«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Կայծ Մինասյանը (Ֆրանսիա, Փարիզ)
–Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը կմասնակցի Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի ամենամյա ընթրիքին։ Ի՞նչ առաջնահերթություններ եք տեսնում, ի՞նչ հարցեր պետք է բարձրացվեն հայկական կազմակերպությունների կողմից։
-Այս հարցը պետք է ուղղակիորեն ուղղվի հայկական կազմակերպություններին: Անձամբ ես կարծում եմ, որ կա երեք առաջնահերթություն ՝ Արցախի պաշտպանություն, Հայաստանի տնտեսական զարգացում և հայերի ցեղասպանության ժխտման դեմ պայքար։ Ինչ վերաբերում է Արցախին, ես տարիներ շարունակ ասում եմ, որ Ֆրանսիայում Արցախի Հանրապետության կարգավիճակը պետք է բարձրացվի ՝ ներկայացուցչության կարգավիճակից մինչև պատվիրակության կարգավիճակ : Հայաստանի տնտեսական զարգացման մասին խոսելիս պետք է նկատել, որ առաջին ջանքերը գործադրվում են` նկատի ունեմ կոռուպցիայի դեմ պայքարը: Նոր ռեժիմը հստակորեն պայքարում է այս չարիքի դեմ: Տնտեսությունը նորից սկսելու համար ժամանակ է հարկավոր: Վերջապես, ցեղասպանության ժխտման դեմ պայքարի հետ կապված, Ֆրանսիան պարտավոր է լուծում գտնել ՝ կանխելու համար Անկարա-Բաքու առանցքը, տարածելով իրենց ցեղասպանությանի ժխտումը Ֆրանսիայի Հանրապետության տարածքում: Հայկական կազմակերպությունները փորձել են: Սահմանադրական խորհուրդը արգելափակեց այդ փորձերը: Ֆրանսիայի իշխանություններին առաջարկելու են ինչ-որ արդյունավետ բան:
–Արդյոք Հայաստանում տեղի ունեցած փոփոխություններից հետո չպետք է փոխվեն նաև երկկողմ հարաբերությունների առաջնահերթությունները։ Մակրոնն ու Փաշինյանը սերնդակիցներ են ու սա թույլ կտա նաև համագործակցության ընդհանուր, ժամանակակից պատկերացումներ ունենալ։
-Այո, ճիշտ եք, բայց դա բավարար չէ: Մենք պետք է վերանայենք ֆրանս-հայկական բոլոր հարաբերությունները, փոխենք պարադիգմը, ցուցադրենք հասունություն և արդյունավետություն: Արդյո՞ք մենք գնում ենք այդ ճանապարհով: Չգիտեմ:
– Աշխարհում չկա մի երկիր, որի հետ մենք այսքան ջերմ լինենք, և միևնույն ժամանակ աշխարհում չկա մի երկիր, որի հետ այսքան անարդյունք լինի Հայաստանի հարաբերությունները։ Ֆրանսիայի հետ շրջանառությունը 80 միլիոն է, Ադրբեջանի հետ 2,5 միլիարդ։ Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև համագործակցության ոչ մի փաստաթուղթ գոյություն չունի, բայց չե՞ք կարծում, որ ժամանակն է, որ Ֆրանսիան ոչ միայն որպես Ազնավուրի հայրենիք, այլ որպես գլոբալ աշխարհի դերակատար դառնա Հայաստանի համար ռազմավարական գործընկեր դրանից բխող երկկողմ բոլոր պարտավորություններով։
-Դուք լուրջ հիմնախնդիր եք առաջ քաշում: Ֆրանսիայի համար, հայկական հարցը, ընտրական ձայներ են, որոնք իրեն պետք են: Իսկ Ադրբեջանը շուկա է: Ֆրանսիան, որպես Մինսկի խմբի համանախագահ, հավասարակշռություն է խաղում. Ֆրանսահայերի հիշողությունը, իսկ ադրբեջանցիների հետ՝ բիզնես։ Կուսակցություններին և խորհրդարանականներին, հիշողության մշակույթին և Արտաքին գործերի նախարարությանը, տնտեսական դիվանագիտությանը ՝ Բաքվին: Հենց այդ հաշվեկշիռը պետք է տապալվի: Պատասխանատվությունն ընկնում է Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների և ՀՀ կառավարության վրա։
Ֆրանսիայի ու Հայաստանի հարաբերություններում մենք պետք է հիշողությունից և ինքնության մոդելից տեղափոխվենք տնտեսական և քաղաքական մոդել։ Պետք է ապահովենք, որ Ֆրանսիան և Եվրամիությունը ունենան Հայաստանի ռազմավարական տեսլականը: Ռուսաստանը, Իրանը, Չինաստանը և Միացյալ Նահանգները ունեն Հայաստանի ռազմավարական ընկալումը: Ֆրանսիան՝ ոչ, քանի որ Ֆրանսիայում դժվար է չափել Հայաստանի ռազմավարական կշիռը:
Այս փուլում երեք դերակատար կա.
1) Հայաստան. Ինչպե՞ս եք ակնկալում, որ ֆրանսիական ընկերությունները ներդրումներ կատարեն Հայաստանում, երբ նախկին հայկական ռեժիմը անտեսեց Orange ընկերության ներկայությունը և 7 տարի տևեց մի փոքր Carrefour- ը բացելու համար: Ֆրանսիական Orange ընկերությունը հեռացել է Հայաստանից կոռուպցիայի պատճառով: Թող Հայաստանն էլ ավելի արդյունավետ պայքարի կոռուպցիայի դեմ, և փոխվեն մոտեցումներն ու պայմանները:
2) Հայկական կազմակերպություններ: Նրան մնում է դադարեցնել հիշողության քարտը ապրանքանշելը: Նրանք պետք է ներդրումներ կատարեն բոլոր ոլորտներում դեպի Հայաստան: Փոխեք պարադիգմը, ինչպես ավելի վաղ ասացի ձեզ:
3) Ֆրանսիայի իշխանություններ: Ֆրանսիան այլևս չպետք է համակարգվածորեն հավասարակշռություն որոնի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև: Արդեն երկու տարի է, ինչ Հայաստանը ժողովրդավարացվում է, մինչդեռ Ադրբեջանը խստացնում է իր բռնակալությունը: Փարիզը պետք է վերանայի իր հարաբերությունները բոլոր ավտորիտար ռեժիմների հետ, ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև Սաուդյան Արաբիայի, Թուրքիայի, Պակիստանի և այլն: Միացյալ Նահանգները մտածում է այդ ռեժիմներից ավելի քիչ կախվածության մասին: Ֆրանսիայում մենք դեռ հեռու ենք այդ արտացոլումից: Ցավալի է :
Վերջապես, ես հստակ առաջարկություն կներկայացնեմ ձեզ. Հայկական Հիմնադրամը չպետք է մնա կազմակերպման այս վիճակում: Հայաստանի Հանրապետության իշխանություններին է վերապահված հայկական հիմնադրամի վերակառուցման և զարգացման հայկական դեպոզիտային բանկի (BARID) օրինական վերափոխումը, ինչպես Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկը (EBRD): Եթե այս փոփոխությունը կատարվի, շատ բաներ կարող են ուժեղացնել կապերը Հայաստանի և Սփյուռքի միջև: Օրինակ. Սփյուռքի հայերը կարող էին հաշիվ բացել BARID- ում՝ իրենց գումարը ոչ հայկական բանկերում ավելացնելու փոխարեն:
