Հայաստանում 43 շահագրգիռ կազմակերպությունների ներգրավմամբ, ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի գլխավորությամբ ստեղծվել է «Հոգեկան առողջություն» կոալիցիա, որը կվերհանի երկրում հոգեկան առողջության պահպանման հետ կապված խնդիրները, դրանք կպահի ուշադրության կենտրոնում, նախարարությունն էլ կփորձի տալ լուծումներ, նաև կկանխարգելի խնդիրների խորացումը: «Հոգեկան առողջություն» կոալիցիայի անդամ-կազմակերպությունների միջև համագործակցության հուշագիր ստորագրվեց ապրիլի 1-ին Երևանում:
«Կոալիցիայի ստեղծման առաջին կարևոր նպատակներից է համախմբել ոլորտում աշխատող հետաքրքրված կառույցներին՝ թե մասնագիտական ասոցիացիաներին, թե միջազգային կազմակերպություններին, թե պրակտիկ բուժմամբ զբաղվող կազմակերպություններին և փորձել մեկտեղելով վերհանել ոլորտի խնդիրները, հասկանալ, թե ինչպիսի օրենսդրական, ֆինանսավորման, մշակույթի փոփոխության, բուժման ընթացքի փոփոխության հարցեր կան, որոնց ուղղությամբ մենք միասնական պետք է աշխատենք՝ լավարկելու հոգեկան առողջության ամբողջ հատվածը»,-ասաց Ավանեսյանը:
Նա ընդգծեց, որ առողջությունը միայն ֆիզիկական հիվանդությունների բացակայությունը չէ, շատ կարևոր է նաև հոգեկան առողջության բաղադրիչը: «Թե համավարակը, թե պատերազմական ընթացքը շեշտադրում են այս խնդիրները: Եվ շատ կարևոր է ունենալ այս համագործակցության հարթակը»,-ասաց նախարարը:
Հոգեկան առողջությունը ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում որպես առաջնահերթություն, նոր-նոր է ձևավորվում, այդ ուղղությամբ ավելի շատ ֆինանսական միջոցներ են հատկացվում, ուշադրություն է դարձվում մասնագիտական հատվածին: Վերջին տարիներին Հայաստանում ստեղծվել է մանկական հոգեբուժական ստացիոնար առաջին բաժանմունքը, ընթացքի մեջ է Հոգեկան առողջության ազգային կենտրոնի ամբողջական վերակառուցումը: Խնդիրները, ըստ նախարարի, ոլորտում, սակայն դեռ շատ են: Կան մարզեր, որտեղ հոգեբույժներ գրեթե չկան, կամ եթե կան, ապա պետք է անցնեն թոշակի: «Այսինք՝ մենք ունենք մասնագետներ կրթելու, ծառայությունն ավելի հասանելի, մատչելի դարձնելու, բուժական ավելի լավ մեթոդներ ներառելու խնդիր: Խնդիր ունենք կենցաղային պայմանները լավարկելու, խնամքը տարանջատելու ստացիոնար բուժումից: Խնդիրները բազմաթիվ են, որոնք հատուկ են ոչ միայն Հայաստանին»,-ասաց նախարարը:
Նա շեշտեց նաև հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց պիտակավորման խնդիրը, հաճախ արգելքներ են ստեղծում մարդկանց համար՝ դիմելու մասնագետին: Իսկ վաղ դիմելն օգնում է կանխարգելել հաշմանդամությունը, լուրջ խնդիրների առաջացման ռիսկը:
Հուշագրի ստորագրման արարողությանը մասնակցում էր նաև ՀՀ վարչապետի տիկին Աննա Հակոբյանը: Նախարարը շնորհակալություն հայտնեց Հակոբյանին իր ներկայությամբ աշխատանքի կարևորությունը ընգծելու համար: Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ Արմեն Սողոյանն էլ հավելեց, որ առհասարակ ազդեցիկ անձանց, բարձրաստիճան պաշտոնյաների ներգրավվածությունը պայման է ապահովում, որ հոգեկան առողջության խնդիրներն ավելի շատ բարձրաձայնվեն ու լուծում ստանան:
«Կոալիցիայի ձևավորումն այն գործիքներից է, որը կապահովի տեղեկատվության ամբողջական կենտրոնացումը, համատեղ ծրագրերի իրականացումը, այդ թվում՝ նաև պետական ծրագրերի, տարբեր կազմակերպությունների ներգրավումը: Սա սոցիալական համագործակցության, գործընկերության լավագույն դրսևորումներից է»,-ասաց Արմեն Սողոյանը:
Նա նշեց, որ այսօր Հայաստանում չկա հստակ տեղեկատվություն՝ հոգեկան առողջության ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների մասին, իսկ հատկապես պատերազմից հետո այդ ծառայություններն ավելի արդիական են դարձել:
Միջոցառմանը ներկա էր նաև Հայաստանում ԱՀԿ ներկայացուցիչ Ժիհան Թաուիլան: Նա հոգեկան առողջության խնդիրը համարեց իսկապես մտահոգության առարկա: «Դուք ամեն օր կարող եք հանդիպել նման խնդիրներով անձանց: Հիմա առավել քան կարևոր է այդ ուղղությամբ ինչ-որ բան անելը, քանի որ ապրում ենք փոփոխվող ժամանակներում, երբ տեղի են ունենում բազմաթիվ իրադարձություններ, այդ թվում՝ համաճարակներ և հակամարտություններ»,-ասաց նա՝ ընգծելով Առողջապահության նախարարի նման նախաձեռնության կարևորությունը:
ԱՀԿ տվյալներով՝ եվրոպական տարածաշրջանում 150 մլն մարդ ապրում է հոգեկան առողջության խնդիրներով: Ըստ նար՝ նրանցից քչերն են ուշադրություն և խնամք ստանում: Թաուիլան ընդգծեց նախևառաջ այդ խնդիների կանխարգելումը:
