մեր քաղաքացիների սրտացավ վերաբերմունքը՝ իրենց իսկ իրավունքների պաշտպանության առումով: Եվ եթե հիշում եք, արևմտյան մամուլն էր, հիմնականում ռուսական մամուլն էր այնտեղ ինչ-որ «մայդաններ» տեսնում, և ես հրապարակային նշել եմ, որ Երևանում, Բաղրամյան պողոտայում «Էլեկտրիկ Երևան»-ի ցույցերում «մայդանի» փորձեր տեսնելը անշնորհակալ գործ է, ես հենց այդ շարժման ժամանակ եմ ասել: Ինչ վերաբերում է բոլոր օինախախտումներին, անկախ նրանից՝ այդ օրինախախտումն արվել է ոստիկանության կողմից, թե քաղաքացիների, թե լրագրողների, թե մեր՝ քաղաքական գործիչների կողմից, ես դրանք դատապարտել եմ այն ժամանակ: Ինչ վերաբերում է խոսքի ազատությանը՝ ամեն ինչին պետք է նայենք համեմատության մեջ: Նորմալ է, որ մեր որոշ փորձագետների կարծիքներ իմ կարծիքից տարբերվեն, ես չեմ հավակնում, որ բոլորը պետք է իմ կարծիքին լինեն: Ես կհորդորեի համեմատել Հայաստանում խոսքի ազատության իրավիճակը 10 տարի առաջվա հետ, 20 տարի առաջվա հետ: 20 տարի առաջ կուսակցություններ էին փակվում, «Ազատություն» ռադիոկայանն էր փակվում, թերթեր էին փակվում:
– Եկեք մեկ տարվա կտրվածքով անդրադառնանք. պարզ է, որ 20 տարվա ընթացքում առաջընթաց պետք է լիներ:
– Մենք ունենք առաջընթաց, ոստիկանությունն այդ դեպքերի վերաբերյալ հայտարարություն տարածել է, ես չեմ ուզում դրան անդրադառնալ:
– Պարոն Շարմազանով, ՀՔԾ-ն քրեական գործ է հարուցել, արդեն 6 ամիս է որևէ առաջընթաց չկա:
– Ես իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչ չեմ, ես պատգամավոր եմ, ես քաղաքական գործիչ եմ: Նաև իշխող կուսակցությունը իրավունք չունի խառնվել իրավապահ մարմինների գործունեությանը:
– Ո՞րն է ձեր քաղաքական գնահատականն այդ հարցի վերաբերյալ:
– Իմ գնահատականը հետևյալն է՝ ՀՀ-ում մենք պետք է հասնենք նրան, որ ո՛չ ոստիկանները, ո՛չ քաղաքացիները անօրինական գործունեություն չծավալեն: Ես դատապարտում եմ անօրինական գործողությունները, եթե եղել են: Բոլոր նորմալ երկրներում, եթե քաղաքացին վիրավորում է ոստիկանին, նա…
– Այս դեպքում խոսքը լրագրողներին է վերաբերում, որոնք իրենց մասնագիտական պարտականությունն էին կատարում, և որոնց անվտանգությունը կոչված էր ապահովել ոստիկանությունը:
– Լրագրողներին ինձնից մի՛ պաշտպանեք, ես լրագրողների լավ բարեկամն եմ:
– Դուք քանի որ երեկ դա նշեցիք որպես ձեռքբերում, ես դրա համար հատուկ ուշադրություն եմ հրավիրում:
– Այո, ես գտնում եմ, որ ձեռքբերում կա, որևէ լրագրող խնդիր չունի իր կարծիքն արտահայտելու: Բայց միևնույն ժամանակ, և՛ մեր քաղաքական գործիչները, և՛ լրագրողները պետք է արտահայտվեն կոռեկտության շրջանակներում: Ցավալիորեն, պետք է նշեմ, որ ոչ միշտ է և ոչ բոլորին է հաջողվում այդ ամենը թղթին տալ կամ հանրությանը ներկայացնել կոռեկտ ձևակերպումներով:
– Անդրադառնանք տարվա, թերևս, ամենակարևոր քաղաքական իրադարձությանը՝ սահմանադրական փոփոխություններին: Հուլիսի 15-ին հրապարակվեցին սահմանադրական փոփոխությունների առաջին յոթ գլուխները, ապա օգոստոսի 4-ին՝ մինչև 15 գլուխները և մինչև հոկտեմբերի 5-ը փաստորեն երկու ամիս ժամանակում այդ ամբողջ գործընթացն ավարտվեց՝ այն դեպքում, երբ այդ երկու ամսվա ընթացքում փաստաթուղթը լրջագույն փոփոխությունների ենթարկվեց: Եվ խորհրդարանում որոշ պատգամավորներ, նկատի ունեմ Խաչատուր Քոքոբելյանին, պարզապես հրաժարվեցին մասնակցել քվեարկությանը՝ նկատի ունենալով, որ այդ փոփոխություններն այնքան կարևոր էին, և այնքան կարճ ժամանակում արվեցին, որ իրենք ուղղակի հնարավորություն չունեցան ծանոթանալու նախագծի վերջնական տարբերակին: Ո՞րն էր պատճառը, որ այդպիսի հապճեպությամբ այդ ամբողջը փորձ արվեց իրագործել:
– Թույլ տվեք չհամաձայնել Ձեզ հետ, շատ կարևոր է, թե այդ ժամանակն ինչպես ենք օգտագործում, կարծում եմ՝ այդ երկու ամիսը մենք շատ արդյունավետ ենք օգտագործել: Ինչ վերաբերում է Խ. Քոքոբելյանին՝ դա իր անձնական իրավունքն է: 105 պատգամավոր էլ հասցրել են ծանոթանալ, նաև՝ ովքեր դեմ են քվեարկել:
– Երկու ժամ առաջ է ներկայացվել, պարոն Շարմազանով:
– Ամեն դեպքում մինչև այդ քննարկումներ եղել են: Սահմանադրական բարեփոխումները, մեր մայր օրենքի փոփոխությունը անցել է բոլոր հնարավոր քննարկումների միջով՝ շատ բարձր մակարդակով. եղան և՛ հանրային քննարկում, և՛ կուսակցությունների հետ քննարկումներ, և՛ ԱԺ-ում լսումներ, այնուհետև ԱԺ լիագումար նիստում քննարկում: Եվ դրանից հետո մենք արդեն տեսանք առաջին անգամ հայ իրականության մեջ, որ «ոչ»-երը և «այո»-ները միասնական ուղիղ եթերից քարոզարշավ իրականացրին:
– Գանք քարոզարշավին: Այս անգամ փաստորեն նախընտրությունը տրվեց ոչ թե սահմանադրության բուն տեքստը քաղաքացիներին բաժանելուն, որպեսզի մարդիկ կարդային և ինքնուրույն կարողանային ասել «այո» կամ «ոչ», այլ նախապատվությունը տրվեց ռեալիթի շոուին, որը նորույթ էր: Իրազեկման գործընթացը, ըստ էության, այդքանով համարելով բավարար՝ տեղի ունեցավ դեկտեմբերի 6-ի հանրաքվեն: Դուք մինչ այդ նշել էիք, որ եթե այդ հանրաքվեն անցկացվի ընտրակեղծիքներով, կամ մարդիկ չիրազեկված, չգիտակցված քվեարկեն, ապա այդ փոփոխությունը գրոշի արժեք չի ունենա: Հաշվի առնելով ընտրակեղծիքների վերաբերյալ և՛ ընդդիմության, և՛ տեղացի, և՛ օտարերկրյա դիտորդների բազմաթիվ ահազանգերը, այդ թվում՝ նաև ԵՄ անդամ երկրների և ԱՄՆ դեսպանատան հայտարարությունները, նաև ՀԱԿ-ի կողմից ներկայացված հանցագործության վերաբերյալ հաղորդումները և պատրաստակամությունը, որ իրենք ունեն ևս առնվազն 100 դեպքով հաղորդումներ ներկայացնելու հիմք՝ հիմա, Ձեր գնահատմամբ, քանի գրոշի արժեք ունի այս Սահմանադրությունը:
– Բարեփոխված Սահմանադրությունն ունի մեծ արժեք, և մենք դա կգիտակցենք հետագայում: Իհարկե, եղել են խախտումներ, և այդ բոլոր խախտումները ես դատապարտում եմ, բայց մի բան հստակ է՝ «այո»-ն անհամեմատ ավելի շատ է եղել, 50 տոկոսից ավելի, միգուցե եղել են ընտրախախտումներ, բայց դրանք էական ազդեցություն չեն թողել արդյունքների վրա:
– 487 դիմում է ընդունվել քննության, 18 գործ է հարուցվել, որևէ մեկին մեղադրանք չի առաջադրվել:
– 487 դիմում է եղել, բայց այդ պրոցեսին մասնակցել է 1 միլիոն 300 հազարից ավելի մարդ: Եթե 1 միլիոն 300 հազարից հանում ենք 487, մենք ստանո՞ւմ ենք էական փոփոխություն, ո՛չ: Որևէ մեկս չենք ասում, որ իդեալական է եղել:
– Այդքանն էին կարողացել անել Քաղաքացիական հասարակությունը և ընդդիմությունը:
– Ես Ալավերդիում եմ քվեարկել, ի պատիվ Քաղաքացիական հասարակության՝ պետք է ասեմ, որ շատ բարձր մակարդակով իրականացրել են ընտրությունների ընթացքի հետևողական վերահսկումը, և որևէ խնդիր չի եղել: Իսկ այն, որ մեր որոշ ընդդիմադիր գործընկերներ չունեցան այնքան վստահված անձ, որպեսզի կարողանան ամբողջ Հայաստանը փակեն տեղամասերով, դա ես չեմ մեղավոր:
– Դա այդպես է, բայց, իհարկե, դա պետության պարտավորությունն է՝ կազմակերպել իրավաչափ ընտրություններ, դա Ընտրական օրենսգրքի պահանջն է: Սահմանադրական փոփոխությունների նախագծի հրապարակման հաջորդ օրը Դուք ասացիք, որ դրա անցկացումը Ձեզ համար գերխնդիր չէ, որ Ձեր օրակարգում կան շատ ավելի կարևոր, առաջնային հարցեր, ինչպես օրինակ՝ սոցիալական վիճակի բարելավումն է և նաև մեր երկրի անվտանգության մակարդակի բարձրացումը: Որքանո՞վ կարողացաք այս տարվա ընթացքում բարելավել երկրում առկա սոցիալական վիճակը, եթե հաշվի առնենք, որ արդեն այսօր պարզ է, որ բյուջեով նախատեսված տնտեսական աճն էլ՝ 4,1 տոկոս, հազիվ 3 տոկոսով կարողանաք ապահովել, և նաև հաջորդ տարվա համար 2,2 տոկոս տնտեսական աճ է նախատեսվում, այն էլ 4 տոկոս գնաճի պայմաններում:
– Նախ՝ մենք պետք է լինենք իրատես: Մենք երկիր ենք, որն ապրում է բլոկադայի մեջ, մենք այսօր մի իրավիճակում ենք, որտեղ ո՛չ պատերազմ է, ո՛չ խաղաղություն, և թիվ մեկ խնդիրը մնում է անվտանգությունը, Թուրքիան բլոկադայի մեջ է պահում Հայաստանը: Մյուս կողմից՝ եթե մենք համեմատում ենք ԵՏՄ երկրների տնտեսության հետ, նրանք մինուսով են փակում, մենք +3-ով: Եթե ցանկություններով նայենք, մենք 10 չէ, 20 տոկոս տնտեսական աճ ենք ցանկանում: ՀՀԿ-ի շնորհիվ մենք ունեցել ենք երկնիշ տնտեսական աճ Անդրանիկ Մարգարյանի կառավարության ժամանակ: Այսօր մեք իրատես ենք, իհարկե՝ 3 տոկոս տնտեսական աճը բավարար չէ, բայց նույնիսկ եթե ունենանք 10 տոկոս տնտեսական աճ, այսօրվա պայմաններում չենք կարող ժողովրդի սպասած բոլոր սոցիալական խնդիրները լուծել: Դրա համար պետք է դնենք իրատեսական պլանկա/ նշաձող և հասնենք դրան:
– Հատկապես վերջին երկու ամիսների ընթացքում, նոյեմբերի վերջից սկսած, տարածաշրջանային այս զարգացումներով պայմանավորված՝ անվտանգության խնդիրը եկավ առաջին պլան: Որքանո՞վ է այսօրվա Հայաստանը ավելի անվտանգ, քան մեկ տարի առաջվա Հայաստանը:
– Անվտանգությունը առաջին պլանում եղել է 91 թվականից այս կողմ: Միգուցե դրա մասին բարձրաձայնվել է, միգուցե չի բարձրաձայնվել, գիտակցում եղել է, թե չէ: Եթե որոշ երկրների անկախությունը տրվել է օդից՝ Խորհրդային Միության փլուզման արդյունքում, ապա մենք եղել ենք էպիկենտրոնում, մենք հասել ենք մեր անկախությանը, մեզ որևէ մեկը անկախությունը չի նվիրել: Հայ ժողովուրդը հասել է այդ անկախությանը նաև պատերազմի, եռաբլուրների գնով: Եվ 91-ից այս կողմ (ինչու եմ ասում 91, որովհետև հիմնական պատերազմական գործողությունները 91-ից հետո ծավալվեցին), մեզ համար պարզ դարձավ, որ թիվ մեկ խնդիրը անվտանգությունն է: Շատ կարևոր է, որ մեր երեք նախագահներն էլ՝ թե՛ Լևոն Տեր Պետրոսյանը, թե՛ Ռոբերտ Քոչարյանը, թե՛ Սերժ Սարգսյանը գիտակցել են անվտանգության կարևորությունը: Այս երկու ամսվա ընթացքում ավելի ցայտուն դարձավ, որովհետև Ադրբեջանում ներքաղաքական իրավիճակը գնում է ոչ ի նպաստ Ադրբեջանի, մենք տեսանք մանաթի անկումը, նավթի գների անկումը, տեսանք, որ այս տարիների ընթացքում հակահայկական քաղաքականության և հիստերիայի արդյունքում Ալիևն ինքն իրեն մտցրել է փակուղի, և ստիպված ուզում է իր վրա ուշադրություն սևեռել՝ կրակելով արդեն տանկերից կամ հաուբիցներից: Այդ իմաստով մենք պետք է շատ ավելի մեծ ուշադրություն դարձնենք մեր անվտանգությանը: Ես լայնամասշտաբ պատերազմական գործողություններ չեմ կանխատեսում, չի կարող նման բան լինել, որովհետև գոնե այս հարցում երեք համանախագահ երկրները հստակ իրենց դիրքորոշումն ասել են, ԱՄՆ պետդեպը հստակ իր դիրքորոշումը հայտնեց, որ խնդիրը պետք է բացառապես լուծվի խաղաղ կարգավորման ճանապարհով: Մինչ այդ ՌԴ ներկայացուցիչն էր ասել, ֆրանսիացիներն էին ասել, Ուորլիքն իր թվիթերյան էջում գրեց դրա մասին:
– Բայց, չնայած դրան, սահմանին շարունակ զոհվում են հայ զինվորներ, այդ թվում՝ նաև այսօր: Այսօր որքանո՞վ ենք ավելի անվտանգ: Եթե փորձենք ամփոփել, ի՞նչ գլոբալ քայլեր են արվել այդ ուղղությամբ:
– Կարող է դաժան բան եմ ասելու, բայց ես անկեղծ եմ ասելու՝ դա էլ անկախության գինն է:
– Շնորհակալություն, պարոն Շարմազանով:
– Օգտվելով առիթից՝ ուզում եմ շնորհավորել և՛ 1in.am-ին, և՛ Ձեզ, և՛ մեր հանրությանը գալիք տոների առթիվ: Ցանկանում եմ, որ Աստված պահապան լինի մեր ժողովրդին, ցանկանում եմ, որ 2016-ին բոլորս մի քիչ ավելի բարի, համերաշխ լինենք, բոլորս առաջին հերթին տեսնենք մեր աչքի գերանը, նոր ուրիշի աչքի փուշը: Իսկ ես եթե իմ աշխատանքի մեջ թերացել եմ, հայցում եմ բոլորի ներողամտությունը՝ հույս ունենալով, որ բոլորիս օգնությամբ մենք մեր երկիրը կդարձնենք ավելի լավը 2016-ին:
