Ազգային ժողովը երեկ 68 «կողմ», 11 «դեմ» եւ 23 «ձեռնպահ» ձայների հարաբերակցությամբ եւ առաջին ընթերցմամբ ընդունեց կառավարության ներկայացրած «Շահութահարկի մասին օրենքում լրացումներ ու փոփոխություններ կատարելու մասին» օրինագիծը:
Հիշեցնենք, որ սա այն նախագիծն է, որով կառավարությունն առաջարկում է հարկային արտոնություն տալ 50 միլիարդ դրամ եւ ավելի արտահանում ապահովող ընկերություններին՝ նրանց շահութահարկը 20 տոկոսից իջեցնելով 2 տոկոսի: Խորհրդարանի ընդդիմադիր խմբակցությունները կարծում են, որ իրենց այս նախագծով իշխանությունները ցանկանում են մենաշնորհային վիճակ ստեղծել նաեւ արտահանման ոլորտում: Առայժմ Հայաստանում այնպիսի ընկերություն չկա, որ 50 մլրդ դրամի արտահանում ապահովի: Իհարկե, հանքարդյունաբերության ոլորտում կա նման ընկերություն, բայց այս փոփոխությունը չի տարածվելու այդ ոլորտի վրա: Եվ սա նշանակում է, որ հարկային այս արտոնությունից պետք է օգտվի նոր ստեղծվող մի ընկերություն կամ մի քանի ընկերություններ:
Մինչեւ հիմա խոսակցություններ էին շրջանառվում, թե կառավարությունը նման օրինագիծ է ներկայացրել գյուղմթերքի աճեցման, վերամշակման ու արտահանման ոլորտում վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի բիզնեսին արտոնյալ վիճակ տալու համար: Հիմա կան այլընտրանքային տեսակետներ, թե այս նախագիծը բերվել է ռուսաստանահայ գործարար Սամվել Կարապետյանին արտոնյալ պայմաններով շինանյութ՝ քար, ցեմենտ արտահանելու եւ Ռուսաստանում իր շինարարական բիզնեսում օգտագործելու համար: Առաջին դեպքում դա անցած քառօրյայի ժամանակ հայտարարեց նաեւ ԱԺ փոխնախագահ Հերմինե Նաղդալյանը՝ ասելով, թե շուտով սկսվելու է գյուղատնտեսական տարին, եւ անհրաժեշտ է մինչ այդ նախագիծն ընդունել: Երկրորդ դեպքում նույնպես անուղղակիորեն իրենց հայտարարություններում որոշակի ակնարկներ են անում նախագծին ընդդիմացող պատգամավորները: Երկրորդ դեպքում խոսակցություններ կան, թե իշխանությունները Ս. Կարապետյանին առաջարկել են Հայաստանում ներդրումներ կատարել եւ ինչ-որ չափով զբաղվածության հարծ լուծել, վերջինս դրան համաձայնել է նման հարկային փոփոխության պայմանով: Թե ինչ ներդրումների կամ զբաղվածության մասին է խոսքը, դեռ հայտնի չէ, բայց օրինագիծը երեկ արդեն ամբողջությամբ ընդունվեց եւ առաջիկայում Սերժ Սարգսյանի կողմից վավերացվելուց ու հրապարակվելուց հետո կգործադրվի հանուն իր նպատակների:
Իհարկե, չի բացառվում, որ այս նախագծի ընձեռած արտոնությունները սահմանվում են վերը նշված երկու նպատակների համար: Բայց կան նաեւ տեսակետներ, որ ՀՀ իշխանությունները ցանկանում են օգտվել նաեւ Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի միջեւ գոյություն ունեցող փոխադարձ տնտեսական պատժամիջոցների արդյունքում ստեղծված իրավիճակից: Այդ պատժամիջոցների արդյունքում ՌԴ-ն դադարեցրել է ներմուծում անել արեւմտյան երկրներից, որի հետեւանքով իր հսկայական շուկայում տարբեր ապրանքների մեծ դեֆիցիտ է գոյացել: Եվ հայ արտահանողները, ովքեր հավանաբար գտնվում են իշխանական վերնախավում կամ իշխանություններին մոտ կանգնած մարդիկ են, ցանկանում են այդ դեֆիցիտը լրացնելով՝ շահույթներ ստանալ: Իհարկե, Հայաստանի չնչին հնարավորությունները չեն կարող նման հսկայական պահանջարկ բավարարել, բայց նախագծի հեղինակներն ամենայն հավանականությամբ մտադիր են այլ երկրներից Հայաստանով ՌԴ արտահանում իրականացնել:
Հայտնի է, որ Եվրասիական տնտեսական միության տարածքում ապրանքաշրջանառությունն իրականացվելու է ազատ ռեժիմով: Բացի այդ, եթե ինչ-որ մի ապրանք Հայաստանում հարկվել է նույն շահութահարկով, ապա ՌԴ-ում այդ նույն հարկով այն չի հարկվելու: Ընդ որում` ՌԴ ում այդ հարկատեսակը շատ ավելի բարձր է: Իսկ Հայաստանում նման արտոնյալ վիճակ ստեղծելով եւ շահութահարկն ընդամենը 2 տոկոս սահմանելով՝ արտահանողները հսկայական շահույթ են ապահովելու:
Նշենք նաեւ, որ կառավարությունը երկրորդ ընթերցման տարբերակում որոշակի փոփոխություններ էր արել եւ սահմանել էր հավելյալ 40 մլրդ դրամի արտահանման շեմ: Այս դեպքում արդեն շահութահարկը ոչ թե 2 այլ 5 տոկոս է լինելու: Եվ սա արդեն վերաբերում է այն ընկերությունների խմբին, որոնք միասին կկարողանան 40 մլրդ դրամի արտահանում ապահովել: Ընդ որում` արտահանման դեպքում դրվելու է մեկ այլ շեմ՝ կառավարությունը յուրաքանչյուր տարի պետք է սահմանի, թե 40 միլիարդի 50, 40, թե քանի տոկոսը պետք է լինի տեղական արտադրություն, մնացածն էլ արդեն՝ Հայաստանի միջոցով այլ երկրներից ներմուծում եւ երկրորդ երկիր արտահանում:
Արժե նաեւ ավելացնել, որ այս օրինագծին «կողմ» քվեարկեց միայն «Հանրապետական» խմբակցությունը, «դեմ» քվեարկեցին միայն ՀԱԿ-ի եւ «Ժառանգության» պատգամավորները: «Օրինաց երկիրը» քվեարկությանը չմասնակցեց, իսկ, այ, արդեն «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցությունը «ձեռնպահ» քվեարկեց: Խմբակցության քարտուղար Նաիրա Զոհրաբյանը հայտարարեց, թե քանի որ իրենք այդ օրինագծի քննարկմանը չեն հետեւել, «ձեռնպահ» են քվեարկելու: Եվ հենց այս նախագծով ԲՀԿ-ն ազդարարեց իր նոր քաղաքական ուղու սկիզբը՝ չընդդիմանալ կառավարության ներկայացրած առաջարկներին: Չէ՞ որ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը համարվում է նոր ԲՀԿ-ի ստվերային կառավարիչը:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
