Հայաստանի կառավարությունը` Հովիկ Աբրահամյանի գլխավորությամբ, արդեն մի քանի օր է, ինչ քննարկում է Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական ծանրագույն իրավիճակից դուրս գալու ուղիները, տնտեսական զարգացման խնդիրները, հնարավոր քայլերը: Հովիկ Աբրահամյանին ու նրա կառավարությանն, իհարկե, կարելի է հասկանալ:
Թեև այսօր հասարակությունը զբաղված է Գյումրիի ողբերգությամբ, դրա արձագանքներով, ծագած հարցերով և պահանջում է պատասխաններ, թեև Ադրբեջանը տարեմուտից ի վեր կրակում է սահմաններում և լարում իրավիճակը՝ հայկական կողմին պատճառելով կորուստներ՝ իհարկե ինքն էլ կրելով բազմապատիկ ավելին (ինչը, սակայն, չի կարող մխիթարություն լինել մեր կորուստների դիմաց), այնուամենայնիվ Հայաստանի գլխավոր խնդիրը բոլոր առումներով շարունակում է մնալ սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը, և եթե ոչ այսօր, եթե ոչ վաղը, ապա մի քանի օր հետո, միևնույն է, հասարակությունը տալու է դրա հետ կապված կարևոր հարցեր, զգալու է տնտեսական ծանրությունն իր ուսերին, իր մաշկի վրա: Եվ այս դեպքում արդեն ոստիկանական վահաններն ու մահակները կարող են և փրկել: Իսկ վիճակը տնտեսական ճակատում իսկապես մտահոգիչ է, հատկապես Ռուսաստանից ստացվող տեղեկությունների ֆոնին:
Միջազգային վարկանիշային կազմակերպությունները իջեցնում են թե՛ Ռուսաստանի վարկանիշը, և թե՛ ինքնաբերաբար նաև նրա սատելիտ համարվող Հայաստանի: Իսկ սա նշանակում է, որ ներդրումներ չեն լինելու և՛ Ռուսաստանում, և՛ Հայաստանում: Հայաստանում չեն լինելու նաև Ռուսաստանից ակնկալվող ներդրումները, որովհետև Ռուսաստանն արևմտյան ներդրողների բացասական արձագանքներին ի պատասխան պետք է փոձի գոյություն շարունակելու համար մոբիլիզացնել իր ներքին ռեսուրսները, ինչն էլ իր հերթին նշանակում է, որ Հայաստանում գումարներ ներդնելու փոխարեն, դրանք կներդրվեն հենց Ռուսաստանում՝ եթե գտնվեն:
Ոչ ոք, բնականաբար, այս վիճակն ավելի լավ չի կարող պատկերացնել, որքան կառավարությունը, և քանի դեռ հասարակությունը լուռ է, քանի դեռ զբաղված է, կառավարությունը փորձում է գտնել հնարավոր անելիքները, ելքերը, տարբերակները, որպեսզի երբ մարդիկ շեղվեն, ասելու կամ ներկայացնելու որևէ բան ունենա: Սակայն մյուս կողմից, եթե հավաքվել և երկու օր քննարկում են, և եթե անգամ տասներկու օր էլ քննարկեն, միևնույն է, դա չի նշանակում, որ չգիտեն` ինչ անել և այսօր են մտածում: Ամենևին: Կառավարությունը, Հովիկ Աբրահամյանը շատ լավ գիտեն անելիքը, և անելիքն իմանալու պատճառով է, որ երկու օր շարունակ քննարկումների մեջ են: Այդ քննարկումներն անելիքից խուսափելու տարբերակների համար են: Եվ այդ պնդումը թող զարմանալի չթվա:
Հարցն այն է, որ Հայաստանի տնտեսության զարգացման, տնտեսական վիճակի բարելավման, բեկման համար անհրաժեշտ քայլերը շատ պարզ են: Տնտեսությունը պետք է դեմոնոպոլացվի, պետք է չեզոքացվեն օլիգոպոլիաները, պետք է ձևավորվի ազատ մրցակցային դաշտ և երաշխավորվի օրինականությունն ու արդարադատությունը, Հայաստանի տնտեսությունը պետք է դուրս բերվի մի քանի ընտանիքների ձեռքից, որոնցից մեկն էլ, ի դեպ, հենց Հովիկ Աբրահամյանի ընտանիքն է: Տնտեսությունը պետք է մեծ բաշխվածություն ունենա, պետք է զարգանա իրական փոքր ու միջին բիզնեսը, ոչ թե օլիգարխների մանրացրած բիզնեսները ներկայացվեն փոքր ու միջինի ներքո:
Այդ ամենը նշանակում է, որ Հովիկ Աբրահամյանը, նրա կուսակիցները, քաղաքական թիմակիցները, հարազատները, բարեկամները, խնամիները պետք է հրաժարվեն Հայաստանում ունեցած տնտեսա-քաղաքական մոնոպոլ կամ օլիգոպոլ դիրքերից, արտոնյալ պայմաններից, պետք է դադարեցնեն կամ բիզնեսը, կամ կապը քաղաքականության հետ: Այս ամենն այնքան պարզ է, որ երկու օրվա փոխարեն, պահանջում է քննարկման ընդամենը երկու ժամ:
Բայց ամբողջ խնդիրն այն է, որ այդ տարբերակը, պարզությամբ հանդերձ, խիստ անցանկալի է այդ շրջանակների համար: Դրա համար չէ, որ Տիգրան Սարգսյանին հավաքական ջանքերով հեռացրին և վարչապետի պաշտոնն ապահովեցին Հովիկ Աբրահամյանի համար: Այդ ապահովումը ապահովության համար էր, ոչ թե արտոնություններից, արտոնյալ կարգավիճակներից զրկվելու, բիզնես կամ քաղաքական հնարավորություններից զրկվելու: Իսկ եթե չեն կատարվում քայլերն այդ ուղղությամբ, հարկ է նստել ու գլուխ կոտրել, թե դրա փոխարեն ինչ անել տնտեսությունը զարգացնելու համար:
Իսկ այդ դեպքում, իհարկե, երկու օրը շատ քիչ է, կպահանջվի երկու ամիս, միգուցե երկու տարի և գուցե երկու դար, բայց միևնույն է` կրկին չի գտնվի ելքը, որովհետև անհնար է տնտեսության ռեսուրսների վրա նստած տնտեսություն զարգացնել, կամ ինչպես նախկին նախագահներից մեկը կասեր՝ փողի վրա նստած հնարավոր է փող աշխատել, բայց ոչ տնտեսություն աշխատեցնել այնպես, որ այդ փողից հասնի բոլորին՝ ամեն մեկին ըստ աշխատանքի, ըստ վաստակի, ըստ կարողության, մտքի, վարքի և այլն:
Տնտեսություն զարգացնելու համար իշխանությունը պետք է նստի գետնին` զգալու համար գետնի սառնությունը, որովհետև միայն այդ սառնությունից հետո միգուցե հնարավորություն լինի սթափվելու և հասկանալու, թե ինչ պայմաններում է հայտնվել պետությունն ու հասարակությունը այն քաղաքականության հետևանքով, որ հավաքականորեն իրականացրել են երկու տասնամյակների ընթացքում:
Երկրի խնդիրներին հնարավոր է տիրապետել փողի վրա նստած՝ ի վերջո այդ փողը հենց խնդիրների առաջացման հետ ուղիղ համեմատական է աճել՝ որքան շատ փող գրպանում, այնքան շատ խնդիրներ պետության «ուղեբեռում», բայց հնարավոր չէ փողի վրա նստած գտնել այդ խնդիրների լուծումները, որովհետև լուծումները մնացել են այդ փողի տակ: